Sencie, Pieter-Jozef
Pieter-Jozef Sencie (1865-1941) was als classicus verbonden aan de Katholieke Universiteit Leuven. Hij was actief in de katholieke Vlaamse studentenbeweging en was de stichter en eerste voorzitter van Vlaamse Leergangen.
Jeugd en studies
Pieter-Jozef Sencie werd op 20 september 1865 geboren in Halle en overleed op 15 augustus 1941 in Leuven. Na zijn middelbaar onderwijs aan het Klein Seminarie van Hoogstraten Klein Seminarie van Hoogstraten
Het Klein Seminarie van Hoogstraten (1835) kende tot na de Tweede Wereldoorlog een prominente Vlaamsgezinde scholierenbeweging. Lees meer (1877-1883), studeerde hij in Mechelen theologie en wijsbegeerte (1883-1888) en werd er tot priester gewijd. In 1892 promoveerde Sencie aansluitend tot doctor in de Letteren en Wijsbegeerte aan de Katholieke Universiteit Leuven en vervolgens werd hij er als classicus (specialist in de Griekse epigrafie) aangesteld als docent. Van 1898 tot 1939 was hij gewoon hoogleraar.
In zijn studententijd was Sencie actief in de katholieke Vlaamse studentenbeweging Katholieke Vlaamse studentenbeweging
De Katholieke Vlaamse Studentenbeweging was de georganiseerde deelname van de katholieke studerende jeugd aan de Vlaamse beweging. Ze leverde daartoe met haar grote aanhang van ca. 1875 t... Lees meer : hij werkte mee aan het tijdschrift De Student De Student
De Student was een katholiek scholieren- en studententijdschrift dat verscheen van 1881 tot in 1930. Het was voor 1914 het meest gezagvolle orgaan van de Katholieke Vlaamse Studentenbeweg... Lees meer , was lid van het letterlievende studentengenootschap Met Tijd en Vlijt Met Tijd en Vlijt
Met Tijd en Vlijt was een Vlaamsgezind Studentengenootschap dat in 1836 aan de Leuvense universiteit werd opgericht en bleef bestaan tot na de Tweede Wereldoorlog. Het speelde tot 1875 e... Lees meer (en was er tussen 1919 en 1922 zelfs een tijdlang voorzitter van), sprak zich herhaaldelijk uit voor onderwijs Onderwijs
Lees meer in de moedertaal (onder meer op de Studentenlanddag van 10 september 1883) en werd betrokken bij de leiding van het Antwerpse Eigen Taal Eigen Zeden Eigen Taal Eigen Zeden
Eigen Taal Eigen Zeden (1887-1914) was een Antwerpse katholieke scholieren- en studentengilde. Ze ontstond in het elan van de Landdagbeweging en speelde een centrale rol in de vooroorlogs... Lees meer . Verder was hij in 1888 medestichter van het katholieke studententijdschrift Ons Leven Ons Leven
Ons Leven (1888) is een Leuvens studententijdschrift en het blad van het Katholiek Vlaams Hoogstudentenverbond (KVHV). Lees meer en hij richtte in 1891, enkele maanden voor het verschijnen van Rerum Novarum, de (antisocialistische) Sociale Studiekring en Sprekersbond mee op (voorzitter tot 1914).
Vlaamse leergangen
In augustus 1914 ging Sencies woning in de vlammen op, samen met zijn bibliotheek, cursussen en notities in handschrift. Na de Eerste Wereldoorlog Eerste Wereldoorlog
De Vlaamse beweging is fundamenteel getekend door de Eerste Wereldoorlog. De oorlog maakte een verregaande democratisering onafwendbaar, met wezenlijke gevolgen voor het politieke draagv... Lees meer zette Sencie zich vooral in voor Nederlandstalige cursussen aan de Katholieke Universiteit Leuven. Op de slotvergadering van het congres van de Katholieke Vlaamsche Landsbond Katholieke Vlaamse Landsbond (1919-1964)
De Katholieke Vlaamsche Landsbond (1919-1955) was de federatie van de Katholieke Vlaamsche Arrondissementsbonden, die als drukkingsgroep streed voor de vernederlandsing van Vlaanderen met... Lees meer in Hasselt in 1921 maakte hij een balans op van het Nederlandstalige hoger onderwijs Hoger onderwijs
De evolutie van het Vlaamse hoger onderwijs werd gekenmerkt door een moeizame vernederlandsingspolitiek, gaande van het vroegste verschijnen van Nederlandstalig onderwijs tot de integrale... Lees meer en sprak hij zich openlijk uit voor Vlaamse Leergangen te Leuven Vlaamse Leergangen te Leuven
Vlaamse Leergangen was een vereniging die gesticht werd in 1924 en een historische rol speelde in de vernederlandsing van het onderwijs en onderzoek aan de Leuvense universiteit. Lees meer . Drie jaar later (1924) werd hij medeoprichter en – tot aan zijn overlijden – voorzitter van de Vlaamse Leergangen. De vereniging werd Sencies levenswerk. De Leergangen vonden steun bij de katholieke elite en mobiliseerden het Vlaamse land. Ze voorzagen de universiteit van middelen om haar onderwijs geleidelijk te ontdubbelen in een Franstalig en Nederlandstalig stelsel.
