Blauwe Gidsen

Organisatie
Katrien Caignie (2023, ongewijzigd), Katrien Caignie (1998)

De Blauwe Gidsen waren een katholieke Vlaamsgezinde meisjesbeweging, die ontstond tijdens jaren 1930. Na de Tweede Wereldoorlog werden ze geïntegreerd in de Katholieke Meisjesgidsen van België.

Alternatieve naam
Katholieke Vlaamsche Meisjesgidsen [1939-1945]
Oprichting
1939
Stopzetting
december 1947
Leestijd: 3 minuten

Katholieke Vlaamse meisjesbeweging opgericht door Yvonne Groffi Groffi, Yvonne
Yvonne Groffi (1911-1953) richtte na de Tweede Wereldoorlog de Vlaamsgezinde zgn. Blauwe Gidsen op, maar werd in 1947 gedwongen tot ontslag door de leiding van de Katholieke Meisjesgidsen... Lees meer
.

De in 1916 opgerichte vereniging Guides catholiques de Belgique – Katholieke Padvindsters van België (GCB-KPB) rekruteerde in Vlaanderen overwegend in Franstalige burgerlijke milieus en had vooral groepen in de steden. Bij de jongens zorgde in 1930 de oprichting van het Vlaams Verbond van Katholieke Scouts Vlaams Verbond van Katholieke Scouts
Het Vlaams Verbond van Katholiek Scouts (1910) heet vandaag Scouts en Gidsen Vlaanderen. Het is de Vlaamse versie van de in 1907 door Baden Powell begonnen jeugdbeweging gericht op de zel... Lees meer
(VVKS) voor een aanpassing van de scoutsmethode aan het katholieke en Vlaamse milieu. Dat sprak ook Vlaamse meisjes aan die als welpenleidsters in de VVKS-werking waren ingeschakeld. Vanaf het eind van de jaren 1930 ontstonden er op het platteland Vlaamse gidsengroepen, die in tegenstelling tot de Franstalige Kaki-groepen kozen voor het blauwe uniform van de internationale gidsenbeweging. Onder leiding van Groffi – de echtgenote van VVKS-verbondscommissaris Maurits van Haegendoren Van Haegendoren, Maurits
Maurits van Haegendoren (1903-1994) was een Vlaamse historicus, rijksarchivaris, politicus en publicist. Hij leidde vanuit een Vlaamsgezinde overtuiging het Vlaams Verbond van Katholieke ... Lees meer
– groepeerden ze zich in 1939 tot de Katholieke Vlaamsche Meisjesgidsen, die tijdens en onmiddellijk na de Tweede Wereldoorlog een zestigtal groepen telden. De Blauwe groepen beschouwden zichzelf als Vlaamsgezinder en socialer dan de Kaki-groepen, en ook als minder militaristisch en meer vrouwelijk. Maar ze bestonden niet-officieel, dat betekent: zonder erkenning door de kerkelijke overheid. Die ging intussen enerzijds overal met grote inzet jeugdgroepen voor de katholieke actie opzetten en erkende anderzijds de GCB-KPB wel als officiële gidsenbeweging, onder meer ook op grond van haar nationaal – dit is: algemeen Belgisch – karakter.

Vanaf 1945 werden in onderling akkoord tussen GCB-KPB en Groffi de Blauwe groepen opgenomen in de GCB-KPB, die zich opsplitste in twee taalafdelingen met een zekere autonomie. De Vlaamse tak kreeg als nieuwe naam Katholieke Meisjesgidsen van België (KMGB). Na korte tijd groeiden er spanningen tussen de Blauwe Gidsen, die hun eigen uniform en tradities wilden bewaren, ook binnen de KMGB, en een deel van de leiding. De ontknoping kwam in december 1947 met het gedwongen ontslag – dat door de kerkelijke overheid werd goedgekeurd – van Groffi, en de druk van de kerkelijke overheid op de Blauwe groepen om zich volledig in de KMGB te integreren. Groffi vormde de overblijvende Blauwe groepen en enkele andere meisjesverenigingen om tot de Lutgardis-ring Lutgardis-Ring
De Lutgardis-Ring (1952-1953) was een overkoepelende onafhankelijke katholieke Vlaamse en Heel-Nederlandse meisjesvereniging. Lees meer
, die na haar overlijden in 1953 eveneens geleidelijk zou verdwijnen.

De betekenis van de beweging van de Blauwe Gidsen was dubbel: ze heeft de hogere leiding van de officiële, unitaire gidsenbeweging de noodzaak doen inzien de beweging aan te passen aan de realiteit in Vlaanderen, en ze heeft tegelijk een doorbraak van de gidsenbeweging op het Vlaamse platteland mogelijk gemaakt.

Literatuur

Het Witboek van de Blauwe Gidsen 1939-1949, 1949.
– K. Bruggeman, De Blauwe gidsen (1940-1953). Een historisch-pedagogisch onderzoek hoofdzakelijk gebaseerd op het archief van Y. van Haegendoren-Groffi, KUL, onuitgegeven licentiaatsverhandeling, 1982.
– K. Caignie, De Vlaamse katholieke gidsenbeweging 1939-1973, KUL, onuitgegeven licentiaatsverhandeling, 1995.

Suggestie doorgeven

1973: Janine Beyers-Bell (pdf)

1998: Katrien Caignie (pdf)

2023: Katrien Caignie

Inhoudstafel