Algemeen Vlaamsch Studentenverbond

Organisatie
Lieve Gevers (2023, aanvulling), Lieve Gevers (1998)

Het Algemeen Vlaamsch Studentenverbond (AVS) (1928-1934) was een overkoepelende organisatie van Vlaamsgezinde scholierenverenigingen in de diverse voortgezette opleidingen van het rijksonderwijs: athenea, middelbare scholen, normaalscholen en beroepsscholen.

Afkorting
AVS
Alternatieve naam
Algemeen Vlaams Studentenverbond
Oprichting
25 mei 1928
Stopzetting
1934
Leestijd: 4 minuten

Het AVS werd opgericht op een vergadering van 26 mei 1928 in Brussel door afgevaardigden van acht 'jongstudentenbonden'. Ze wilden samenwerken voor de bestrijding van de verfransing, de bevordering van de onderlinge solidariteit, de Vlaamsgezindheid en de algemene ontplooiing van Vlaanderen. Dat alles diende te gebeuren buiten elke partijpolitiek en ideologische stellingname. Het Verbond wilde verder het Algemeen Beschaafd Nederlands propageren, evenals de studie van het Vlaamse cultuurgoed en hing de Groot-Nederlandse gedachte Groot-Nederland
Groot-Nederland is een politiek en cultureel begrip dat respectievelijk staat voor een staatkundige vereniging van België of Vlaanderen met Nederland en de culturele en taalkundige samen... Lees meer
aan. Het maandblad Opkomst Opkomst
Opkomst was het maandblad van het Algemeen Vlaamsch Studentenverbond (AVS) van het Officieel Middelbaar Onderwijs uit 1927-1934. Het profileerde zich als Vlaamsgezind en Groot-Nederlands.... Lees meer
vormde het enige contactmiddel.

Het AVS was een louter overkoepelend verbond en liet een grote zelfstandigheid aan de lokale groepen. Voorzitters en ondervoorzitters waren achtereenvolgens Dis Verstraete Verstraete, Dis
Dis Verstraete (1908-1984) was actief in het Algemeen Vlaamsch Studentenverbond en de Vlaamsche Jeugdherbergcentrale. Na zijn veroordeling voor collaboratie speelde hij een belangrijke ro... Lees meer
en Angelina Poriau (1927-1928), Willem Buskens (van Mechelen) en Vogelina Lobe (van Antwerpen) (1928-1929), Renaat Merecy Merecy, Renaat
Renaat Merecy (1909-1987) was een Vlaamsgezinde socialist, die als overtuigde vrijzinnige een fervente verdediger was van het rijksonderwijs, waarin hij gedurende heel zijn beroepsloopbaa... Lees meer
(van Antwerpen) en Ella de Muyter (van Brussel) (1929-1930), Juul Vandenbroeck en Valeer van Slijcke (1930- 1931), Paul de Ryck De Ryck, Paul
Paul de Ryck (1913-1956) was dichter, redacteur en auteur van diverse essays over Vlaamse poëzie. Lees meer
en Rie de Cordier (1931-1932), Bert van Hoorick Van Hoorick, Bert
Bert van Hoorick (1915-2000) was een Vlaamsgezind communistisch en later socialistisch politicus. Hij was antimilitaristisch en zat tijdens de Tweede Wereldoorlog in het verzet. Hij was v... Lees meer
en Godelieve de Lafortrie, in de loop van het jaar vervangen door Max van Wezel en Rik Reynaers (1932- 1933), Raoul Dessiennes en Jan Verscharen (1933-1934). Bij de bond waren op zijn hoogtepunt, in 1931, 25 bonden met ongeveer 500 leden aangesloten. Er bestonden, meestal zeer kortstondig, een of meerdere kringen in Aalst, Aarschot, Antwerpen, Brugge, Brussel, Diest, Gent, Hasselt, Leuven, Lier, Mechelen, Oostende, Tienen, Tongeren, Vilvoorde, Willebroek en gewestbonden in Aalst, Antwerpen, Brussel, het Hageland, Mechelen en Oudenaarde. Verder was er nog een bond in Wallonië.