Bij de uitbouw van Vlaamse Leergangen moest Sencie laveren tussen de Waalse rector Paulin Ladeuze Ladeuze, Paulin
Paulin Ladeuze (1887-1940) was een priester, hoogleraar en tussen 1909 en 1940 rector van de Leuvense universiteit. Onder externe druk richtte hij tussen 1911 en 1935 naast Franstalige oo... Lees meer en de Vlaamsgezinde studentenbeweging Studentenbeweging
Lees meer . Hij raakte in 1925 betrokken bij het conflict tussen de academische overheid en de geradicaliseerde studenten, nadat Ladeuze het Katholiek Vlaams Hoogstudentenverbond Katholiek Vlaams Hoogstudentenverbond
Lees meer (KVHV) ontbonden had. Hoewel de Vlaamsgezinde Sencie contact bleef onderhouden met de KVHV-studenten, kende hij de bisschoppen en de rector het recht toe de revolterende studenten en hun acties te beteugelen. Op zijn beurt keurde het KVHV in een motie van 20 november 1930 de Vlaamse Leergangen af.
Sencie was ook (vanaf 1925) voorzitter van de in 1907 gestichte Emiel Vliebergh Vliebergh, Emiel
Emiel Vliebergh (1872-1925) was een centrale figuur in de katholieke Vlaamse beweging. Hij stuurde aan op taalwetgeving, culturele ontwikkeling en eenheid onder de katholieke flaminganten... Lees meer -leergangen. In 1952 werd een nieuwbouw van de faculteit Letteren en Wijsbegeerte naar hem vernoemd: het Mgr. Sencie-Instituut, uit erkentelijkheid voor de rol die Sencie gespeeld had in de vernederlandsing van het Leuvense hoger onderwijs Hoger onderwijs in Leuven
De Franstalige Katholieke Universiteit Leuven werd vanaf 1910 geleidelijk vernederlandst. De strijd voor ‘Leuven Vlaams’ leidde in 1968 tot een splitsing, het ontstaan van twee autonome L... Lees meer .
Literatuur
– Een Hoogdag voor 't Katholieke Vlaanderen. Huldebetooging Mgr. J. Sencie te Leuven, in: Het Nieuws van den Dag, 22 oktober 1934.
– In Memoriam Monseigneur J. Sencie, 1942.
– De Inhuldiging van het Sencie-Instituut, in: Onze Alma Mater, dl. 7, 1953, pp. 6-7.
– W. Peremans, Prof. J. Sencie: 1865- 1965, in: De Nieuwe Gids, 22 september 1965.
– DF Halle huldigt Mgr. Sencie zaliger, in: De Standaard, 8 december 1965.
– M. Verleyen, De vereniging « Vlaamse Leergangen te Leuven » en de invoering van de tweetaligheid aan de Leuvense Universiteit 1924-1935, in: Onze Alma Mater, jg. 26-27, 1972-1973.
– K.C. Peeters, De stichters van de v.z.w. "Vlaamse Leergangen”, in: Onze Alma Mater, jg. 28, 1974, pp. 218-230.
– W. Peremans, Sencie, Pieter Jozef, in: Nationaal Biografisch Woordenboek, dl. 6, 1974.
– A. van Roey, Rond een redevoering van Mgr. Sencie (Hasselt 1921), in: Onze Alma Mater, jg. 25, 1975, pp. 235-246.
– W. Peremans, Monseigneur J. Sencie, stichter van Vlaamse Leergangen, in: Onze Alma Mater, jg. 35, 1981, pp. 227-242.
– L. Vos, Bloei en ondergang van het AKVS, 2 dln., 1982.
– L. Gevers, Bewogen Jeugd. Ontstaan en ontwikkeling van de katholieke Vlaamse studentenbeweging (1830-1894), 1987.
– M. Clijsters, Van Sencie tot Peremans: de geschiedenis van 'Vlaamse Leergangen (1935-1970), Katholieke Universiteit Leuven, ongepubliceerde masterproef, 2008.