Blauwe Leeuwen
Blauwe Leeuwen verwijst naar de Brusselse Vlaamse liberalen die zich in 1968 en 1969 afscheurden van de Brusselse arrondissementsfederatie van de Partij voor Vrijheid en Vooruitgang (PVV) – Parti de la Liberté et du Progrès (PLP) omwille van communautaire spanningen en conflicten over de beste manier om de Brusselse belangen te behartigen.
In 1968 vond een eerste scheuring plaats tussen Nederlandstaligen en Franstaligen omwille van communautaire spanningen binnen de Brusselse PVV-PLP-arrondissementsfederatie. De directe aanleidingen waren onder meer het verwerpen van het plan- Vanden Boeynants Vanden Boeynants, Paul
De rechts-conservatieve christendemocraat Paul vanden Boeynants (1919-2001) werd twee keer premier, in 1966-1968 en in 1978-1979. Tegelijk drukte hij zijn stempel op het bestuur van de st... Lees meer , de eisen van het Liberaal Vlaams Verbond Liberaal Vlaams Verbond
Liberaal Vlaams Verbond (LVV) is een autonome, sociaal-progressieve, liberale en Vlaamsgezinde vereniging die werd opgericht in 1913. Van een overkoepelend en coördinerend orgaan voor lib... Lees meer en de houding tegenover het Front démocratique des francophones (FDF) Démocrate féderaliste indépendant
Lees meer en het Rassemblement wallon (RW) Rassemblement Wallon
Lees meer . De Vlaamse PVV-afdelingen van het kiesarrondissement Brussel richtten een eigen verbond op, in eerste instantie nog binnen de schoot van de arrondissementsfederatie. De belangrijke initiatiefnemers waren onder anderen Emiel Janssens, August de Winter De Winter, August
August de Winter (1925-2005) was een Vlaamsgezinde, liberale politicus. Hij engageerde zich onder meer in het Liberaal Vlaams Verbond en de Blauwe Leeuwen. Hij was betrokken bij de splits... Lees meer , Louis Cantillon en Jan Bascour Bascour, Jan
Jan Bascour (1923-1996) was een Vlaamsgezinde liberale politicus en burgemeester van Lennik. In 1968 was hij medestichter van de Blauwe Leeuwen in Brussel. Hij was (onder)voorzitter van d... Lees meer . Conflicten over de beste strategie om de Brusselse belangen te behartigen leidden tot een definitieve breuk in 1969. De Blauwe Leeuwen richtten een eigen federatie van Nederlandstalige PVV-associaties op in het kiesarrondissement Brussel-Halle-Vilvoorde. Na de splitsing van de unitaire liberale partij Liberale partij
De verhouding tussen de liberale partij en het partijpolitieke liberalisme in België enerzijds, en de Vlaamse beweging anderzijds levert een gevarieerd en ingewikkeld beeld op dat evoluee... Lees meer in 1972 werden de Blauwe Leeuwen erkend als Brusselse Federatie van de PVV.
Intern conflict
Blauwe Leeuwen verwijst naar de groep Brusselse Vlaamse liberalen die zich in 1968 en 1969 afscheurde van de Brusselse PVV-PLP-arrondissementsfederatie. De scheuring ontstond in de context van de toenemende communautaire tegenstellingen in de unitaire liberale partij Vlaamse Liberalen en Democraten
Lees meer PVV-PLP en binnen de Brusselse arrondissementsfederatie na de tegenvallende verkiezingsuitslagen van 31 maart 1968. In 1962 was er echter al een precedent toen de Nederlandstalige leden van de PVV-PLP-afdeling van het arrondissement Brussel Brussel
In de geschiedenis van de Vlaamse beweging speelde Brussel een unieke rol vanwege haar hoofdstedelijke functies, economische aantrekkingskracht en als symbool van verfransing, die zich v... Lees meer zich tijdelijk groepeerden als de Vlaamse PVV-groepering van het arrondissement.
