Jong Dietschland (1926-1933)

Publicatie
Pieter Jan Verstraete (2023, aanvulling), Pieter Jan Verstraete (1998)

Jong Dietschland (1926-1933) was een radicaal Vlaamsgezind en Groot-Nederlands weekblad met veel interesse voor kunst en literatuur en met aandacht voor de Nieuwe Orde-stromingen. Het blad was bepalend voor de geestelijke vorming van een hele generatie jonge Vlaamsgezinde intellectuelen.

Volledige titel
Jong Dietschland : Algemeen Weekblad voor Katholiek Vlaamsch-nationaal Leven
Periode
1926 -
1933
Leestijd: 4 minuten

Na het faillissement van het katholieke en flamingante Het Vlaamsche Land Het Vlaamsche Land (1919-1926)
Het Vlaamsche Land (1919-1926) was in Antwerpen een katholieke Vlaamsgezinde uitgeverij, boekhandel en weekblad. Lees meer
ontstonden twee nieuwe tijdschriften: het culturele Hooger Leven Hooger Leven (1927-1938)
Hooger Leven (1927-1938) was een algemeen katholiek Vlaams weekblad opgericht door Gerard Walschap. Nadat het blad initieel een politiek neutrale voer, steunde het de Katholieke Vlaamsche... Lees meer
en het radicale Vlaams-nationalistische Jong Dietschland. Op 25 december 1926 kwam het als prospectus bedoelde nulnummer (het zogenaamde Kerstnummer) van Jong Dietschland uit. De ondertitel luidde ‘Algemeen Weekblad voor Katholiek Vlaamsch-nationaal Leven’. Vanaf januari 1927 verscheen het elke vrijdag op 16 bladzijden. Hoofdredacteur was Victor Leemans Leemans, Victor
Victor Leemans (1901-1971) was een politiek en sociaaleconomisch theoreticus, die het gedachtegoed van de revolutie van rechts introduceerde in de Vlaamse beweging. Tijdens de Tweede Were... Lees meer
. Hij ondertekende zijn artikels veelal met V. van Waas. In zijn bijdragen behandelde hij vooral de Duitse en Oostenrijkse katholieke corporatieve Corporatisme
Het corporatisme was in het interbellum, vooral in de crisisjaren 1930, een wijdverspreid, maar tegelijk vaag alternatief maatschappelijk en politiek model. Na de Tweede Wereldoorlog zou ... Lees meer
school, en later ook het ideeëngoed van de fascistische en nationaalsocialistische stelsels. Berten Catry Catry, Berten
Berten (Albert) Catry (1896-1941) was een Vlaams-nationalistische studentenleider tijdens het interbellum en fungeerde als beheerder van De Vlaamsche Vlagge (1875-1933) en van Jong Diets... Lees meer
en Gustaaf Baeten Baeten, Gustaaf
Gustaaf Baeten (1898-1974) was in Gent voorzitter van het Katholiek Vlaams Hoog Studentenverbond. In 1932 was hij medestichter van het weekblad Jong Dietschland. Daarna werd hij lid van h... Lees meer
, beiden uit het Algemeen Katholiek Vlaamsch Studentenverbond Algemeen Katholiek Vlaamsch Studentenverbond
Het Algemeen Katholiek Vlaams Studentenverbond (1903-1935) was de organisatorische vormgeving van de katholieke Vlaamse studentenbeweging: een jeugdbeweging met plaatselijke bonden van ka... Lees meer
(AKVS) afkomstig, traden op als de belangrijkste financiële beheerders van het blad. Het aantal abonnees schommelde rond de duizend. Angela Tysmans Tysmans, Angela
Angela Tysmans (1890-1985), echtgenote van Lodewijk Dosfel, was tijdens het interbellum en de Tweede Wereldoorlog een van de leidinggevende figuren van de Vlaams-nationalistische meisjesb... Lees meer
nam tot en met 1932 het redactiesecretariaat waar. Zij werd door Leo Wouters Wouters, Leo
Leo Wouters (1902-1987) was een radicaal Groot-Nederlandse VNV-politicus, die na de Tweede Wereldoorlog voor de Volksunie in Gent tot volksvertegenwoordiger (1961-1971) en senator (1971-1... Lees meer
opgevolgd.

