Bilen, Franciscus
Franciscus Bilen (1819-1881) behoorde tot de strekking binnen het vroege socialisme die democratische gebondenheid, Vlaamsgezindheid en antiklerikalisme met elkaar verbond. Hij ijverde onder meer voor het algemeen stemrecht.
Franciscus Bilen werkte als initiatiefnemer en eerste voorzitter van het syndicaat der Gentse spinners van 1857 tot 1862 samen met Emiel Moyson Moyson, Emiel
Lees meer , die hem met de Vlaamse beweging in contact bracht. Bilen behoorde, onder meer met Jacob Kats Kats, Jacob
Jacob Kats (1804-1886) was een Vlaams meetingleider, journalist, satiricus en theatermaker. Geïnspireerd door een ‘vroegsocialistische’ levensvisie zette hij zich in voor het ontstaan van... Lees meer , tot de strekking binnen het vroege socialisme die democratische gebondenheid, Vlaamsgezindheid en antiklerikalisme met elkaar verbond. De Vlaamse beweging beschouwde Bilen als even onontbeerlijk voor de ontvoogding van de Vlaamse arbeiders als de syndicale en politieke beweging. Het wetenschappelijk onderzoek van Guy Vanschoenbeek (1972-1995) en Joost Vandommele (2016) heeft deze inzichten bevestigd en verstevigd.
Bilen leidde tot 1863 stakingen en weerstandsacties en ijverde voor de verbetering van de werkrechtersraad, het algemeen stemrecht en de Vlaamse beweging, waarbij hij op verscheidene landdagen Landdagbeweging
De Landdagbeweging, die zich ontwikkelde vanaf de vroege jaren 1860, vormde tot aan de Eerste Wereldoorlog de aanzet tot een reeks al dan niet succesvolle initiatieven tot samenwerking va... Lees meer , onder andere te Brugge (1866), aanwezig was. Hij was de promotor van Het Werkverbond Het Werkverbond
Het Werkverbond was een federatie van Gentse arbeidersverenigingen, die een gelijknamig weekblad (1860-1862) uitgaf, waarin gepleit werd voor het samengaan van liberale en katholieke voor... Lees meer . Sedert 1861 gelovig, was hij eerder traditioneel georiënteerd; hij gedroeg zich als ambachtelijk deken in het milieu van industriearbeiders.
Literatuur
– Avanti (Oscar Roelandts), Een terugblik. Proeve eener geschiedenis der Gentsche arbeidersbeweging gedurende de 19e eeuw, Gent, 1908.
– Id., Emiel Moyson herdacht, Gent, 1922.
– Id., Een terugblik, Gent, 1931.
– J. Dhondt, Een geschiedenis van de socialistische arbeidersbeweging in België, Antwerpen, 1960.
– H. Wouters, Documenten betreffende de geschiedenis der arbeidersbeweging 1853-1865, Leuven, 1966.
– D.E. Devreese, Militanten rond de Eerste Internationale in België 1860-1880, licentiaatsverhandeling RU Gent, 1968.
– Id., Nog voor de Eerste Internationale: socialist en flamingant: Franciscus “Kapneus” Bilen 1819-1881, in: Handelingen voor de geschiedenis en oudheidkunde te Gent, jg. 22, 1968, p. 203-225.
– B. Dandois, Dix ans d’histoire sociale en Belgique 1960-1969 [o.a. Devreese en Bilen], in: Le mouvement social, april 1970, p. 63-110.
– H. Wouters, Documenten betreffende de geschiedenis der arbeidersbeweging ten tijde van de Ie Internationale 1866-1880, Leuven, 1970-1971.
– D.E. Devreese, in: Nationaal Biografisch Woordenboek, 5, 1972.
– G. Vanschoenbeek, De wortels van de sociaal-democratie in Vlaanderen, ‘le monde socialiste gantois’ en de Gentse socialisten voor de eerste wereldoorlog, doctorale scriptie, RU Gent, 1972.
– G. Vanschoenbeek, Meneer Emiel. De lotgevallen van een intellectueel in de arbeidersbeweging: leven en werk van Emiel Moyson 1838-1868, vrijdenker, flamingant en socialist, Gent, 1988.
– R. Vanlandschoot, Sociale beweging en Vlaamse beweging, in: De geschiedschrijving van de Vlaamse beweging sedert 1975, spec. nr. Wetenschappelijke tijdingen, 1993, p. 45.
– G. Vanschoenbeek, Novecento in Gent. De wortels van de sociaaldemocratie in Vlaanderen, Antwerpen, 1995.
– S. Vincke, Werkgroep De Witte Kaproenen (1967-1989) en werkgroep Arbeid (1972-1989). Een progressieve poging tot het beëindigen van de historische dichotomie Vlaams-links, licentiaatsverhandeling RU Gent, 2003.
– G. Regnier é G. Vandamme, Een vriend der waarheid. Pioniers schrijven geschiedenis of het verhaal van Frans Bilen en Jan Deridder, in: Gandavum. Tijdschrift voor stadsgeschiedenis, 2004, nr. 2, p. 5-41.
– H. Columbien, Franciscus Bilen, in: Gentsche tijdingen, 2009, nr. 2, p. 147-148.