Vlaamsch en Vrij (1893-1897)

Geïllustreerd literair weekblad, verschenen van 1893 tot 1897, eerst te Brussel onder leiding van uitgever en hoofdredacteur Johan Ramaekers Ramaekers, Johan
Johan Ramaekers (1862-1930) was lid van de in 1892 in Brussel gestichte, democratische en Vlaamsradicale Vlaamsche Volkspartij (1892-1895). Hij was uitgever van haar partijorganen en in 1... Lees meer (1893-1894), daarna te Antwerpen onder redactie van Lode Opdebeek Opdebeek, Lode
Lode Opdebeek (1869-1930) was redacteur, drukker, journalist en auteur van jeugdliteratuur. In 1900 richtte hij de naar zichzelf vernoemde uitgeverij L. Opdebeek op, die na zijn dood over... Lees meer (1895-september 1897).

In zijn beginfase moet het blad worden gesitueerd in het milieu van het Brussels radicaal flamingantisme Flamingant
Flamingantisme is een term die met verschillende betekenissen wordt toegekend aan actoren binnen de Vlaamse beweging en het Vlaams nationalisme. Lees meer in de eerste helft van de jaren 1890, met name in dat van de Vlaamsche Volkspartij Vlaamsche Volkspartij
De Vlaamsche Volkspartij (1892) was een Brusselse progressieve en liberale partij. Ze streefde naar vervlaamsing en democratisering van het openbare leven. Electoraal bleef het succes uit... Lees meer . Ramaekers was trouwens ook de uitgever van De Stem en van het politieke zusterblad Vlaamsch en Vrij Vlaamsch en Vrij (1893-1897)
Lees meer (1893;1894-1895), de opeenvolgende organen van de Vlaamsche Volkspartij. Op zijn beurt was Maurits Josson Josson, Maurits
Maurits Josson (1855-1926) was een liberale Brusselse jurist die ijverde voor de vernederlandsing van het openbare leven. Tijdens de Eerste Wereldoorlog vervulde hij een trekkersrol binne... Lees meer , leidende figuur in de Vlaamsche Volkspartij, in 1894 als 'algemeen beheerder' bij het literaire weekblad betrokken.

Vlaamsch en Vrij wilde, zoals zijn titel zegt, allereerst Vlaamsgezind zijn en boven de partijtegenstellingen staan. Het blad nam zich voor, op een bevattelijke manier Vlaams artistiek en politiek nieuws onder het volk te verspreiden en zijn kolommen open te stellen voor alle overtuigde Vlamingen die er met essays of scheppend literair werk de verheffing van het Vlaamse volk wilden nastreven. Typisch zijn daarom ook de van de tweede helft van de eerste jaargang af tot het eind toe regelmatig verschijnende artikels op de voorpagina, "Onze Mannen", waarin Vlaamse figuren uit de toenmalige actualiteit bij het publiek werden ingeleid. In de rubrieken "Uit 't Vlaamsche kamp" en "Vlaamsch leven" werd ruime aandacht besteed aan de activiteiten van De Vlaamsche Wacht Vlaamsche Wacht
De Vlaamsche Wacht (1941-1944) was een collaborerende Vlaamse militaire formatie tijdens de Tweede Wereldoorlog. Ze werd ingezet in België als hulptroep van het bezettingsleger. Lees meer van Brussel en Antwerpen, het Nationaal Vlaamsch Verbond Nationaal Vlaamsch Verbond
Het Nationaal Vlaamsch Verbond was een vereniging waarin vrijzinnige en katholieke flaminganten van 1891 tot 1914 samenwerkten. Lees meer , de Vlaamsche Volksraad Vlaamsche Volksraad
De Vlaamsche Volksraad bestond van 1892 tot 1914 en probeerde Vlaamsgezinden van uiteenlopende ideologische signatuur samen te brengen. Lees meer , de Vlaamsche Volksbond Vlaamse Volksbond
De Vlaamse Volksbond (1950-1951) was een overkoepelende katholiek-flamingantische vereniging die werd opgericht in de nasleep van de Koningskwestie. Lees meer en de Vlaamsche Volkspartij. Zo stelde het blad zich duidelijk op als een verdediger van de Brusselse flaminganten die streefden naar samenwerking tussen katholieke en liberale Vlaamsgezinden. Onder de medewerkers van de eerste twee jaargangen noemen we: Emanuel Hiel Hiel, Emanuel
Emanuel Hiel (1834-1899) was een Vlaamse dichter en schrijver. Als radicaal-democratische, vrijzinnige flamingant speelde hij een belangrijke rol in het Vlaamsgezinde verenigingsleven in ... Lees meer , L. Buyst, Hubert Melis Melis, Hubert
Hubert Melis (1872-1949) was een Vlaamse auteur en ambtenaar. Hij was van 1895 tot 1918 ambtenaar bij de stad Antwerpen, waarna hij werd geschorst op beschuldiging van activisme. Lees meer , Reimond Stijns Stijns, Reimond
Onderwijzer Reimond Stijns (1850-1905) was betrokken bij het Vlaamse verenigingsleven in Brussel. Hij was auteur van romans, verhalen, novellen en toneelstukken en lag mee aan de basis va... Lees meer , Edm. de Geest, Lode Opdebeek Opdebeek, Lode
Lode Opdebeek (1869-1930) was redacteur, drukker, journalist en auteur van jeugdliteratuur. In 1900 richtte hij de naar zichzelf vernoemde uitgeverij L. Opdebeek op, die na zijn dood over... Lees meer , Theophiel Coopman Coopman, Theophiel
Lees meer , F. Stockmans, Omer Wattez Wattez, Omer
Lees meer , Camille Huysmans Huysmans, Camille
Camille Huysmans (1871-1968) was een Vlaamsgezinde socialistische politicus, die van 1933 tot 1940 burgemeester van Antwerpen was, tweemaal een ministerpositie bekleedde en een jaar lang ... Lees meer , Emiel T'Sjoen T'Sjoen, Emiel
Onderwijzer Emiel T’Sjoen (1857-1909) was actief in het Vlaamse verenigingsleven in Brussel. Ook publiceerde hij in tal van tijdschriften over taalkunde en geschiedenis. Lees meer , Prosper van Langendonck (1862-1920) Van Langendonck, Prosper (1862-1920)
Prosper van Langendonck (1862-1920) was een dichter en letterkundige die zich ook inzette voor de Vlaamse beweging in Brussel. Lees meer , Victor Resseler Resseler, Victor
Victor Resseler (1877-1955) was een Antwerpse boekhandelaar, journalist, uitgever en politicus van liberaal-vrijzinnige strekking. Lees meer en Karel van de Woestijne Van de Woestijne, Karel
Karel van de Woestijne (1878-1929) was een Gentse dichter, prozaïst, criticus en journalist. Hij engageerde zich als gematigd flamingant binnen de Vlaamse beweging en was tijdens de Eerst... Lees meer .

