Daelemans, Jan

Persoon
Manon Mortier (2023, aanvulling), Patrick Duportail (1998)

Jan Daelemans (1921-1944) richtte als Vlaamsgezinde, katholieke student het sluikblad De Vlaamsche Vlagge op. Hij sneuvelde tijdens een verkenningstocht van het Geheim Leger.

Geboorte
Heverlee, 3 augustus 1921
Overlijden
Orchimont, 2 september 1944
Leestijd: 2 minuten

Studententijd

Jan Daelemans was een Vlaamsgezinde, katholieke student die in 1939 zijn studies in de rechten begon aan de universiteit van Leuven. Voor de Tweede Wereldoorlog was Daelemans actief bij het Leuvense studententijdschrift Universitas Universitas
Universitas was een Vlaams studententijdschrift en spreekbuis van het Hoogstudentenverbond voor Katholieke Actie (HVKA). Lees meer
, de spreekbuis van het Hoogstudentenverbond voor Katholieke Actie Hoogstudentenverbond voor Katholieke Actie
Het Hoogstudentenverbond voor Katholieke Actie (HVKA) (1933 - circa 1965) was een studentenvereniging voor universitaire Katholieke Actie (KA) met als tijdschrift Universitas. Lees meer
(HVKA). Uit deze beweging ontstond de groep het Jong Vlaamsche Front die een Vlaamsgezind engagement verzoende met het geloof ‘dat het in het Belgische vaderland was dat de Vlaamse volksgemeenschap haar volle ontplooiing moest vinden’.

De Vlaamsche Vlagge

Tijdens de bezetting vielen de werkzaamheden stil. Samen met twee andere Vlaamsgezinde katholieke studenten, Hubert Peeters en Jos Nicaise, richtte Daelemans in januari 1941 het sluikblad De Vlaamsche Vlagge (1941) De Vlaamsche Vlagge (1941)
De Vlaamsche Vlagge (1941) was een Vlaamsgezind sluikblad tijdens de Tweede Wereldoorlog, opgericht in januari 1941 door drie Leuvense studenten. Lees meer
op. Dit sluikblad beschouwde de Nieuwe Orde als tegenstrijdig met de Vlaamse cultuur.

Daelemans was aldus tijdens de bezetting actief in de sluikpers, maar geenszins in de gewapende weerstand (zie Verzet Verzet
Het georganiseerde verzet tijdens de Tweede Wereldoorlog in de Vlaamse provincies was doorgaans altijd Belgisch verzet: zowel op het vlak van de ideologische oriëntatie, de motieven en he... Lees meer
). Pas bij de bevrijding, in september 1944, meldde hij zich als vrijwilliger in de verzetsorganisatie het Geheim Leger. Tien dagen eerder, op 23 augustus, trouwde hij met Roosje Davin. Daelemans werd ingedeeld in een Ardense sectie onder leiding van Jef van Bilsen Van Bilsen, Jef
Jef van Bilsen (1913-1996) speelde tijdens de jaren 1930 en in de eerste jaren van de Tweede Wereldoorlog een leidende rol in het Verdinaso en stapte na de ontbinding van deze beweging in... Lees meer
. Op 2 september 1944 sneuvelde hij bij een verkenningstocht te Orchimont, die in een hinderlaag van niet nader geïdentificeerde Duitse militaire eenheden verzeild raakte. Daelemans liep daarbij voorop en werd neergeschoten. Veel van deze zaak blijft evenwel onopgehelderd.

Huldecomité Jan Daelemans

Na zijn dood werd Daelemans het voorwerp van bewondering en werd er een Huldecomité Jan Daelemans opgericht. Voorzitter werd de Leuvense professor Gerard Verbeke. Louis Evely, priester en de hoofdaalmoezenier van de verzetsgroep Orchimont, waartoe Daelemans behoorde, was secretaris. Het Huldecomité was uitgesproken Leopoldistisch, Vlaamsvoelend en katholiek. Zo werd aan de Chemin Utile, de plaats waar Daelemans sneuvelde, in 1959 een kapel gebouwd op initiatief van zijn weduwe Davin. Elk jaar in augustus hield het Huldecomité daar een herdenkingsmis voor ‘Jan Daelemans, de Vlaamse hoogstudent, een vrucht van het Christelijk Vlaams leven’. Zowel Daelemans als Davin liggen begraven in de kapel.

Literatuur

— J. van Impe, De kapel in Orchimont, in: Ex officina, jg. 29 (2016), nr. 3, p. 6.

Suggestie doorgeven

1998: Patrick Duportail (pdf)

2023: Manon Mortier

Databanken

Inhoudstafel