Hertog Jan van Brabant

Organisatie

Hertog Jan van Brabant (1980-2006) was een Brabantse vereniging van Vlaamse oud-oostfrontstrijders die zich in 1980 van het Sint-Maartensfonds afscheurde.

Oprichting
1980
Stopzetting
2006
Leestijd: 2 minuten

Hertog Jan van Brabant was een Brabantse vereniging (vzw) van Vlamingen die tijdens de Tweede Wereldoorlog samen met het Duitse leger aan het oostfront hadden gevochten (zie: oostfronters Oostfronters
Het begrip oostfronters duidt in de context van de geschiedenis van de Vlaamse beweging op Vlamingen die als vrijwilliger aan de zijde van Duitsland vochten tegen het Sovjetrussische Rod... Lees meer
). De vereniging ontstond in maart 1980, als de afscheuring van de gewestelijke afdeling Brabant van het Sint-Maartensfonds Sint-Maartensfonds
Het Sint-Maartensfonds (1953-2006) was een organisatie van Vlaamse oud-Oostfrontstrijders. Lees meer
(SMF). Een jaar eerder had deze afdeling al beslist om een eigen blad, Periodiek Contact Periodiek Contact (1980-2004)
Periodiek Contact (1980-2004) was het tijdschrift van Hertog Jan van Brabant, een vereniging van oud-oostfrontstrijders, dat verscheen als gevolg van de afscheuring met het Sint-Maartens... Lees meer
, te publiceren, los van het SMF-periodiek Berkenkruis Berkenkruis
Berkenkruis (1953-2006) was het orgaan van het Sint-Maartensfonds (SMF), een Antwerpse vereniging van oud-oostfronters. Lees meer
.

De breuk met het Sint-Maartensfonds was in de eerste plaats ideologisch van aard. Eind 1977 kwam het tot een botsing tussen gematigden en radicalen. De eerste groep wilde Berkenkruis verruimen en aansluiting vinden bij de bredere Vlaamse beweging. De tweede groep onderschreef de antisemitische rassentheorie, wilde het SMF een elitaire SS-karakter geven en vond dat de organisatie politiek stelling diende in te nemen tegen de Volksunie Volksunie
Tussen 1954 en 2001 bepaalde de Volksunie (VU) als Vlaams-nationalistische partij mee de politieke evolutie in België, van unitaire staat tot federaal koninkrijk. Ze groeide uit tot de tw... Lees meer
en het Egmontpact Gemeenschapspact
Het Egmontpact of Egmontakkoord maakt samen met de Stuyvenbergakkoorden deel uit van het zogenaamde Gemeenschapspact, dat de definitieve pacificatie van de communautaire problemen tot doe... Lees meer
(1977). Tot die radicale strekking behoorden de voormalig leider van de Algemeene SS-Vlaanderen Algemeene-SS Vlaanderen
De SS-Vlaanderen was een collaborerende militie tijdens de Tweede Wereldoorlog, die deel uitmaakte van de Duitse SS. Ze ijverde voor de aanhechting van Vlaanderen bij Duitsland. Lees meer
Jef François François, Jef
Jef François (1901-1996) was als leider van de Dinaso Militanten Orde een kopstuk van het Verdinaso. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd hij commandant van de Dietsche Militie – Zwarte Br... Lees meer
, de Brabantse gewestvoorzitter Frans Vierendeels, secretaris Bert Hendrickx en André van Hecke, die voorzitter van Hertog Jan van Brabant zou worden. Ook onvrede over het financiële beleid van het Sint-Maartensfonds en individuele conflicten speelden mee in de beslissing om zich af te scheuren.

Hertog Jan van Brabant stond met het eigen ledenblad Periodiek Contact een radicalere neonazistische lijn voor die gekenmerkt werd door negationisme en racisme Racisme
Lees meer
. Tussen 1983 en 1986 verscheen Periodiek Contact overigens samen met De Wende, een tijdschrift van voormalige Nederlandse collaborateurs.

In 1984 werd het conflict binnen het Sint-Maartensfonds bijgelegd. Periodiek Contact werd nog tot 2004 als tweemaandelijks blad uitgegeven, ondanks de expliciete vraag van het Sint-Maartensfonds om het tijdschrift op te heffen. Ook Hertog Jan van Brabant bleef als gewestelijke afdeling bestaan. In 2004 werd er een overeenkomst gesloten met Dernier Carré, een Waalse vereniging van oud-oostfrontstrijders die in 1994 werd opgericht. Net zoals het Sint-Maartensfonds hield Hertog Jan van Brabant in 2006 op met bestaan.

Literatuur

— Th. Peeters, Het Sint-Maartensfonds. Een Vlaamse hulporganisatie en vereniging van voormalige vrijwilligers in nazi-Duitse (para-)militaire organisaties, UGent, ongepubliceerde masterproef, 2013.
— K. Aerts, Kinderen van de repressie. Hoe Vlaanderen worstelt met de bestraffing van de collaboratie, 2018.

Suggestie doorgeven

2023: Jasper Snoeys

Inhoudstafel