Antheunis, Jacob J.
Jacob J. Antheunis (1758-?) was een 18de-eeuwse auteur van komedies, pamfletten en treurspelen. Ook gaf hij de Gazette van Belgis uit. Hij kwam op tegen het Franse regime en de verwaarlozing van de Nederlandse taal. Hij pleitte voor het Vlaamse toneel en voor spelling naar Noord-Nederlands model.
Jacob Antheunis volgde universitaire studies te Dowaai, week na de Brabantse Omwenteling uit naar Parijs en keerde tijdens de Franse bezetting terug naar Gent. Hij was de auteur van enkele komedies en treurspelen (onder meer De dood van Julius Cesar naar Voltaire, Trazimus en Timagenus naar Dubuisson, zie Theater Toneel
Het Vlaamse toneel onderhield vanaf zijn ontstaan in de 19de eeuw een complexe en gelaagde verhouding met de Vlaamse beweging. Van een belangrijk emancipatorisch instrument en voorwerp va... Lees meer ), de vertaler van enkele pamfletten (onder andere Verklaering van de rechten des menschen ende des burgers), de uitgever van de Gazette van Belgis (7 januari 1798 – 7 juli 1798; van nr. 4 af Vlaemsche Gazette) en de opsteller van een in pseudo-bijbelse taal geschreven weekblad, Protocole Jacobs (van 1798 tot 1800, in drie delen gebundeld). In dat laatste fulmineerde hij regelmatig tegen zijn stadsgenoot Karel Broeckaert Broeckaert, Karel
Lees meer en diens Sysse-Panne. Hoewel hij antiklerikaal en republikeinsgezind was, protesteerde Antheunis in zijn tijdschrift tegen het optreden en de knevelarijen van de Franse ambtenaren en verzette hij zich tegen de conscriptie en tegen de wreedheden waarmee de Brigands behandeld werden. Hij kwam erin op voor de eigen aard en tegen de verwaarlozing van de Nederlandse taal Taal
De ontwikkeling van het Nederlands vormde tot diep in de 20ste eeuw een fundamenteel aandachtspunt in de Vlaamse beweging. De wijze waarop het geschreven en gesproken Nederlands gehanteer... Lees meer . Daarnaast was hij een pleitbezorger van het Vlaamse toneel (hij was een van de vernieuwers van het theater in het Gentse rederijkersmilieu Rederijkerskamers
De rederijkerskamers waren genootschappen die zich sinds de 15e eeuw toelegden op toneel en dichtkunst in de volkstaal. In de 18e en 19e eeuw speelden ze ook een belangrijke rol in de ver... Lees meer ) en van ‘de hollandsche taal (die) de opregte taal der vlamingen is of wezen moet’. Met andere leden van de Gentse rederijkerskamer De Fonteine De Fonteine
De Fonteine is een rederijkerskamer, de volledige aanduiding luidt: Koninklijke Soevereine Hoofdkamer van Retorica De Fonteine, gevestigd te Gent. Lees meer ijverde hij voor een spelling naar Noord-Nederlands model.
Ook was Antheunis medewerker van Den Vlaemschen Indicateur. Hierin verscheen De Dood van Julius Cesar.
Literatuur
– Ph. Blommaert, De Nederduitsche Schrijvers van Gent, 1861.
– J.O. de Vigne, De Zuidnederlandsche schrijvers van het tijdstip der Fransche Overheersching (1795-1815), in: De Vlaamsche Kunstbode, 1873, pp. 72-75.
– J. Smeyers, De Nederlandse letterkunde in het Zuiden. Geschiedenis van de letterkunde der Nederlanden, dl. 6, 1975.
– J. Smeyers. De nieuwe wereld van den Vlaemschen Indicateur (17791787), in: WT. Tijdschrift over de geschiedenis van de Vlaamse beweging, jg. 63, 2004, nr. 1, pp. 41-49.
– T. Verschaffel, De weg naar het binnenland: geschiedenis van de Nederlandse literatuur 1700-1800 : de Zuidelijke Nederlanden, 2017.
Redactiegeschiedenis
Redactiegeschiedenis
1998: Jozef Smeyers (pdf)
2023: Sam Van Clemen