De Baere, Cyriel

Persoon
Sam Van Clemen (2023, aanvulling), Godfried Kwanten (1998)

De germanist Cyriel de Baere (1884-1961) droeg als onderwijsinspecteur bij tot de vernederlandsing van het onderwijs. Ook publiceerde hij over volkskundige onderwerpen.

Geboorte
Baasrode, 9 april 1884
Overlijden
Beringen (Limburg), 14 oktober 1961
Leestijd: 3 minuten

Cyriel de Baere bracht zijn jeugd door in Kruishoutem, volgde middelbaar onderwijs aan het Onze-Lieve-Vrouwecollege in Oudenaarde en behaalde in 1906 het doctoraat in de Germaanse filologie aan de Leuvense universiteit. De Baere gaf tot 1933 les aan het gemeentecollege in Nijvel en aan de koninklijke athenea in Gent, Hasselt en Elsene.

Vernederlandsing van het onderwijs

Van 1933 tot 1952 was hij als inspecteur belast met het toezicht op de toepassing van de taalwet Taalpolitiek en -wetgeving
Situaties van taalonderdrukking vindt men wereldwijd. Daarom besteedt deze bijdrage eerst aandacht aan gehanteerde taalpolitieke strategieën. Ook in België verzette een gedomineerde taalg... Lees meer
van 14 juli 1932 op het middelbaar onderwijs Middelbaar onderwijs
De geschiedenis van het middelbaar onderwijs is nauw verweven met die van de Vlaamse beweging. Tot diep in de 20ste eeuw bleef de middelbare school een grotendeels Franstalig bastion van ... Lees meer
. In 1921 werd hij lid van de Koninklijke Zuidnederlandse Maatschappij voor Taal- en Letterkunde en Geschiedenis (KZMTLG) Koninklijke Zuidnederlandse Maatschappij voor Taal- en Letterkunde en Geschiedenis
De Koninklijke Zuidnederlandse Maatschappij voor Taal- en Letterkunde en Geschiedenis (KZMTLG) is een wetenschappelijk-culturele vereniging die op 6 februari 1870 in Mechelen werd opgeric... Lees meer
, waar hij van 1922 tot 1958 optrad als secretaris. In 1947 werd hij lid van de Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde (KVATL) Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde
De Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde (KANTL, 1886) is een instelling die zich in de loop van haar geschiedenis heeft ingezet zowel voor taalculturele, -wetenschappeli... Lees meer
, waar hij eveneens, van 1955 tot 1960, de functie van vaste secretaris uitoefende.

Als taalinspecteur droeg hij in grote mate bij tot de vernederlandsing van het middelbaar onderwijs in Vlaanderen. Hij schreef niet alleen een commentaar op de wet van 14 juli 1932, maar stelde ook verschillende handboeken en bloemlezingen voor het moedertaalonderwijs samen. Met zijn werken richtte hij zich ook tot de Waalse onderwijzers en leerlingen. Hij probeerde op die manier belangstelling voor de Nederlandse taal en letterkunde op te wekken. Via zijn schoolboeken hoopte hij de leerlingen van het middelbaar onderwijs een goede literaire smaak bij te brengen.

De Baere was een van de ondertekenaars van een ‘Adres van de Brusselsche Vlamingen aan de regeering’ dat op 4 december 1918 verscheen op de voorpagina van het eerste nummer van De Standaard De Standaard (1914-)
Het eerste nummer van het dagblad De Standaard verscheen op 4 december 1918. De krant was gedurende vele decennia hét blad bij uitstek van de katholieke Vlaamse beweging in al haar varian... Lees meer
. Na zijn verhuis naar Elsene organiseerde hij Nederlandstalige voordrachten in Brussel Brussel
In de geschiedenis van de Vlaamse beweging speelde Brussel een unieke rol vanwege haar hoofdstedelijke functies, economische aantrekkingskracht en als symbool van verfransing, die zich v... Lees meer
en de Rand Vlaamse Rand
De Vlaamse Rand omvat de negentien gemeenten grenzend aan Brussel of aan een faciliteitengemeente. De relatie tot Brussel leidt er tot specifieke uitdagingen. Lees meer
. Hij was ook voorzitter van de Brusselse afdeling van het Davidsfonds Davidsfonds
Het Davidsfonds is een katholieke Vlaamse cultuurvereniging, die werd opgericht in januari 1875. Lees meer
.

Auteurschap

Als filoloog publiceerde De Baere taalzuiverende stukjes, onder de titel ‘In den Dwaaltuin van den Taaltuin’; ze verschenen in De Spectator (1945-1950). Op die wijze ijverde hij voor een betere taalkennis bij de Vlamingen. Hij publiceerde diverse boeken over ommegangsreuzen, rederijkerskamers, de geschiedenis van Hasselt, Guido Gezelle Gezelle, Guido
Guido Gezelle (1830-1899) was een Vlaamse priester die de Vlaamse volkstaal verdedigde binnen het algemeen Nederlands. Hij verwierf grote bekendheid als lyrisch dichter van religieuze nat... Lees meer
en bastaardvloeken.

In 1956 werd De Baere ereburger van Kruishoutem.

Werken

– Beknopte Nederlandsche Spraakkunst voor Belgische Scholen, 1924.
– Beknopte Nederlandsche Spraakkunst voor Waalsche Scholen
, 1924.
–
met Dr. A. van Hoof, Langs Zonnige Dreven. Bloemlezing ten dienste van de Waalsche Inrichtingen voor middelbaar onderwijs, 1927.
–
In den Dwaaltuin van den Taaltuin, in: De Spectator, 1945-1950.
– Onze Vlaamsche Reuskens: bijdrage tot de kennis van de Vlaamsche folklore
, 1941.
– Onze Ommegangsreuzen
, 1930.
– Krachtpatsers in de Nederlandsche volkstaal
, 1940.
– De wet van 14 juli 1932 houdende de taalregeling in het lager en het middelbaar onderwijs
, 1935.
– Guido Gezelle als lid van de Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde
, 1960.
– De Judastragedie in de Nederlandsche letterkunde
, 1928.

Literatuur

– R. Roemans, Bibliografie van Dr. Cyriel de Baere, in: Handelingen der KZMTLG, 1954, pp. 13-46.
–
A. Demedts, Cyriel de Baere, in: Jaarboek van de KVATL, 1963, pp. 357-360.
–
A. Demedts, Baere, Cyriel de, in: Nationaal Biografisch Woordenboek, dl. 1, 1964.
–
H. Maes, Dr. Cyriel De Baere: (1884-1961): Germanist en ereburger van Kruishoutem, in: Jaarboek Hultheim, 2005, pp. 129-133.
–
E. Dewaele, Hier rust Kruishoutems ereburger Cyriel De Baere, in: Jaarboek Hultheim, 2013, pp. 178-183.

Suggestie doorgeven

1973: René Haeseryn (pdf)

1998: Godfried Kwanten (pdf)

2023: Sam Van Clemen

Databanken

Inhoudstafel