De vier belangrijkste medewerkers van Jong Dietschland waren West-Vlaamse priesters: Cyriel Verschaeve Verschaeve, Cyriel
Cyriel Verschaeve (1874-1949) was een West-Vlaamse priester, literair auteur, kunstbeschouwer en publicist, die bekend werd als icoon van de Frontbeweging en het opkomende Vlaams-national... Lees meer
, Odiel Spruytte Spruytte, Odiel
Odiel Spruytte (1891-1940) was een ‘petit vicaire’ en een dwarsdenker in het bisdom Brugge. Als Vlaams-nationalist behoorde hij tot de kernredactie van het weekblad Jong Dietschland, en w... Lees meer
, Leo Dumoulin Dumoulin, Leo
Leo Dumoulin (1890-1942) was aalmoezenier tijdens de Eerste Wereldoorlog. Als overtuigd antibelgicist en Dietser werkte hij mee aan een aantal Vlaams-radicale bladen en schreef hij ook ee... Lees meer
en Maurits Geerardyn Geerardyn, Maurits
Oorlogsvrijwilliger en priester Maurits Geerardyn (1896-1979) was een aanhanger en medewerker van Cyriel Verschaeve. Tijdens het interbellum en de Tweede Wereldoorlog vertegenwoordigde hi... Lees meer
. Het waren vooral de artikels van Spruytte die in hoge mate de politieke lijn van het blad bepaalden. Heel wat ideeën ontleende hij aan de Weense hoogleraar Othmar Spann. In tegenstelling tot die van Leemans waren zijn artikels leesbaar en logisch opgebouwd. Spruytte ondertekende zijn bijdragen met een hele gamma pseudoniemen, maar het waren vooral degenen die onder H.P. Verdonck verschenen die voor Jong Dietschland richtinggevend waren. Naar aanleiding van Spruyttes negatieve commentaar op het Federaal Statuut van Herman Vos Vos, Herman
Herman Vos (1889-1952) engageerde zich tijdens de Eerste Wereldoorlog in het activisme. Vanaf 1925 was hij parlementslid voor de Frontpartij. Toen het Vlaams-nationalisme zich in de jaren... Lees meer
, werd in het blad in de zomer van 1932 een heftige polemiek tussen Spruytte en Pieter Geyl Geyl, Pieter
Pieter Geyl (1887–1966) was een Nederlandse historicus met uitgesproken Groot-Nederlandse opvattingen, die een belangrijke rol speelde in het Vlaams-nationalisme tijdens het interbellum.... Lees meer
gevoerd. Vooral na 1931 liet het weekblad zijn afkeer voor het parlementair-democratisch stelsel blijken. Een virulent anti-belgicisme hoorde hier ook bij. Als alternatief werd een Groot-Nederlandse Groot-Nederland
Groot-Nederland is een politiek en cultureel begrip dat respectievelijk staat voor een staatkundige vereniging van België of Vlaanderen met Nederland en de culturele en taalkundige samen... Lees meer
, katholiek-corporatistische staat die geleid werd door een elite, naar voren gebracht. Een reeks artikels van de hand van losse medewerkers als Alfons Jonckx Jonckx, Alfons
Alfons Jonckx (1872-1953) was een katholieke Gentse jurist die tijdens de Eerste Wereldoorlog een belangrijke rol speelde in het activisme. Lees meer
en Jan Pulinx (pseudoniem van Clemens Daenen Daenen, Clement
Clement Daenen (1901-1965) was actief in het onderwijs en besteedde veel aandacht aan taalgebruik, onder andere in de Vereniging voor Beschaafde Omgangstaal. Hij was bovendien redactiesec... Lees meer
) leverde de nodige munitie hiervoor. De eenheid van Noord en Zuid werd de lezers als hoogst na te streven ideaal vooropgesteld. Naast Spruytte was Geerardyn (onder pseudoniem van Maurits van Schelvenhoeve) de meest Groot-Nederlandsgezinde medewerker. In 1929 staakte hij echter al zijn medewerking. Occasionele medewerkers waren onder anderen Frans Daels Daels, Frans
Frans Daels (1882-1974) vormde de spil van de Vlaamsgezinde organisaties aan het IJzerfront en groeide in het interbellum als voorzitter van het IJzerbedevaartcomité en voorvechter van N... Lees meer
, Wies Moens Moens, Wies
Lees meer
, Ernest van der Hallen Van der Hallen, Ernest
Ernest van der Hallen (1898-1948) was een romantische katholiek-Vlaamse auteur, redacteur van Boekengids en Lectuurrepertorium, later bibliotheekinspecteur. Hij was een mentor van de jeug... Lees meer
, Ward Hermans Hermans, Ward
Ward Hermans (1897-1992) was een Vlaams-nationalistische schrijver, journalist en politicus, die in de loop van het interbellum radicaliseerde in nationaalsocialistische zin. Tijdens de T... Lees meer
, Hendrik Elias Elias, Hendrik
Hendrik Elias (1902-1973) was een historicus en Vlaams-nationalistisch politicus die als leider van het Vlaamsch Nationaal Verbond collaboreerde met de Duitse bezetter tijdens de Tweede W... Lees meer
, Franz Sarre en Dirk Vansina Vansina, Dirk
Dirk Vansina (1894-1967) was een schrijver en schilder. Hij was betrokken bij meerdere tijdschriften, Het Vlaamsche Volkstooneel en de kunstenaarbeweging De Pelgrim. Hij schreef veel en b... Lees meer
.