Drie directe aanleidingen lagen aan de basis van de afscheuring: (1) het perscommuniqué van 13 mei 1968 waarin de Franstalige Brusselse liberalen het plan- Vanden Boeynants Vanden Boeynants, Paul
De rechts-conservatieve christendemocraat Paul vanden Boeynants (1919-2001) werd twee keer premier, in 1966-1968 en in 1978-1979. Tegelijk drukte hij zijn stempel op het bestuur van de st... Lees meer (dat onder meer voorzag in een paritaire Brusselse cultuurraad) verwierpen zonder hierover met hun Vlaamse partijgenoten in Brussel overleg te plegen, (2) de eisen van het Liberaal Vlaams Verbond (LVV) Liberaal Vlaams Verbond
Liberaal Vlaams Verbond (LVV) is een autonome, sociaal-progressieve, liberale en Vlaamsgezinde vereniging die werd opgericht in 1913. Van een overkoepelend en coördinerend orgaan voor lib... Lees meer op hun congres van 11 en 12 mei 1968, en (3) de verwerping op 14 mei 1968 door de Brusselse Franstalige liberalen van een motie van de Vlaamse liberalen in Brussel, gericht tegen het Front démocratique des francophones (FDF) Démocrate féderaliste indépendant
Lees meer en het Rassemblement wallon (RW) Rassemblement Wallon
Lees meer .
Hierop besloten de 68 Vlaamse PVV-afdelingen uit het kiesarrondissement Brussel op 24 mei 1968 een apart Verbond der Vlaamse PVV-afdelingen van het kiesarrondissement Brussel op te richten, op dat moment nog binnen de schoot van de Brusselse PVV-PLP-federatie. In navolging van de socialistische Rode Leeuwen Rode Leeuwen
De Rode Leeuwen waren Vlaamse socialisten in Brussel die vanaf 1968 opkwamen met een eigen verkiezingslijst en erkend werden als de 'Vlaamse BSP-federatie van Brussel'. Lees meer kreeg deze groep de naam Blauwe Leeuwen. Jan Bascour Bascour, Jan
Jan Bascour (1923-1996) was een Vlaamsgezinde liberale politicus en burgemeester van Lennik. In 1968 was hij medestichter van de Blauwe Leeuwen in Brussel. Hij was (onder)voorzitter van d... Lees meer werd de eerste voorzitter. Om te kunnen functioneren binnen de Brusselse PVV-PLP-federatie legde het verbond enkele eisen op tafel: een billijke vertegenwoordiging en een bijzondere meerderheid voor taal- en communautaire aangelegenheden, een evenwichtigere samenstelling van de kandidatenlijsten en een evenwichtigere verdeling van de mandaten, een tweetalige voorzitter van de arrondissementsfederatie, en een vertegenwoordiging van de Brusselse Vlamingen binnen de nationale PVV-PLP.
Volledige breuk
In september 1969 kwam het tot een volledige breuk, als gevolg van de interne conflicterende posities over de beste strategie om de Brusselse belangen te behartigen. De tegengestelde visies kwamen tot uiting toen een deel van de Franstalige Brusselse liberalen het partij-overschrijdende, Brusselse Manifest der 29 ondertekenden, waarop binnen de liberale arrondissementsfederatie de Nederlandstalige en een aantal Franstalige Brusselse liberalen het Handvest van de Eendracht formuleerden als verzoeningspoging. Beide handvesten behaalden evenveel stemmen binnen de Brusselse arrondissementsfederatie, waardoor ze dus allebei verworpen werden. Bovendien schoof de Brusselse PVV-PLP-federatie twee Vlaamse afgevaardigden, die voor de Blauwe Leeuwen onaanvaardbaar en niet representatief waren, naar voren om te zetelen in het nationale partijbestuur. Omdat de Vlaamse liberale Brusselaars meenden dat de kloof binnen de federatie bijgevolg onoverbrugbaar was, stapten ze uit de organisatie. De Blauwe Leeuwen richtten een eigen federatie van Nederlandstalige PVV-associaties op in het kiesarrondissement Brussel-Halle-Vilvoorde. Na hoogoplopende conflicten in de negentien gemeenten van de Brusselse agglomeratie, waaronder Ganshoren, volgde in 1970 de oprichting van een onderafdeling, namelijk het Verbond der PVV- verenigingen van Brussel hoofdstad.
In 1971 kwamen de Blauwe Leeuwen op voor de parlementsverkiezingen met een zogenaamde ‘nationale PVV-PLP-lijst’ met afwisselend Nederlandstalige en Franstalige kandidaten. Binnen de PVV-PLP streefden ze naar een compromis over de positie van de twee federaties in het Brusselse kiesarrondissement. In juni 1972 weigerden de Blauwe Leeuwen deel te nemen aan het nationale congres van de PVP-PLP in Brussel omdat ze meenden dat de Vlamingen ondervertegenwoordigd waren in de voorbereidende commissies.
