Onze Taal (1915-1918)

Onze Taal. Weekbladje voor de Vlaamschsprekende krygsgevangenen verscheen tijdens de Eerste Wereldoorlog in het krijgsgevangenenkamp in Göttingen Göttingen
In Göttingen, gelegen in de hedendaagse Duitse deelstaat Nedersaksen, bestond tijdens de Eerste Wereldoorlog een activistisch propagandakamp voor krijgsgevangen Vlamingen. Lees meer .

Van 3 maart 1915 tot 28 september 1918 verschenen 162 nummers van telkens vier bladzijden, formaat 25 x 20. Tot nummer 57 was het titelblad versierd met illustraties van Duitse dorpen of steden. Vanaf nummer 60 werd het opgefleurd met een door teksten van Guido Gezelle Gezelle, Guido
Guido Gezelle (1830-1899) was een Vlaamse priester die de Vlaamse volkstaal verdedigde binnen het algemeen Nederlands. Hij verwierf grote bekendheid als lyrisch dichter van religieuze nat... Lees meer omrand titelvignet, getekend door E. Midy, dat in februari 1918 werd vervangen door een tekening met de kenspreuk ’Vlaanderen is groot en oud genoeg’.

In de loop van de oorlog verzamelde zich rond het tijdschrift een kern van activistische Activisme
Het begrip activisme verwijst naar de fractie van flaminganten die tijdens de Eerste Wereldoorlog bereid was om politiek of anderszins samen te werken met de Duitse bezetter en financiële... Lees meer krijgsgevangenen, die uiteraard de steun genoten van de Duitse kampautoriteiten. In Göttingen was de protestantse theoloog Carl Stange Stange, Carl
De protestantse theoloog Carl Stange (1870-1959) was professor aan de universiteit Göttingen en speelde vanaf 1915 een belangrijke rol in de opbouw van een activistisch propagandakamp voo... Lees meer al sinds september 1914 onbezoldigd bezig met de zorg voor de gevangenen. Kopman van de activistische groep was Godfried Rooms Rooms, Godfried
Godfried Rooms (1893-1968) was vanaf 1915 de kopman van de kern activistische krijgsgevangenen in het kamp van Göttingen en bleef als activistische balling in Duitsland ook in het interbe... Lees meer , die ook de politieke ontwikkeling van Onze Taal bepaalde. Hij ondertekende zijn bijdragen meestal met de schuilnaam Kilo.

In de eerste maanden beleed de redactie een onvoorwaardelijk, zij het flamingantisch Flamingant
Flamingantisme is een term die met verschillende betekenissen wordt toegekend aan actoren binnen de Vlaamse beweging en het Vlaams nationalisme. Lees meer getint, Belgisch patriottisme en hemelde zij herhaaldelijk de samenhorigheid van Vlamingen en Walen op. In april 1915 sprak Rooms uitdrukkelijk een bericht tegen dat in De Vlaamsche Stem De Vlaamsche Stem (1915-1916)
De Vlaamsche Stem (1915-1916) was een Vlaamsgezind dagblad dat in Nederland verscheen en na een tijd in Duitse handen overging. De koerswijziging die het dagblad als gevolg daarvan onderg... Lees meer was verschenen, waarin het kamptijdschrift onvaderlandse bedoelingen werd verweten. De activistische ommezwaai vond plaats in de uitgave van 21 juli 1915, waarin de redactie – wellicht in verband met het zogenaamde Bussumer Telegram Bussumer Telegram
Het Bussumer Telegram was een motie opgesteld door René de Clercq, gericht aan koning Albert I en verzonden op 11 juli 1915. Daarin werd aan de vorst gevraagd om ‘Vlaanderens volkomen gee... Lees meer – voor het eerst opkwam voor bestuurlijke scheiding ’voor het hooger heil en den verderen welstand van ons geliefd land: België’. Een federalistisch programma in het kader van een principiële loyauteit aan de Belgische staat: dat bleef tot begin 1917 de redactionele lijn van het blad, dat er tenminste in 1915 kennelijk hechte banden op na hield met De Vlaamsche Stem. Het is opvallend dat in heel deze periode rechtstreekse kritiek op de regering in Le Havre achterwege bleef en dat op conflicten zoals het geschil rond het Bussumer Telegram en het ontslag van de redacteuren Antoon Jacob Jacob, Antoon
Antoon Jacob (1889-1947) was een atheneumleraar en later hoogleraar in Hamburg en Gent. Hij was actief bij activistische tijdschriften, nadien in de amnestiebeweging en later de culturele... Lees meer en René de Clercq De Clercq, René
Lees meer uit overheidsdienst in augustus 1915 slechts in omfloerste termen werd gezinspeeld.

In de laatste drie maanden van 1915 zette de redactie een intense voorlichtingscampagne op touw over de Vlaamse kwestie. Bijna elke uitgave van het tijdschrift bevatte nu vurige verheerlijkingen van het Vlaamse volkskarakter, aanvallen op de Belgische taaltoestanden en op de zogenaamde franskiljonse Franskiljon
'Franskiljon' is in het traditionele flamingantische discours de benaming van een voorstander en bevorderaar van de verfransing in Vlaanderen. Het begrip kenmerkt iemand die overtuigd is ... Lees meer uiteenzettingen over geschiedenis en programma van de Vlaamse beweging.

Vanaf april 1916 bouwden de Duitse autoriteiten Göttingen uit tot het centrale activistische propagandakamp, waar in de volgende maanden ook meer en meer geschikt bevonden gevangenen uit andere kampen samenstroomden. Sindsdien kwam de Vlaamse zaak tot eind 1916 in Onze Taal nog nauwelijks aan bod, wellicht om de nog niet Vlaamsbewuste nieuwkomers niet voor het hoofd te stoten. Een stuk over de economische achterstelling van Vlaanderen in België en een geestdriftig verslag over de opening van de vernederlandste Gentse hogeschool waren de uitzonderingen.

Pas met de stichting van de Raad van Vlaanderen Raad van Vlaanderen (1917-1918)
De Raad van Vlaanderen (1917-1918) was een activistisch marionettenparlement tijdens de Eerste Wereldoorlog, dat onderdeel was van de Duitse plannen om in Vlaanderen een blijvende invloed... Lees meer begin 1917 ging de redactie de radicaal activistische toer op. Vinnige aanvallen op de ’Fransdolle’ regering in Le Havre en eisen voor de vernietiging van het ‘stiefmoederlijke’ België en voor aansluiting van Vlaanderen bij Nederland waren nu schering en inslag. De Vlaamse actie aan het IJzerfront werd aandachtig gevolgd. Het nummer van 18 augustus 1917 bevatte een brief aan kardinaal Désiré Mercier Mercier, Désiré
Désiré Mercier (1851-1926) was van 1906 tot 1926 de kardinaal-aartsbisschop van het aarts­bisdom Mechelen. Hij was een vurig propagandist van het Belgisch patriottisme en leefde tijdens ... Lees meer waarin 44 ondertekenaars protesteerden tegen de anti-activistische houding van de kerkelijke overheid. Een speciaal blaadje, toegevoegd aan nummer 130, verkondigde het uitroepen van Vlaanderens zelfstandigheid.

Naast de politieke artikels bevatte het blad ook tal van letterkundige bijdragen en gedichten. De vaste rubriek Onze werking was de weerspiegeling van een intens cultureel leven in het kamp.