Comité de Politique nationale

Het Comité de Politique nationale (CPN) werd op 18 december 1918 opgericht als Belgische rechts-nationalistische drukkingsgroep, onder leiding van algemeen secretaris Pierre Nothomb Nothomb, Pierre
Pierre Nothomb (1887-1966) was een Belgisch-nationalistisch politicus, schrijver en publicist. Hij groeide tijdens en net na de Eerste Wereldoorlog uit tot het boegbeeld van het Belgisch ... Lees meer .

De harde kern van het Comité bestond uit oudgedienden van de nationalistische en annexionistische groepen in Frankrijk Frankrijk & Vlaanderen
De verhouding tussen Vlaanderen en Frankrijk werd altijd gekenmerkt door een aanzienlijke dubbelzinnigheid. Hoewel er lange tijd een grote affiniteit met de Franse cultuur bestond, werd d... Lees meer en Nederland Nederland
Nederland is met Vlaanderen verbonden door de economische infrastructuur, de taal en de geschiedenis. Vanaf eind 18de eeuw kreeg die verbondenheid in taal en cultuur op uiteenlopende mani... Lees meer tijdens de Eerste Wereldoorlog Eerste Wereldoorlog
De Vlaamse beweging is fundamenteel getekend door de Eerste Wereldoorlog. De oorlog maakte een verregaande democratisering onafwendbaar, met wezenlijke gevolgen voor het politieke draagv... Lees meer . In het voorjaar van 1919 had het Comité uitsluitend aandacht voor de buitenlandse politiek en het Belgische eisenprogramma op de conferentie van Versailles. Het verdedigde op rumoerige wijze de annexatie van het Groothertogdom Luxemburg, Nederlands-Limburg en Zeeuws-Vlaanderen, en eiste dat België België
Geen Vlaamse beweging zonder België. Het is ook onmogelijk om België te begrijpen zonder de geschiedenis van de Vlaamse beweging erbij te betrekken. Tussen het ontstaan van een culturele ... Lees meer betrokken werd bij een eventueel op te richten bufferstaat in het Rijnland. Dit alles moest zowel de militaire veiligheid van België als la grandeur de la Patrie waarborgen.

Rond de jaarwisseling 1918-1919 werden de activiteiten van het CPN gesteund door het ministerie van Buitenlandse Zaken en door enkele ministers, onder wie Jules Renkin Renkin, Jules
Jules Renkin (1862-1934) was een katholieke, christendemocratisch geïnspireerde politicus, die verschillende ministerposities bekleedde en vooral naam maakte als minister van Koloniën. H... Lees meer . Ook het stichtingsmanifest van het Comité, dat vanaf januari 1919 op grote schaal verspreid werd, kreeg aanvankelijk heel wat respons in Franstalige politieke, diplomatieke en gerechtelijke milieus en in de pers Pers
Van bij het ontstaan van de Vlaamse beweging vervulde de Nederlandstalige pers een belangrijke rol als spreekbuis. De veelheid aan Vlaamse kranten en (week)bladen die in de 19de en 20ste ... Lees meer . In de lente van 1919 liep de campagne van het CPN meer en meer uit de hand. Vooral de verspreiding van de beruchte kaart La Belgique mutilée, die de gebiedseisen op agressieve wijze voorstelde, lokte ook in Franstalig België verontwaardigde reacties uit. In Vlaanderen kregen de plannen van Nothomb en co doorgaans minder aandacht. Alleen de katholieke politicus Frans van Cauwelaert Van Cauwelaert, Frans
Frans van Cauwelaert (1880-1961) was een Vlaamsgezinde katholieke politicus, die een hoofdrol speelde in de vernederlandsing van het openbare leven in Vlaanderen. Van Cauwelaert lag in 19... Lees meer viel in De Standaard De Standaard (1914-)
Het eerste nummer van het dagblad De Standaard verscheen op 4 december 1918. De krant was gedurende vele decennia hét blad bij uitstek van de katholieke Vlaamse beweging in al haar varian... Lees meer geregeld uit tegen hem en zijn medestanders, die ‘annexionist, militarist, aanhangers van een verbond met Frankrijk en tegen het rechtsherstel van ons Vlaamsch volk’ waren.

Na het einde van de vredesconferentie verdween het CPN uit de belangstelling. Het nam, onder de naam Parti de la Renaissance nationale, deel aan de parlementsverkiezingen van november 1919 met een rudimentair antidemocratisch programma. De nationale eenheid kon alleen veiliggesteld worden door het behoud van de tweetaligheid in Vlaanderen, ‘sans porter atteinte aux droits acquis de la culture française ni à la liberté du père de famille en matière scolaire’. Alhoewel de nationalisten overwegend steun kregen uit conservatief-katholieke hoek, vonden zij de katholieke partij Katholieke partij
De katholieke partij, later CVP (vanaf 1945) en CD&V (vanaf 2001) speelde een cruciale rol in de geschiedenis van de Vlaamse beweging. De partij had een belangrijk aandeel in onder m... Lees meer te lauw. Door de grote invloed van de Vlaamsgezinden presenteerde die, aldus de nationalisten, in verschillende arrondissementen un programme néo-activiste. Net als de bevriende krant La Nation belge La Nation belge
La Nation belge (1918-1956) was Belgisch-nationalistische krant die werd geleid door Fernand Neuray. Het dagblad ontpopte zich op het einde van en na de Eerste Wereldoorlog tot de felste ... Lees meer droomde het Comité hardop van een nieuwe parti de l'ordre, maar het resultaat was ontnuchterend: de nationalisten haalden één Kamerlid in Brussel en één senator in Brugge.

Fédération d'Action nationale

Het Comité beleefde een laatste heropflakkering tijdens de Frans-Belgische bezetting van het Ruhrgebied in 1923. Via het Comité Belgo-Rhénan ijverden Nothomb en co voor de oprichting van een onafhankelijke Rijnrepubliek. Met de oprichting van de Fédération d'Action nationale, begin 1924, veranderden de nationalisten definitief van koers. De buitenlandse politiek verdween grotendeels naar de achtergrond. De Action nationale legde zich toe op de uitwerking van een binnenlands programma waarin de hervorming van het parlement in corporatistische zin en de versterking van de uitvoerende macht centraal stonden. De groepering werd een reservaat voor uiterst conservatieve katholieken die het enkelvoudig stemrecht en in sommige gevallen de Franse Revolutie nog niet verteerd hadden.

De Action nationale speelde, samen met de jongerenmilitie Jeunesses nationales, in 1925 een opvallende rol in de buitenparlementaire agitatie tegen de regering van Prosper Poullet Poullet, Prosper
Hoewel hij afkomstig was uit een Franstalig aristocratisch milieu, realiseerde de katholieke burggraaf Prosper Poullet (1886-1937) mee de eentaligheid van Vlaanderen en leidde hij de eers... Lees meer en Emile Vandervelde Vandervelde, Emile
Emile Vandervelde (1866-1936) was een socialistische partijleider en politicus die een vooraanstaande rol speelde in de Vlaamse vraagstukken van zijn tijd. Lees meer , maar verdween daarna opnieuw in de marginaliteit. Op papier bleef de Action nog bestaan tot in 1930, maar de meeste leden, onder wie ook Nothomb zelf, waren ondertussen teruggekeerd naar de katholieke partij.