Génard, Pieter

Persoon
Marc Somers (2023, ongewijzigd), Marc Somers (1998)

Pieter Génard (1830-1899) was stadsbibliothecaris en stadsarchivaris van Antwerpen. Zijn Vlaamsgezindheid reflecteerde zich in zijn keuze om zijn gedichten, toneelstukken, artikels en bronnenpublicaties in het Nederlands te schrijven.

Pseudoniem
P. Kampe
J. Lievens
P. Schats
Geboorte
Antwerpen, 27 april 1830
Overlijden
Antwerpen, 3 maart 1899
Leestijd: 3 minuten

Was afkomstig uit een Waalse familie die al van het eind van de 18de eeuw in de Antwerpse stadsdienst werkzaam was. Génard verliet op 14-jarige leeftijd, na het overlijden van zijn vader, de school en ontwikkelde zich verder als autodidact. In 1844 werd hij klerk op het Weldadigheidsbureel. Via de Vereniging van Maerlant en de Wetenschappelijke Kring (later omgevormd tot Goudblom, geïnspireerd op de oude rederijkerskamer Rederijkerskamers
De rederijkerskamers waren genootschappen die zich sinds de 15e eeuw toelegden op toneel en dichtkunst in de volkstaal. In de 18e en 19e eeuw speelden ze ook een belangrijke rol in de ver... Lees meer
) kwam hij in contact met Jan F. Willems Willems, Jan Frans
Jan Frans Willems (1793-1846), de “vader van de Vlaamse beweging”, was dichter, polemist, filoloog, tekstediteur en initiatiefnemer of lid van tal van academies en genootschappen in binne... Lees meer
, Hendrik Conscience Conscience, Hendrik
Hendrik Conscience (1812-1883) was de eerste auteur die het in België aandurfde een roman in het Nederlands te schrijven en te publiceren. Zijn oeuvre van zo’n 65 romans, dat ook een bred... Lees meer
en Theodoor van Ryswyck Van Ryswyck, Theodoor
Theodoor van Ryswyck (1811-1849) was een Vlaamse dichter die in dichtbundels, kranten en tijdschriften een omvangrijk literair oeuvre bij elkaar schreef. Met zijn gedichten gaf hij vorm a... Lees meer
. In de legendarisch flamingantische Flamingant
Flamingantisme is een term die met verschillende betekenissen wordt toegekend aan actoren binnen de Vlaamse beweging en het Vlaams nationalisme. Lees meer
herberg De Faam ontmoette hij Eugeen Zetternam Diricksens, Joos
Joos J. Diricksens (1826-1855), beter bekend onder zijn pseudoniem Eugeen Zetternam, was een Antwerpse letterkundige en huisschilder. Hij staat bekend om zijn sociaal geëngageerde romans ... Lees meer
.

In 1849 werd Génard onderbibliothecaris in de Stadsbibliotheek, bij Frans H. Mertens Mertens, Frans (1796-1867)
Frans Mertens (1796-1867) was stadsbibliothecaris van Antwerpen en auteur van Nederlandse literaire en historische teksten. Ook was hij lid van De Olijftak, de Nederduitsche Bond en van ... Lees meer
, een van de eerste 'taelminnaeren', die zijn mentor in de literatuur Literatuur
De literatuur heeft een cruciale rol gespeeld in het ontstaan van de Vlaamse ontvoogdingsstrijd en ook in de daaropvolgende fasen van de Vlaamse natiewording zijn schrijvers vaak richting... Lees meer
en de historiografie Historiografie
Lees meer
werd. Het waren meteen Génards eerste stappen in de V.B., aangezien toen Nederlandstalige literatuurbeoefening gelijkstond met Vlaamsgezindheid. Hij was al jong actief als dichter. Later legde hij zich toe op het Vlaams toneel Toneel
Het Vlaamse toneel onderhield vanaf zijn ontstaan in de 19de eeuw een complexe en gelaagde verhouding met de Vlaamse beweging. Van een belangrijk emancipatorisch instrument en voorwerp va... Lees meer
. In 1853-1854 gaf hij samen met Jacob F. Heremans Heremans, Jacob
Lees meer
Het Taelverbond Het Taelverbond
Het Taelverbond (1845-1855) was een Antwerps literair maandblad, dat gaandeweg vooral op geschiedenis en taalkunde focuste. Het tijdschrift had een sociaaleconomische inslag en cultiveerd... Lees meer
uit. Hij was katholiek, maar stond niet bekend als een partijman. Intens werkte hij mee aan de romantische verheerlijking van het verleden in talrijke monografieën en bronnenpublicaties over Antwerpen, bijvoorbeeld in het Antwerpsch Archievenblad (vanaf 1864). In 1863 volgde hij Mertens op als stadsbibliothecaris. Vijf jaar later werd hij ook, tot zijn pensionering in 1895, stadsarchivaris, een dubbele functie die behouden bleef tot in 1873.

