Broeckaert, Jan

Persoon
Sam Van Clemen (2023, aanvulling), Nico Wouters (1998)

Jan Broeckaert (1837-1911) was historicus, linguïst, ambtenaar en griffier. Hij publiceerde verschillende taalkundige en historische werken, waaronder de tiendelige Bibliographie van den Vlaamschen Taalstrijd (1904-1914).

Geboorte
Wetteren, 13 februari 1837
Overlijden
Dendermonde, 9 februari 1911
Leestijd: 2 minuten

Jan Broeckaert werd tijdens zijn middelbare studies in Wetteren sterk beïnvloed door zijn toekomstige schoonvader, de taalgeleerde Karel L. Ternest. Reeds op jonge leeftijd publiceerde Broeckaert gedichten. In 1858 won hij in Ieper een dichtwedstrijd met een gedicht over de Vlaamse volkstaal. Dit droeg sterk de stempel van het romantische letterkundige flamingantisme (zie Literatuur Literatuur
De literatuur heeft een cruciale rol gespeeld in het ontstaan van de Vlaamse ontvoogdingsstrijd en ook in de daaropvolgende fasen van de Vlaamse natiewording zijn schrijvers vaak richting... Lees meer
).

Als gemeenteambtenaar in Wetteren publiceerde Broeckaert in 1862 een geschiedenis van deze gemeente. In het verlengde daarvan werkte hij daarna samen met de auteur Frans de Potter De Potter, Frans
Frans de Potter (1834-1904) was historicus en letterkundige. Hij stond aan de wieg van twee belangrijke instituten: het Davidsfonds en de Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letter... Lees meer
aan de reeks Geschiedenis van de gemeenten van de provincie Oost- Vlaanderen. Van 1888 af was hij hoofdgriffier van de rechtbank van eerste aanleg te Dendermonde. Hij was ook bestuurslid van het Davidsfonds Davidsfonds
Het Davidsfonds is een katholieke Vlaamse cultuurvereniging, die werd opgericht in januari 1875. Lees meer
Wetteren en buitenlands lid van de Maatschappij der Nederlandse letterkunde Maatschappij der Nederlandse Letterkunde
De Maatschappij der Nederlandse Letterkunde is een letterkundig-historisch genootschap dat in 1766 in Leiden werd opgericht. Lees meer
.

In 1887 werd Broeckaert lid van de Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde
De Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde (KANTL, 1886) is een instelling die zich in de loop van haar geschiedenis heeft ingezet zowel voor taalculturele, -wetenschappeli... Lees meer
, waarvan hij in 1906 voorzitter zou worden. Broeckaert stelde een bastaardwoordenboek samen met als doel de Vlaamse taal Taal
De ontwikkeling van het Nederlands vormde tot diep in de 20ste eeuw een fundamenteel aandachtspunt in de Vlaamse beweging. De wijze waarop het geschreven en gesproken Nederlands gehanteer... Lees meer
te zuiveren. Het werk werd in 1886 bekroond door de Koninklijke Vlaamse Academie, maar werd pas uitgegeven in 1895. In 1887 werd hij door dezelfde academie bekroond voor zijn 'Middelnederlandsche bibliographie'. Broeckaerts belangrijkste werk was evenwel de Bibliographie van den Vlaamschen Taalstrijd, een bronneneditie van ruim 7.700 zeer gevarieerde bescheiden die hij in samenwerking met Theophiel Coopman Coopman, Theophiel
Lees meer
van 1904 tot 1914 samenstelde.

De Koninklijke Heem- en Geschiedkundige Kring Jan Broeckaert vzw Wetteren is naar hem vernoemd, net als de Jan Broeckaertlaan. In Dendermonde is een gedenkplaat aan hem gewijd.

Werken

– Geschiedenis van Wetteren, 1862.
– Geschiedenis van de gemeenten der provincie Oost- Vlaanderen
, 45 dln., 1864-1905.
– Over de letterkundige beweging in Vlaanderen tijdens de verleden eeuw
, 1880.
– Een woord over de Middelnederlandsche Letterkunde
, 1887.
– Bastaardwoordenboek, 1895.
met T. Coopman, Bibliographie van den Vlaamschen Taalstrijd, 8 dln., 1904-1914.
– Dendermondsche drukpers
, 1890-1910.

Literatuur

I. Teirlinck, Afsterven van den heer Jan Broeckaert : lijkrede namens de Koninklijke Vlaamsche Academie, bij de lijkplechtigheid gehouden door den heer Is. Teirlinck, bestuurder der Academie, z.d.
L. Monteyne, Een Eeuwfeest. Jan Broeckaert herdacht, in: De Nieuwe Gazet, 17 juni 1937.
L. Monteyne, Een zeer verdienstelijk Vlaming herdacht. Over Jan Broeckaert en zijn levenswerk, in: De Dag, 15 mei 1938.
Wetteren vergeet "vader" Jan Broeckaert niet. Expo in hal gemeentehuis, in: Het Nieuwsblad, 10 maart 1976.
J. Clinckspoor, Jan Broeckaert 1837-1911, 1987.
A. Keersmaekers, Jan-Baptist Broeckaert, in: Verslagen en Mededelingen van de KANTL, 1, 1988.

Suggestie doorgeven

1998: Nico Wouters (pdf)

2023: Sam Van Clemen

Databanken

Inhoudstafel