Maatschappij Tot Nut van 't Algemeen

Het Nut werd gesticht om de ethische en maatschappelijke denkbeelden van de Verlichting te verbreiden. De stichters gingen daarbij uit van de optimistische gedachte dat kennis niet alleen macht zou zijn, maar ook zedelijkheid en weerbaarheid. Het Nut kwam al vroeg in botsing met het positieve christendom en werd de voorvechter van de neutraliteitsgedachte. Het werd dan ook door katholieken en gelovige protestanten gewoonlijk krachtig bestreden.

De maatschappij wijdde van zijn stichting af grote aandacht aan de verbetering van het onderwijs Onderwijs
Lees meer en had een belangrijke invloed op de totstandkoming van de Nederlandse onderwijswetgeving in 1806 en 1848.

In de periode 1815-1830 strekte de organisatie haar werking ook uit over de zuidelijke provincies. Er waren afdelingen van de Maatschappij in Antwerpen, Bredene, Brugge, Brussel, Dendermonde, Diksmuide, Gent, leper, Leuven, Namen, Nieuwpoort, Oostende, Tielt, Tongeren. Hoewel de Maatschappij er dezelfde middelen wilde gebruiken als in het Noorden – oprichting van bibliotheken Openbare bibliotheken
Openbare bibliotheken kennen een lange geschiedenis, die in de Zuidelijke Nederlanden teruggaat tot de 17de eeuw. Ze spelen een rol in de (stedelijke) leescultuur door op een laagdrempeli... Lees meer , het houden van voordrachten, oprichting van scholen voor behoeftigen en volwassenen, zorg voor kleuterscholen en kinderkribben, caritatieve activiteiten – liep haar actie in het zuiden op een mislukking uit. Slechts zeer weinig Belgen werden lid. Door de clerus werd het Nut heftig bestreden (zie Kerk Kerk
De verhouding tussen Kerk en Vlaamse beweging vertoont historisch een tweevoudig beeld. Enerzijds waren de godsdienstige en de Vlaamsgezinde overtuiging innig verstrengeld en vormde de cl... Lees meer ). Toch zijn de afdelingen van het Nut in Vlaanderen de eerste uitingen van een doelbewust streven naar volksopleiding geweest.

Op het Nederlandsch Letterkundig Congres van 1851 suggereerde Jacob Kats Kats, Jacob
Jacob Kats (1804-1886) was een Vlaams meetingleider, journalist, satiricus en theatermaker. Geïnspireerd door een ‘vroegsocialistische’ levensvisie zette hij zich in voor het ontstaan van... Lees meer de Maatschappij ook in Vlaanderen op te richten. In Antwerpen werd in 1853 een Belgische Maatschappij tot Nut van 't Algemeen gesticht.

Voor de stichters van het Willemsfonds Willemsfonds
Het Willemsfonds (1851-heden) is een liberaal-vrijzinnige culturele vereniging en drukkingsgroep die het gebruik van het Nederlands promoot en ondersteunt. Lees meer en andere Vlaamse verenigingen uit de vroege Vlaamse beweging heeft het Nut ongetwijfeld een voorbeeldfunctie vervuld. In Nederland Nederland
Nederland is met Vlaanderen verbonden door de economische infrastructuur, de taal en de geschiedenis. Vanaf eind 18de eeuw kreeg die verbondenheid in taal en cultuur op uiteenlopende mani... Lees meer is de organisatie nog steeds op beperkt terrein, onder andere onderwijs en lezingen, actief.