Verder was Génard secretaris van de Provinciale Commissie van Graf- en Gedenkschriften (1851), van het Provinciaal Leescomiteit voor Toneelletterkunde en Toneelkunst (1854) en van de Provinciale Commissie voor Monumenten (1861). In 1854 was hij de stimulator van de viering bij de vierhonderdste verjaardag van de Sint-Lucasgilde. Een jaar later vloeide daar, in een samenwerking met Zetternam, de oprichting van De Vlaemsche School De Vlaamsche School
De Vlaamsche School was een aanvankelijk halfmaandelijks, later maandelijks tijdschrift, uitgegeven te Antwerpen van 1855 tot 1901 (van 1855 tot 1864: De Vlaemsche School; vanaf 1897: De ... Lees meer
uit voort. Onder Génards invloed verdedigde de redactie een bovenpartijdig politiek ideaal, zoals ook de Antwerpse flamingantische ontspanningsvereniging Voor Tael en Kunst Voor Tael en Kunst
Lees meer
deed. Génard lag in Antwerpen mee aan de basis van het Schillerfeest (1859), van de Rubensfeesten (1877), van de herdenking van het Landjuweel van 1561 (1891) en van de Van Dyckfeesten (1899). Zijn intensieve contacten met historici, oudheidkundigen, literatoren en artiesten stelden hem in staat een centrale plaats te bekleden in de Antwerpse cultuurwereld.

Zijn activiteiten als historicus en als Vlaamsgezinde werden erkend door zijn lidmaatschap van onder meer de Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde
De Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde (KANTL, 1886) is een instelling die zich in de loop van haar geschiedenis heeft ingezet zowel voor taalculturele, -wetenschappeli... Lees meer
(KVATL), de Koninklijke Academie van België en de Koninklijke Commissie voor Geschiedenis.

Werken

– 'Hoffman von Fallersleben en Conscience. Uit mijne persoonlijke herinneringen', in Verslagen en mededelingen der KVATL (1896), p. 681-688.

Literatuur

– A. Snieders, 'Hoe mijn vriend de Archivarius in de Vlaamsche beweging kwam', in Dit sijn Sniderien, 1893.
Notice bibliographique Académique de l'Academie royale de Belgique, 1896.
– E. Geudens, 'Pieter Génard, archiviste honoraire d'Anvers. Notice biographique', in Bulletin de l'Académie royale d'Archéologie de Belgique, nr. 1 (1898-1900), p. 75-100.
– M. Rooses, 'Levensschets van Petrus Génard', in Annuaire de l'Académie royale de Belgique (1902), p. 247-258.
– G. Segers, In memoriam. Vooraanstaande figuren uit den Vlaamschen taalstrijd en de Nederlandsche Letterkunde, 1923.
– F. Prims, 'Archivaris Pieter Génard', in Antwerpiensia 1930, 1931.
– B. Goovaerts, 'Pieter Génard (1830-1899), de komplete tijdgenoot van Guido Gezelle', in Gazet van Antwerpen (29 mei 1980).
– M. Somers, 'De Antwerpse Provinciale Commissie van graf- en gedenkschriften (1851-1863)', in Jaarboek Provinciale Commissie voor Geschiedenis en Volkskunde (1991-1992), p. 95-106.
– id., 'De beginjaren van het tijdschrift De Vlaemsche School (1854-1855)', in Jaarboek Provinciale Commissie voor Geschiedenis en Volkskunde (1993-1994), p. 190-197.

Suggestie doorgeven

1973: Jan Van Roey (pdf)

1998: Marc Somers

2023: Marc Somers

Databanken

Inhoudstafel