De Blauwe Leeuwen namen duidelijke standpunten in over de communautaire ontwikkeling van Brussel in ruime zin. Zo eisten ze een splitsing van het kiesarrondissement Brussel en verzetten ze zich tegen het voorstel van de Christelijke Volkspartij (CVP) Christen Democratisch & Vlaams
Lees meer om één kiesarrondissement Halle-Vilvoorde-Leuven op te richten. Daarnaast waren ze ook van mening dat het Brussels Gewest beperkt moest worden tot 19 gemeenten. Ze benadrukten dat de zes gemeenten met taalkundige faciliteiten Faciliteiten
Al sinds de eerste taalwet (1873) voorzag de wetgever in faciliteiten. Deze tegemoetkomingen gaven aanleiding tot tegengestelde interpretaties door Nederlandstaligen en Franstaligen, zo ... Lees meer deel uitmaken van het arrondissement Halle-Vilvoorde, maar dat hun aantal niet mocht uitbreiden, en zeker niet buiten het arrondissement.
Enkele maanden na de splitsing van de unitaire liberale partij in mei 1972 werden de Blauwe Leeuwen erkend als Brusselse Federatie van de Partij voor Vrijheid en Vooruitgang (PVV). Datzelfde jaar werd Jan Bascour als voorzitter opgevolgd door Emiel Janssens. In 1974 kwamen de Blauwe Leeuwen voor het eerst op met een eentalige lijst.
Literatuur
– W. Cortois, Wat willen de Blauwe Leeuwen?, in: Het Volksbelang, jg. 91, 1968, p. 10.
– s.n., Bilan d’une présidence au P.L.P.: Omer Vanaudenhove (1961-1969) (II), in: Courrier hebdomadaire du CRISP, jg. 8, 1969, pp. 434-435, pp. 33-34.
– s.n., Motie van het hoofdbestuur. LVV steunt actie van blauwe leeuwen, in: Het Volksbelang, jg. 92, 1969, p. 22.
– P. van Brabant, Manoeuvres afweren, in: Het Volksbelang, jg. 94, 1971, p. 7.
– s.n., van belang, in: Het Volksbelang, jg. 94, 1971, p. 4.
– E. Janssens, Brussel: waarheen met de PVV?, in: Het Volksbelang, jg. 95, 1972, p. 11.
– H. van Werveke, A. Claes, K. Poma e.a., Liber Amicorum Albert Maertens, Antwerpen, 1973, pp. 111-112.
– F. Janssens, Brussel: De (blauwe) Leeuwen dansen …, in: Het Volksbelang, jg. 97, 1974, p. 5.
– L. Pareyn, De Evolutie van de Belgische Liberale Partij naar de Vlaamse PVV (1945-1973), Rijksuniversiteit Gent, departement Rechtsgeleerdheid, onuitgegeven licentiaatsverhandeling, 1974.
– J. van Offelen, La ronde du pouvoir. Mémoires politiques, Brussel, 1987, pp. 267-297.
– H. Hasquin, A. Verhulst (red.). Het liberalisme in België. Tweehonderd jaar geschiedenis, Brussel, 1989, pp. 224-225.
– H. Gaus (red.), Politiek Biografisch Lexicon. Belgische Ministers en Staatssecretarissen 1960-1980, Antwerpen, 1989, pp. 374-381.
– S. Govaert, Du PLP-PVV au VLD. I. 1971-1991, in : Courrier Hebdomadaire du CRISP, jg. 36-37, 1995, nr. 1501-1502, pp. 10, 19 en 25.
– s.n., De liberalen van 1846 tot 1996, Brussel, 1996, pp. 194-198.
– S. Hiers, Het ontstaan en de groei van het Vlaams Nationaal Jeugdverbond (VNJ), in: WT, jg. 57, 1998, nr. 1, pp. 3-28.
– H. Hasquin (red.), Les libéraux belges, Brussel, 2006, pp. 124-127.
Archieven
– Liberas, Archief Yvette Bützler-Vanneste (nr. 822), 3. Dossier “PVV Archief”, 1966-1970, brief gericht aan Albert Maertens dd. 27 oktober 1969.
– Liberas, Archief Yvette Bützler-Vanneste (nr. 822), 4. Dossier “PVV Ganshoren”, 1970.
– Liberas, collectie verkiezingspropaganda, ‘Nationale PVV-PLP-lijst Brussel’, 7 november 1971, PAMFLET004744.