La Flandre Libérale (1874-1974)

Publicatie
Bart D'Hondt (2023, aanvulling), José Verschaeren (1998)

La Flandre Libérale werd in 1874 opgericht als spreekbuis van de progressieve Gentse liberalen die steun verleenden aan een (gedeeltelijke) vernederlandsing van de samenleving. De krant verscheen van 1 december 1874 tot 1 juli 1974, met onderbrekingen tijdens de beide wereldoorlogen. In de 20ste eeuw evolueerde de krant naar een burgerlijk liberalisme dat zich sterk afzette tegen de radicale vleugel van de Vlaamse beweging.

Volledige titel
La Flandre Libérale
Periode
1 december 1874 -
1 juli 1974
Leestijd: 3 minuten

La Flandre libérale werd rond het laatste kwart van de 19de eeuw opgericht in Gent door de gebroeders Hippolyte, Alexis en Albert Callier. Het blad kwam er met de steun van de lokale kopstukken van de Liberale Partij Liberale partij
De verhouding tussen de liberale partij en het partijpolitieke liberalisme in België enerzijds, en de Vlaamse beweging anderzijds levert een gevarieerd en ingewikkeld beeld op dat evoluee... Lees meer
Hippolyte Lippens en Adolphe Dubois en de ervaren journalisten Lodewijk de Vriese en Hendrik Keurvels.

De eigenaars van het blad waren de stichters ervan en vanaf 1894 de naamloze vennootschap La Presse libérale gantoise, met burgemeester Lippens als eerste voorzitter van de raad van beheer. Begin 1960 nam Belge d'Edition (Sabed), uitgeefster van Le Matin Le Matin
Le Matin was een Franstalig liberaal dagblad dat op 1 mei 1894 werd opgericht in Antwerpen. Het verscheen voor het laatst op 3 juni 1974. Lees meer
, de uitbating en het beheer van La Flandre libérale over. In 1965 werd Belge d'Edition, de Diffusion et de Publicité (Sobeledip) opgericht, waarin Sabed en La Nouvelle Presse anversoise, uitgeefster van La Métropole La Métropole
La Métropole was een Franstalig conservatief katholiek dagblad (1894-1974) dat werd uitgegeven in Antwerpen. Het vertolkte de stem van de katholieke Franstalige elite in Vlaanderen en ver... Lees meer
, gelijk vertegenwoordigd waren. Vanaf 1 januari 1966 werden La Flandre libérale, Le Matin en La Métropole, twee aan twee, Le Matin-La Métropole en La Flandre libérale-La Métropole (Gentse editie), verenigd op plaatselijk vlak te Antwerpen en te Gent.

Ideologische positionering

La Flandre libérale moest de progressieve liberale opinie nieuwe kracht geven tegen het klerikalisme, maar is nooit de officiële spreekbuis geweest van de Liberale Associatie. In die zin is de krant de geestelijke opvolger van het gelijknamige tijdschrift dat tussen 1847 en 1848 verscheen. De medewerkers behoorden door hun beroep en functies tot de elite. Als kwaliteitsblad richtte het blad zich tot een belezen publiek. Antiklerikalisme was het eerste programmapunt, maar de felheid ervan verminderde. Het Nederlands werd aanvankelijk gezien als een wapen in de antiklerikale ontvoogdingsstrijd van de lagere bevolkingsklassen. De protagonist hiervan was de Vlaamsgezinde Lodewijk de Vriese, die bij de stichting van het dagblad aangesteld was tot hoofdredacteur.

De krant trok zich vanaf de liberale verkiezingsnederlaag van 1884 langzaam terug en zocht meer en meer aansluiting bij het burgerlijk Franstalig liberaal milieu. Onder hoofdredacteur Gustave Abel werd tussen 1894 en de 1914 nog gepoogd om dit te verzoenen met een sterke sociaal-liberale insteek, waarin plaats was voor het Nederlands als emancipatorische factor, maar de omstandigheden maakten daar een einde aan. De radicalisering binnen de Vlaamse beweging zag de redactie onder leiding van Paul Henen immers met lede ogen aan en de krant werd in de daaropvolgende decennia een hevige tegenstander.

Literatuur

– H. Keurvels, Vijfentwintigste verjaardag van ‘La Flandre Libérale’, Gent, 1900.
– A. Behets, La Flandre Libérale, 80 jaar, in: De Pers/La Presse, Brussel (Officieel jaarboek van de Belgische Pers, nr.5), 1955, pp. 6-16.
– E. Voordeckers, Bijdrage tot de geschiedenis van de Gentse pers. Repertorium (1667-1914) (IUCHG, Bijdragen 35, 1964), pp. 183-188.
– C. Camps, Monografie van "La Flandre Libérale", 1874-1899, Rijksuniversiteit Gent, onuitgegeven licentiaatsverhandeling, 1977.
– D. d'Hondt, "La Flandre Libérale", 1900-1920, Rijksuniversiteit Gent, onuitgegeven licentiaatsverhandeling, 1978.
– J. Verschaeren, Inventaris van het archief van het dagblad "La Flandre Libérale", 1978.
– J. Verschaeren, La Flandre Libérale en de Vlaamse Beweging, in: WT. Tijdschrift over de geschiedenis van de Vlaamse beweging, jg. 43, 1984, nr. 3, pp. 129-141.
– B. d’Hondt, Van Andriesschool tot Zondernaamstraat. Gids door 150 jaar liberaal leven te Gent, 2014, pp. 217-218.

Suggestie doorgeven

1974: Frieda Saeys (pdf)

1998: José Verschaeren (pdf)

2023: Bart D'Hondt

Databanken

Inhoudstafel