De Gazet van Brussel

Publicatie
Sam Van Clemen (2023, aanvulling), Jan Hunin (1998)

Het weekblad De Gazet Van Brussel (1903-1912) was het orgaan van de Brusselse socialisten, dat onder impuls van Camille Huysmans en Edmond Doms Vlaamsgezinde standpunten innam, zoals de vernederlandsing van het (lager) onderwijs in Brussel.

Periode
1903 -
1912
Leestijd: 2 minuten

Na de parlementsverkiezingen van 1902 vatte de secretaris van de Brusselse federatie van de Belgische Werkliedenpartij Belgische Werkliedenpartij
Lees meer
(BWP), Fernand Elbers, het plan op om een Nederlandstalig dagblad uit te brengen dat het socialisme moest promoten onder de Brusselse arbeiders- en landbouwersbevolking. Mede door geldgebrek duurde het tot november 1903, na de gemeenteraadsverkiezingen, voor het licht op groen sprong voor de uitgave van het blad.

Bij de initiatiefnemers hoorden zowel Leo Meysmans Meysmans, Leo
Leo Meysmans (1871-1952) was socialistisch volksvertegenwoordiger voor Brussel. Aanvankelijk Vlaamsgezind, werd hij vanaf 1920 een overtuigde wallingant die zich verzette tegen elke taalw... Lees meer
als Camille Huysmans Huysmans, Camille
Camille Huysmans (1871-1968) was een Vlaamsgezinde socialistische politicus, die van 1933 tot 1940 burgemeester van Antwerpen was, tweemaal een ministerpositie bekleedde en een jaar lang ... Lees meer
, maar het was vooral deze laatste die als hoofdredacteur zijn stempel zou drukken op het blad. Op ideologisch gebied betekende dit dat verregaande samenwerking met de liberalen werd afgewezen. Verder hamerde het blad op een goed uitgebouwde partijorganisatie naar Duits model. In taalzaken steunde De Gazet van Brussel niet alleen het wetsvoorstel- Edward Coremans Coremans, Edward (1835-1910)
Advocaat Edward Coremans (1835-1910) was politicus voor de Meetingpartij en voorzitter van de Nederduitsche Bond. Gedurende 42 jaar was Coremans als kamerlid een leidende figuur van de Vl... Lees meer
, maar ook de pogingen om het lager onderwijs Lager onderwijs
De ‘taalstrijd’ in Vlaanderen is op het niveau van het lager onderwijs minder problematisch verlopen dan op dat van het middelbaar en van het hoger onderwijs. Toch was de verfransing van ... Lees meer
in Brussel Brussel
In de geschiedenis van de Vlaamse beweging speelde Brussel een unieke rol vanwege haar hoofdstedelijke functies, economische aantrekkingskracht en als symbool van verfransing, die zich v... Lees meer
te vernederlandsen.

Huysmans liet na zijn benoeming tot secretaris van de Tweede Internationale, in 1908 de redactie meer aan anderen over, maar dit belette niet dat de Vlaamsgezinde lijn van het blad werd voortgezet. Daar was vooral Edmond Doms Doms, Edmond
Edmond Doms (1873-1940) was voor de Eerste Wereldoorlog hoofdredacteur van de Gazet Van Brussel. Als socialistisch politicus in Leuven en in de Kamer ijverde hij later voor een verdere ve... Lees meer
verantwoordelijk voor, die onder zijn schuilnaam van Maurits Monne vanaf 1909 de meeste hoofdartikels voor zijn rekening nam.

Heel hoog was de oplage van De Gazet Van Brussel niet. In 1903 werden 143.000 nummerrs verkocht, gemiddeld 1.751 per week. De hoogste afzet werd gehaald in het kanton Vilvoorde. In de stad Brussel werd het blad niet verkocht.

Na de verkiezingsnederlaag van 1912 stierf de Gazet Van Brussel een stille dood. Toen de plannen voor de oprichting van een socialistisch Vlaams dagblad concrete vorm aannamen, werd het blad definitief opgedoekt. In februari 1914 stemden de Brusselse socialisten in met de uitgave van Volksgazet Volksgazet
Volksgazet (1914-1978) was een Antwerps socialistisch dagblad, gesticht door Camille Huysmans en Willem Eekelers, dat regelmatig Vlaamsgezinde standpunten innam. Lees meer
.

Literatuur

— Artikels in Le Peuple, 17 juni, 21 juni, 4 juli, 5 en 13 september 1902; 13 september, 17 juli, 5 november, 28 november 1903.
— A. van Laar, Camille Huysmans, zijn leven, zijn streven, z.j., 1937-1938.
— D. de Weerdt en W. Geldolf, Camille Huysmans in Brussel (Camille Huysmans. Geschriften en Documenten, 1), 1974.
— M. Deneckere, Socialisme en Vlaamse Beweging te Brussel, 1885-1914, in: Taal en Sociale Integratie, nr. 1, 1978, pp. 237-259.
— J. Hunin, Tussen sociaal-democratie en marxisme: Camille Huysmans en het Belgisch socialisme voor de Eerste Wereldoorlog, in: Handelingen der KZMTLG, 47, 1993, pp. 239-256.
— J. Hunin, Camille Huysmans 1999.

Suggestie doorgeven

Anne Van Herreweghen (pdf)

1998: Jan Hunin

2023: Sam Van Clemen

Databanken

Inhoudstafel