Bilderdijk, Willem

Levensloop

Als kind ontwikkelde Bilderdijk al een enorme belezenheid en belangstelling voor literatuur. Hij kende een ziekelijke jeugd en leed aan een pijnlijke horrelvoet, waardoor hij vaak zijn huis niet uit kon en dus alle tijd had voor zelfstudie. Op 24-jarige leeftijd ging hij rechten studeren in Leiden en hij vestigde zich daarna als advocaat in Den Haag. Toen zich in de Nederlanden in 1795 de Bataafse Revolutie voltrok, dienden alle openbare ambtenaren een eed van trouw aan het republikeinse gezag af te leggen. Bilderdijk had een sterke orangistische overtuiging en weigerde dus, met als gevolg dat hij werd verbannen. Hij woonde daarna lange tijd in Engeland en Duitsland.

In 1806 keerde hij terug naar Nederland en werd privédocent van koning Lodewijk Napoleon (1778-1846), de broer van de Franse keizer. Hij ambieerde het hoogleraarschap, maar werd voor deze functie telkens gepasseerd. Met zijn lessen als privaatdocent in Leiden oefende hij grote invloed uit op een groep jonge intellectuelen, onder wie Jacob van Lennep Van Lennep, Jacob
Jacob van Lennep (1802-1868) was de bekendste romanschrijver van de Nederlandse negentiende eeuw. Tijdens de Belgische Revolutie distantieerde hij zich van de zuiderburen. Toen het Taal- ... Lees meer , Isaac da Costa (1798-1860), Willem de Clercq (1795-1844) en Guillaume Groen van Prinsterer Groen van Prinsterer, Guillaume
Guillaume Groen van Prinsterer (1801-1876) was een antiliberale en antirevolutionaire publicist en politicus. Hij wordt beschouwd als de grondlegger van de protestants-christelijke politi... Lees meer . Bilderdijks oeuvre is gigantisch: hij schreef naast zijn prozawerk meer dan driehonderdduizend versregels. Hij werd daarom ‘een onvermoeibaar versifex’ genoemd (zie Literatuur Literatuur
De literatuur heeft een cruciale rol gespeeld in het ontstaan van de Vlaamse ontvoogdingsstrijd en ook in de daaropvolgende fasen van de Vlaamse natiewording zijn schrijvers vaak richting... Lees meer ).

Relatie met het Zuiden

In de Noordelijke Nederlanden had Bilderdijk het zich op verschillende terreinen moeilijk, zo niet onmogelijk gemaakt. Hij was met Johannes Kinker Kinker, Johannes
Johannes Kinker (1764-1845) werd in 1817 door Willem I benoemd tot hoogleraar Nederlands in Luik. Vergeleken met zijn twee andere Noord-Nederlandse collega’s in het Zuiden, Schrant in Gen... Lees meer verwikkeld in een pennenstrijd over poëticale en filosofische onderwerpen. Over de Nederlandse spelling trad hij in fel debat met Mathijs Siegenbeek. Met zijn verdediging van Isaac da Costa’s controversiële essay Bezwaren tegen de geest der eeuw had hij zich finaal tegen de liberale tijdgeest gekeerd.

De vijandigheid waarmee Bilderdijk in het Noorden te kampen had, maakte in het Zuiden weinig indruk. Hij kreeg in het laatste decennium van zijn leven in Haarlem zelfs bezoek van Jan Frans Willems Willems, Jan Frans
Jan Frans Willems (1793-1846), de “vader van de Vlaamse beweging”, was dichter, polemist, filoloog, tekstediteur en initiatiefnemer of lid van tal van academies en genootschappen in binne... Lees meer , met wie hij de belangstelling voor middeleeuwse handschriften en historische taalkunde deelde, en van de jonge Prudens van Duyse Van Duyse, Prudens
Lees meer , die idolaat van hem was. In dezelfde periode werden hem door verschillende Zuid-Nederlandse genootschappen erelidmaatschappen aangeboden, waaronder in Brugge en Brussel. Hij leverde gedichten aan mengelbundels en almanakken, waaronder die van Tot Nut der Jeugd Tot Nut der Jeugd
Tot Nut der Jeugd was een ‘Antwerpsch Tael- en Dichtkundig Genootschap’ dat in 1803 werd opgericht. Het richtte zich aanvankelijk op pedagogie en later op literatuur. Lees meer en de Belgische Muzen-Almanak Belgische Muzen-Almanak
De Belgische Muzen-Almanak (1826-1830) was een jaarlijkse poëzie-uitgave in de Zuidelijke Nederlanden die werd gerealiseerd op initiatief van Jan Wap. Lees meer . Jan Mathijs Schrant Schrant, Johannes
Johannes Mathijs Schrant (1783-1866) was een katholieke priester, letterkundige en historicus uit Amsterdam. Hij werd door koning Willem I benoemd tot hoogleraar en rector aan de Rijksun... Lees meer doceerde over Bilderdijks poëzie in zijn Gentse colleges. Het is vanwege zijn afnemende gezondheid onwaarschijnlijk dat Bilderdijk in deze periode de Zuidelijke Nederlanden bezocht heeft, maar dat deed dus aan zijn populariteit niets af.

De grootste pleitbezorger van zijn werk in het Zuiden was de Gentse student Jan Wap Wap, Jan
De Rotterdammer Jan Wap (1806-1866) heeft grote betekenis gehad voor de ontwikkeling van de Vlaamse letterkunde binnen het koninkrijk van Willem I. Lees meer , Rotterdammer van oorsprong, die Bilderdijk als zijn belangrijkste leermeester zag. De twee voerden een uitvoerige correspondentie. Bilderdijks latere bundels Avondschemering (1828), Schemerschijn (1829) en als laatste de Kerkredenen en Nasprokkeling (1830) verschenen op initiatief van Wap bij orangistische uitgevers in Brussel en Gent. Na Bilderdijks dood in 1831 gaf Jan-Baptist David David, Jan-Baptist
Jan-Baptist David (1801-1866) was een katholiek priester, en vanaf 1834 hoogleraar nationale taal, letterkunde en geschiedenis aan de Katholieke Universiteit in Mechelen en Leuven. Hij sp... Lees meer nog een herdruk uit van zijn Geestenwereld (1843) en De ziekte der geleerden (1855). Ferdinand Snellaert Snellaert, Ferdinand A.
Ferdinand Augustijn Snellaert (1809-1872) was een arts, filoloog, letterkundige en leidende figuur in de Vlaamse beweging. Lees meer was zelfs van plan het gehele oeuvre van Bilderdijk in Vlaanderen opnieuw uit te geven, maar daar is het door gebrek aan intekenaren nooit van gekomen.