Na een moeilijke start beleefde het Verbond in 1929-1930, onder het voorzitterschap van Merecy, een zekere bloeiperiode. Deze pleitte voor evolutie van studentenbeweging Studentenbeweging
Lees meer
naar jeugdbeweging Jeugdbeweging
Lees meer
of liever voor een compromis tussen studiekring en jeugdgroep. Naast de traditionele werking van de studiekringen die de Vlaams-nationale cultuureigenheid diende te bevorderen moesten er, zo werd gesteld, meer jeugdbewegingsactiviteiten en -methodieken worden ingevoerd die een vrije en natuurlijke ontplooiing van de jongeren verzekerden, wars van conventies en enggeestigheid. Middelen daartoe waren het leven in de natuur, kamperen en wandelen, vrije omgang tussen jongens en meisjes op ‘gezonde’ basis, zang en spel, volksdans en geheelonthouding. De Rijck en De Cordier, voorzitter en ondervoorzitster in 1931-1932 en eveneens dynamische leidersfiguren, dachten in dezelfde richting. In de werking van het AVS waren effectief verschillende typische jeugdbewegingselementen aanwezig, zoals georganiseerde reizen naar Duitsland en sportactiviteiten op landdagen en op vergaderingen van plaatselijke bonden.

 

Bij die plaatselijke bonden waren de meningen over deze nieuwe richting evenwel verdeeld. Een grote voorstander van de jeugdbewegingsgeest was de kring Roeland van Brussel en door zijn toedoen ook de gewestbond van Brussel. Deze lijn werd eveneens gevolgd in (bepaalde bonden van) Aalst, Aarschot, Tienen, Gent en Diest. Tot de felste tegenstanders behoorde anderzijds de studiekring Ontwikkeling van het atheneum van Antwerpen en met haar de meeste Antwerpse bonden. Zij hielden vast aan een Vlaams-strijdende werking en aan het houden van voordrachten als traditionele activiteit van de bondswerking. In dit klimaat ontstonden ook enkele vrije jeugdbewegingsgroepen: Morgendauw in Brussel en Manesching in Aalst.

De beoogde samenwerking tussen de bonden werd in feite nooit ten volle gerealiseerd. In 1932 brak voor het AVS een moeilijke periode aan. Het verbond verkeerde in financiële moeilijkheden. Bovendien drong zich de conclusie op dat er een leidende gedachte ontbrak en dat de onderlinge eenheid ver te zoeken was. In het voorjaar van 1934 werd nog geprobeerd om het Verbond nieuw leven in te blazen door het organiseren van een driedaagse landdag te Brussel. Opkomst, dat nog maar een honderdtal abonnementen telde, werd in een nieuw kleedje gestoken en kreeg meer publiciteit. Deze inspanningen hadden niet het verhoopte resultaat. Op 8 april 1934 versmolt het AVS met een gelijkaardige vereniging van studiekringen in het rijksonderwijs, Jeugd- en Studiekring Opgang Jeugd- en Studiekring Opgang
De Jeugd- en Studiekring Opgang (JESO) werd opgericht in 1931 als bond van leerlingen van het officieel middelbaar onderwijs. In 1934 versmolt het JESO met het Algemeen Vlaamsch Studenten... Lees meer
(JESO) genaamd, tot het Algemeen Vlaamsch Jeugdverbond. Opkomst werd met het tijdschrift van JESO, Opgang Opgang
Opgang was het orgaan van de Jeugd- en Studiekring Opgang (JESO) en verscheen van 1932 tot april 1934. Het handelde over Vlaamse cultuur en literatuur en streefde naar culturele ontvoogdi... Lees meer
, versmolten tot Rezultante Rezultante
Rezultante was bedoeld als maandblad van het Algemeen Vlaamsch Jeugdverbond (AVJ) voor scholieren van het officieel middelbaar onderwijs. Het was een samensmelting van de tijdschriften Op... Lees meer
.

Literatuur

— M. van Doorslaer, Vrije Jeugdbeweging, volksdansbeweging en jeugdherbergen in Vlaanderen, RUG, onuitgegeven licentiaatsverhandeling, 1980.
— Het Koninklijk Atheneum te Antwerpen 175 jaar. De geschiedenis van een school en haar rol in de Vlaamse Beweging, 1982.

Suggestie doorgeven

1973: Lieve Gevers (pdf)

1998: Lieve Gevers (pdf)

2023: Lieve Gevers

Inhoudstafel