Begin 1895 werd de redactie overgenomen door Opdebeek, die het blad van Antwerpen uit verspreidde, bijgestaan door redactiesecretaris Melis en een redacteur-wetenschappen Julius de Cock. Met Jan Boucherij Boucherij, Jan
Onderwijzer Jan Boucherij (1846-1911) was medewerker, hoofdredacteur en uitgever van diverse Vlaamsgezinde tijdschriften. Ook was hij actief als letterkundige. Lees meer , hoofdredacteur van De Vlaamsche Kunstbode De Vlaamsche Kunstbode
De Vlaamsche Kunstbode was een algemeen cultureel tijdschrift dat in Antwerpen verscheen tussen 1870 en 1913. Onder hoofdredacteur August Jozef Cosyn verdedigde het de volksverbondenheid ... Lees meer , sloot hij een samenwerkingsakkoord. Opdebeek gaf het geheel een hoofdzakelijk culturele allure. Voortaan was Vlaamsch en Vrij een geïllustreerd weekblad, gewijd aan kunst, letteren en wetenschappen, dat behalve de strijd voor de Vlaamse belangen vooral de "ondersteuning der jonge Zuid-Nederlandsche letterkunde" beoogde. Tot de jonge auteurs die zo aan bod kwamen, behoorde onder meer Stijn Streuvels Lateur, Frank
Lees meer , die er de aandacht van de medewerkers van Van Nu en Straks Van Nu en Straks
Van Nu en Straks (1893-1901) was een literair en cultureel tijdschrift, dat voor Vlaanderen vernieuwend was doordat het aansloot bij internationale eigentijdse denkrichtingen zoals het an... Lees meer trok.

Na opnieuw twee jaar verloor Vlaamsch en Vrij zijn creatief elan. Het werd opnieuw wat het oorspronkelijk was: een informatief blad met nog enig cultureel nieuws, maar waarin vooral en steeds heftiger polemiserend de Vlaamse strijd centraal stond. De onafhankelijke Vlaamse strekking vond niet overal bijval en zo werd bijvoorbeeld het liberale weekblad De Zweep De Zweep
Het liberale Brusselse weekblad De Zweep was tot de oprichting van de krant Het Laatste Nieuws in 1888 politiek georiënteerd en Vlaamsgezind, en evolueerde nadien tot een zuiver commercie... Lees meer een geduchte tegenstander. De tegenkanting schijnt gevolgen te hebben gehad voor de bereidheid tot medewerking van een aantal auteurs en op het aantal abonnees. Het laatste nummer verscheen in september 1897. De redactie was nog steeds in handen van Opdebeek en Melis, de directie berustte bij August Monet Monet, August
Lees meer .