Jong Dietschland telde slechts twee vaste rubrieken: ‘Kunst en Letteren’ en ‘Buitenlandsche Politiek’. De rest van het blad werd gevuld met (politieke, theologische, economische en sociale) artikelen die niet onder één hoofd ondergebracht kunnen worden. Hoewel het weekblad een algemeen vormingsblad wilde zijn, werden de kolommen grotendeels gevuld met bijdragen die de rooms-katholieke Vlaams-nationale elite het meest interesseerde: de politieke en religieuze problematiek. Tijdens de jaren 1927-1930 werd in het blad de meeste aandacht besteed aan het conflict met de kerkelijke overheid en aan de studentenbeweging. Jong Dietschland koos in dit conflict consequent de zijde van het AKVS (speciaal studentennummer van 27 augustus 1927).

Op zuiver politiek terrein droeg het weekblad bij tot de vorming van een Vlaams-nationalistische eenheidspartij met een Groot-Nederlands en rechts-corporatistisch programma. Was de houding tegenover het Verdinaso Verbond van Dietsche Nationaal Solidaristen
Het Verbond van Dietsche Nationaal Solidaristen (Verdinaso) (1931-1941) was een fascistisch geïnspireerde beweging onder leiding van Joris van Severen, die een staats- en maatschappijherv... Lees meer
eerder afstandelijk tot actief bestrijdend, dan was het tegendeel waar voor wat betreft het Vlaamsch Nationaal Verbond Vlaamsch Nationaal Verbond
Het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV) (1933-1945) was een rechts-radicale Vlaams-nationalistische partij die tijdens de Tweede Wereldoorlog collaboreerde met de Duitse nationaalsocialistis... Lees meer
(VNV), dat met sympathie onthaald werd. Toch koesterde het blad de hoop dat beide organisaties elkaar zouden vinden, en tot eenheid in de Dietse strijd zouden komen.

Eind 1933 werd de financiële toestand van Jong Dietschland onhoudbaar. Er kwam een fusie met Vlaanderen Vlaanderen (1922-1933)
Vlaanderen was een radicaal Vlaams-nationalistisch weekblad dat verscheen tussen 1922 en 1933. Het stond voor het grootste deel onder leiding van Robrecht de Smet en Josué de Decker. Het ... Lees meer
. Belangrijke medewerkers als Leemans en Spruytte haakten echter af. Het nieuwe weekblad Vlaanderen – Jong Dietschland kende slechts een kortstondig bestaan: van 13 januari tot 15 september 1934. Hierna werd teruggegrepen naar de titel Jong Dietschland. Het werd vanaf dan nagenoeg volledig door Kamiel de Vleeschauwer De Vleeschauwer, Kamiel
Kamiel de Vleeschauwer (1873-1975) was een schoolinspecteur voor het lager onderwijs, die zich in de jaren 1920 en 1930 engageerde in het partijpolitieke Vlaams-nationalisme en betrokken ... Lees meer
volgeschreven werd en verscheen van 23 september 1934 tot 7 juli 1935.

Literatuur

– H.J. Elias, 25 jaar Vlaamse Beweging 1914-1939, 1969, dl. 2.
– H. Descamps, Het weekblad Jong Dietschland, RUG, onuitgegeven licentiaatsverhandeling, 1975.
– P.J. Verstraete, Het weekblad Jong Dietschland (1927-1933) en de Vlaamse Beweging, in: Verschaeviana, 1982, pp. 121-162.
– G. van Haver, Het 'nieuwe orde'-vuur van Jong Dietschland (1927-1932), in: Wetenschappelijke Tijdingen, jg. 42, 1983, nr. 2, pp. 104-114.
– P.J. Verstraete, De medewerking van Cyriel Verschaeve aan het weekblad Jong Dietschland, in: Verschaeviana, 1987, pp. 119-166.

Suggestie doorgeven

1973: José De Ceulaer (pdf)

1998: Pieter Jan Verstraete

2023: Pieter Jan Verstraete

Databanken

Inhoudstafel