Door Andreas Stynen
Iedereen die onderzoek doet naar de Vlaamse beweging en haar geschiedenis is ermee vertrouwd: de drie banden van de Nieuwe Encyclopedie van de Vlaamse beweging.
Deze NEVB, in 1998 bij Lannoo verschenen, was een grondig herwerkte versie van de oorspronkelijke, tweedelige Encyclopedie,
uit de vroege jaren 1970. Twintig jaar na het verschijnen van de meest recente editie is het evenwel tijd voor een nieuwe stap: zowel binnen als buiten de partijpolitiek is het Vlaamse nationalisme diepgaand veranderd, nieuwe figuren en initiatieven traden op de voorgrond en de Vlaamse beweging waagt zich aan een andere actievoering. Maar de geschiedwetenschap stond evenmin stil: nieuwe bronnen, methoden, concepten en invalshoeken hebben het vakgebied danig gewijzigd, internationaler gemaakt ook.
Om de vermaarde encyclopedie in de toekomst even relevant te houden, is het daarom tijd om aan een ‘nieuwe NEVB’ te beginnen werken. Het ADVN | archief voor nationale bewegingen neemt hierin het voortouw.
De derde editie van de encyclopedie zal niet langer op papier verschijnen maar wel online beschikbaar zijn – vrij toegankelijk, bovendien. De Digitale Encyclopedie van de Vlaamse Beweging (DEVB) wordt zo een veel dynamischer instrument dan de voorgangers: niet alleen zal de inhoud stelselmatig worden uitgebreid, de lemma’s kunnen in principe onbeperkt worden geactualiseerd. De DEVB zal een work in progress zijn, geschreven en geredigeerd door toonaangevende wetenschappers maar mét inbreng van het brede publiek.
Het ADVN doet inderdaad een beroep op u, beste lezer, en dit vanaf na de zomer. Dit najaar maken we immers de integrale NEVB online raadpleegbaar, met de uitnodiging aan alle gebruikers om fouten, hiaten en achterhaalde informatie in de twee decennia oude teksten te signaleren. Deze bedenkingen worden door de kernredactie verzameld en zullen hun weg vinden in de eigenlijke DEVB. Die kunnen we naar verwachting begin 2020 presenteren en zal de jaren nadien stelselmatig en gefaseerd worden uitgediept en verbreed.
De DEVB wordt niet enkel een toonbeeld van hoogstaande, onpartijdige en door zogeheten peerreview gevalideerde wetenschapsbeoefening, maar zal ook uitgroeien tot een hoeksteen van de ADVN-werking. De encyclopedie krijgt namelijk een centrale positie in de data-infrastructuur van de instelling. Lemma’s en trefwoorden komen als linked data in verbinding te staan met de rijke collecties van het ADVN én met die van andere erfgoedspelers. De encyclopedie fungeert zo als een brug tussen historische kennis en erfgoed, tussen academisch onderzoek en publiekswerking.
Het mag duidelijk zijn: het samenstellen, beschikbaar stellen en onderhouden van de DEVB is zonder meer een ambitieus project. De realisatie ervan vergt een breed gedragen samenwerking en de inzet van aanzienlijke middelen. De komende maanden en jaren houdt het ADVN u uitvoerig op de hoogte van de inspanningen om van de Digitale Encyclopedie een referentiewerk van eerste orde te maken.
