Door de DEVB-bureauredactie
Het ADVN heeft de schouders gezet onder de ontwikkeling van de digitale Encyclopedie van de Vlaamse beweging (DEVB), een ambitieus en vernieuwend project waarvan we u graag op de hoogte houden. Op dit ogenblik werken honderden auteurs aan duizenden lemma’s en syntheseartikelen. De Encyclopedie verschijnt in de loop van 2023.
Wat voorafging
In de jaren 1970 verscheen de eerste editie van het naslagwerk dat als algemeen referentiepunt ging dienen voor onderzoek, opzoekingen en andere vormen van kennisvergaring over de Vlaamse beweging: de Encyclopedie van de Vlaamse Beweging drukte haar stempel op talloze boeken, artikels, scripties, websites, lezingen, rapporten, tentoonstellingen, documentaires en debatten. Toen Uitgeverij Lannoo vijfentwintig jaar later een tweede editie publiceerde, werd de invloed van dit standaardwerk er alleen maar groter op. De Nieuwe Encyclopedie van de Vlaamse beweging is anno 2022 nog steeds een onmisbaar instrument.
Dat neemt echter niet weg dat het nationalisme in Vlaanderen zowel binnen als buiten de partijpolitiek, alsook de algemene maatschappelijke context, diepgaand veranderd zijn. Nu er binnenkort opnieuw vijfentwintig jaar verstreken zullen zijn
sinds de laatste editie, vraagt deze rijke wetenschappelijke traditie dan ook om voortzetting. In de overtuiging dat hier een belangrijke uitdaging ligt voor het historisch onderzoek in Vlaanderen, heeft het ADVN | archief voor nationale bewegingen daarom met een subsidie van de Vlaamse overheid een breed gedragen wetenschappelijk project opgestart dat de verdere uitbouw van de encyclopedie verzekert en dit standaardwerk naar het digitale tijdperk zal loodsen.
De digitale Encyclopedie van de Vlaamse beweging (DEVB) wil de verzamelde informatie optimaal toegankelijk maken voor een breed publiek: van onderzoekers met een wetenschappelijke agenda, beleidsmakers, journalisten, tot alle andere mogelijke geïnteresseerden. Meer nog dan haar voorgangers heeft de DEVB de ambitie om het vertrekpunt voor alle onderzoek en kennis in zowel binnen- als buitenland naar Vlaams-nationalisme, nationalisme in Vlaanderen en Vlaamse beweging te worden. Ze wil een brug vormen tussen historische kennis en erfgoed, tussen academisch onderzoek en publiekswerking, wetenschap en onderwijs.
Als online-encyclopedie zal de DEVB bovendien niet alleen in één muisklik een massa informatie toegankelijk maken voor een breed publiek, ze zal ook na de lancering op regelmatige basis worden geactualiseerd. Het opvolgen van de DEVB wordt immers geïntegreerd in de werking van het ADVN. Bovendien blijft een kernredactie op jaarlijkse basis bijeenkomen voor de globale supervisie. Op die manier kan de encyclopedie gelijke tred houden met nieuwe ontwikkelingen in het onderzoek naar de Vlaamse beweging.
De voorbije jaren werden belangrijke stappen gezet om dit project te verwezenlijken. Zo bracht de redactie een intensieve samenwerking op gang met auteurs en adviseurs, archiefinstellingen en universiteiten, experten uit diverse vakgebieden en creatieve krachten (communicatiemanagers, databank-ontwikkelaars). Een eerste reeks syntheseartikelen (‘Eerste Wereldoorlog’, ‘Economie’, ‘Kerk’, ‘Sport’, ‘Tweede Wereldoorlog’ …) kwam tot stand en vele honderden lemma’s werden geschreven.
Vooruitblik
Nu de fundamenten voor de encyclopedie zijn gelegd, stelt zich de noodzaak om deze basis verder uit te bouwen. Voor er sprake kan zijn van een officiële lancering moeten, ten eerste, ook de resterende syntheseartikelen en lemma’s worden herwerkt. In totaal bevat de vroegere editie meer dan 3500 lemma’s en die worden in de toekomstige digitale encyclopedie nog aangevuld met honderden nieuwe lemma’s. Die schrijfoperatie op grote schaal is op dit ogenblik volop aan de gang.
Voorts wordt ook in de ontwikkeling van het digitale instrument een nieuwe stap gezet: na het uitwerken van een data-infrastructuur is de constructie van een gebruiksvriendelijk onlineportaal geboden. Momenteel werkt een team van informatici – in overleg met de bureauredactie – aan een elegante website voor de encyclopedie. Het resultaat zal te bewonderen zijn in 2023.
