Verdeyen, René

Persoon
Mathias Merchouk (2023, herwerking), René Haeseryn (1998)

René Verdeyen (1883-1949) was een Vlaamse filoloog, literatuurhistoricus en lexicograaf. Hij was professor neerlandistiek aan de universiteit van Luik en werd door collegae bestempeld als 'l'ambassadeur des lettres flamandes en Wallonie'.

Geboorte
Zoutleeuw, 31 augustus 1883
Overlijden
Luik, 9 oktober 1949
Leestijd: 3 minuten

René Verdeyen promoveerde na het middelbaar onderwijs aan het gemeentelijk college te Tienen in 1904 te Gent tot doctor in de Germaanse filologie onder promotor Willem de Vreese De Vreese, Willem
Willem L. de Vreese (1869-1938) was een filoloog, bibliothecaris en Gentse hoogleraar, die tijdens de Eerste Wereldoorlog een prominente rol speelde in het activisme. Lees meer
. Verdeyen genoot onder meer onderwijs van Jozef Vercoullie Vercoullie, Jozef-Frederik
Lees meer
. Tijdens zijn studententijd was hij ook lid van het taalminnend studentengenootschap ’t Zal Wel Gaan 't Zal Wel Gaan
Lees meer
.

Na zijn studies was hij leraar aan de athenea te Gent, Brussel, Oostende en Elsene. Vanaf eind 1919 doceerde hij neerlandistiek aan de Luikse universiteit als opvolger van Frans van Veerdeghem en in 1924 werd hij gewoon hoogleraar. Van 1921 tot 1943 doceerde hij Nederlands aan de rijksnormaalschool voor meisjes te Luik. Hij was lid van de Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde
De Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde (KANTL, 1886) is een instelling die zich in de loop van haar geschiedenis heeft ingezet zowel voor taalculturele, -wetenschappeli... Lees meer
, de Académie royale de Belgique en het Willemsfonds Willemsfonds
Het Willemsfonds (1851-heden) is een liberaal-vrijzinnige culturele vereniging en drukkingsgroep die het gebruik van het Nederlands promoot en ondersteunt. Lees meer
.

Wetenschappelijk werk

Tijdens de Eerste Wereldoorlog Eerste Wereldoorlog
De Vlaamse beweging is fundamenteel getekend door de Eerste Wereldoorlog. De oorlog maakte een verregaande democratisering onafwendbaar, met wezenlijke gevolgen voor het politieke draagv... Lees meer
werkte Verdeyen onder meer als adjunct-regeringscommissaris in de Belgische vluchtingenkampen van Hontenisse en Uden in Nederland. Zijn ervaringen schreef hij neer in het boek België in Nederland 1914-1919.

In de periode tussen de twee wereldoorlogen was zijn wetenschappelijke activiteit vooral gericht op het literair-historisch onderzoek, waarin hij pioniersarbeid verrichtte. In deze hoedanigheid bracht Verdeyen enkele edities van Middelnederlandse teksten uit, waaronder Tondalus’ Visioen en St. Patricius’ Vagevuur en Esmoreit, een van de vier laat-middeleeuwse abele spelen.

Hij werkte mee aan de zesde druk van het woordenboek van Van Dale en aan een aantal heruitgaven van M.J. Koenens Verklarend Handwoordenboek der Nederlandse Taal, waarin hij de Zuid-Nederlandse elementen beschreef. Verder legde Verdeyen de grondslag voor de geschiedenis van de lexicografie van de Nederlanden in de 16de eeuw en de 17de eeuw. Een ereplaats daarin verdient de uitgave van het Naembouck van 1562. Tweede druk van het Nederlands-Frans Woordenboek van Joost Lambrecht (Luik, 1945).

Vlaams-Waals verbindingspersoon

Verdeyen was lid van de op 18 september 1923 opgerichte Centrale commissie voor de Nederlandse rechtstaal en bestuurstaal in België, die een belangrijke bijdrage leverde tot de totstandkoming van de Nederlandse rechtstaal (zie Gerecht Gerecht
Lees meer
). Daaruit is een Frans-Nederlands (en omgekeerd) Juridisch Woordenboek ontstaan, dat postuum door zijn leerling J. Moors werd uitgegeven (Brussel, 1953).

Zijn Luikse collega's bestempelden Verdeyen als l'ambassadeur des lettres flamandes en Wallonie. Hij heeft het onderwijs van het Nederlands aan de Luikse universiteit, gesticht door Van Veerdeghem, verder tot ontplooiing gebracht. Verdeyen streefde ernaar om het culture erfgoed te delen met zijn Franstalige landgenoten door Franse teksten te publiceren over de Vlaamse literatuur Literatuur
De literatuur heeft een cruciale rol gespeeld in het ontstaan van de Vlaamse ontvoogdingsstrijd en ook in de daaropvolgende fasen van de Vlaamse natiewording zijn schrijvers vaak richting... Lees meer
. Daarnaast ontwikkelde hij ook een interesse in de Waalse filologie. Hij werd lid van de Société de littérature de Wallonie in 1932 en bestudeerde de Vlaamse elementen in de Waalse dialecten.

Werken

België in Nederland 1914-1919. De vluchtoorden Hontenisse en Uden, 1920.

Literatuur

– E. Halkin en P. Harsin, Liber memorialis. l'Université de Liège de 1867 à 1935. Notices biographiques, I, 1936.
– V. Bohet e.a., (reds.), Album René Verdeyen, 1943.
– W. Pée, In Memoriam Prof. R. Verdeyen, in: The Debating Magazine, jg. 5, 1949, nr. 4, p. 97.
– M. Rutten, In memoriam Prof. Dr. René Verdeyen, in: De Vlaamse Gids, jg. 33, 1949, p. 705.
– W. Pée en M. Rutten, Prof. Dr. René Verdeyen (1883-1949), in: Revue belge de Philologie et d'Histoire, jg. 28, 1950, nr. 1, pp. 413-422.
– D. Boens, Een neerlandicus te Oostende. Jeugdherinneringen aan Professor Dr Rene Verdeyen, in: De Vlaamse Gids, jg. 38, 1954, nr. 3, pp. 167-175.
– A. van Loey, Notice sur René Verdeyen: Membre de l'Académie, in: Annuaire de l'Académie royale de Belgique, jg. 121, 1955, pp. 172-195.
– A. van Loey, Verdeyen (Willem-Raymond-René), in: Biographie Nationale, dl. 15, 1958, kol. 793-797.
– F. van Elmbt, Verdeyen, Willem, in: Nationaal Biografisch Woordenboek, dl. 11, 1985, kol. 780-789.

Suggestie doorgeven

1975: René Haeseryn (pdf)

1998: René Haeseryn

2023: Mathias Merchouk

Databanken

Inhoudstafel