De Poortere, Albert

Persoon
Marnix Beyen (2023, ongewijzigd), Marnix Beyen (1998)
Alternatieve naam
Albrecht
Berten
Geboorte
Waterland-Oudeman, 24 oktober 1914
Overlijden
Drongen, 18 september 1983
Leestijd: 3 minuten

Studeerde Romaanse filologie te Gent (1932-1936) en ontplooide tegelijk een drukke activiteit in het verenigings- en cultuurleven van Eeklo, met name als bezieler van de katholieke jeugdbeweging, bestuurslid van het lokale Davidsfonds Davidsfonds
Het Davidsfonds is een katholieke Vlaamse cultuurvereniging, die werd opgericht in januari 1875. Lees meer
en hoofdredacteur van het Vlaams-nationalistische culturele tijdschrift Storm (1936-1937). In 1937 werd De Poortere atheneumleraar te Mechelen, waar hij bestuurslid werd van de Volksuniversiteit Herman van den Reeck Volksuniversiteit Herman Van den Reeck
Volksuniversiteit Herman van den Reeck (1928-1940) was een in Antwerpen en Mechelen gevestigde Vlaams-nationalistische organisatie die voordrachten en filmavonden inrichtte en brochures p... Lees meer
. Niet alleen in zijn organisatorische activiteiten, maar ook in zijn gevarieerde publicaties uit de vooroorlogse periode valt een verschuiving op van een traditionalistisch katholiek naar een antidemocratisch en Vlaams-nationalistisch engagement. Na brochures over de katholieke jeugdbeweging (1934) en over Sint-Franciscus in de kunst (1935), en artikels over Franse literatuur in De Standaard De Standaard (1914-)
Het eerste nummer van het dagblad De Standaard verscheen op 4 december 1918. De krant was gedurende vele decennia hét blad bij uitstek van de katholieke Vlaamse beweging in al haar varian... Lees meer
(1935) en in Prisma (1936), liet hij in 1937 een essay verschijnen over Jan F. Willems Willems, Jan Frans
Jan Frans Willems (1793-1846), de “vader van de Vlaamse beweging”, was dichter, polemist, filoloog, tekstediteur en initiatiefnemer of lid van tal van academies en genootschappen in binne... Lees meer
. Ook met problemen van 'volkse' kunst en opvoeding hield hij zich bezig, onder meer in tijdschriften als Arbeidsorde (1938-1939) en Nieuw Vlaanderen Nieuw Vlaanderen (1934-1944)
Nieuw Vlaanderen (1934-1944) had als uitgangspunt de eentaligheid van Vlaanderen. Door zijn federalistische stellingname midden jaren 1930 was het blad radicaler dan de katholieke partij ... Lees meer
(1937-1939). In laatstgenoemd weekblad hield hij ook pleidooien voor een rechtse frontvorming en een corporatistische maatschappij ( corporatisme Corporatisme
Het corporatisme was in het interbellum, vooral in de crisisjaren 1930, een wijdverspreid, maar tegelijk vaag alternatief maatschappelijk en politiek model. Na de Tweede Wereldoorlog zou ... Lees meer
).

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werkte De Poortere zich in snel tempo op tot een van de belangrijkste leiders van de 'culturele ordening' in Vlaanderen. Samen met Filip de Pillecyn De Pillecyn, Filip
Filip De Pillecyn (1891-1962) was schrijver en journalist. Hij was actief in de Frontbeweging, werkte voor De Standaard en De Tijd en stichtte het satirisch weekblad Pallieter. Tijdens de... Lees meer
en Frans Haepers Haepers, Frans
Frans Haepers (1903-1976) was actief in het toneelleven in Vlaanderen. Tijdens de bezetting was hij stichter en voorzitter van de collaborerende koepelorganisatie Volk en Kunst. Lees meer
richtte hij de Vlaamsche Werkgemeenschap Volk en Kunst Volk en Kunst
Volk en Kunst (1940-1944) was een organisatie die tijdens de Tweede Wereldoorlog probeerde om de cultuurverspreidende organismen in Vlaanderen te coördineren. Lees meer
op. Omwille van zijn engagement in het Vlaamsch Nationaal Verbond Vlaamsch Nationaal Verbond
Het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV) (1933-1945) was een rechts-radicale Vlaams-nationalistische partij die tijdens de Tweede Wereldoorlog collaboreerde met de Duitse nationaalsocialistis... Lees meer
(VNV) kwam hij in aanvaring met de DeVlag Duitsch-Vlaamsche Arbeidsgemeenschap
De Duitsch-Vlaamsche Arbeidersgemeenschap (DeVlag) (1935-1945) was vóór de Tweede Wereldoorlog een organisatie van Vlaamse en Duitse studenten. Tijdens de oorlog ontpopte de DeVlag zich ... Lees meer
-gezinde Haepers en moest hij Volk en Kunst in 1943 verlaten.

In oktober 1941 werd De Poortere als niet-raadslid schepen van onderwijs en schone kunsten te Mechelen en op het einde van datzelfde jaar ook leider van het nieuwe Departement Cultuur van het VNV-hoofdkwartier. In die hoedanigheid speelde hij een belangrijke rol bij de creatie van de Provinciale Cultuurdiensten in de loop van 1942 en van de Interprovinciale Cultuurdienst in 1943. Nog in 1943 werd hij door de Provinciale Cultuurdienst erkend als "leider van het cultuurleven van de Provincie Antwerpen". In de Provinciale Cultuurdiensten verzette hij zich weliswaar tegen de stijgende invloed van de DeVlag op de Nationale Cultuurdagen te Mechelen, maar anderzijds brachten zijn functies in het culturele leven hem in nauw contact met de bezetter.

De Poortere publiceerde tijdens de oorlog artikels in Volk en Staat Volk en Staat
Volk en staat (15 november 1936 - 3 september 1944) was een Vlaams-nationalistisch dagblad en orgaan van het Vlaamsch Nationaal Verbond. Het blad verscheen als opvolger van De Schelde (1... Lees meer
, Volk en Kultuur Volk en Kultuur
Volk en Kultuur (1941-1944) was het orgaan van de werkgemeenschap Volk en Kunst, dat behalve door de romantisch-flamingantische traditie ook door het Nieuwe Orde-denken en de collaborati... Lees meer
, Volkskamp Volkskamp
Volkskamp was het studentenblad van het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV), opgericht in 1937 en verspreid bij de ‘VNV-studentenbrigades’ in Leuven en Gent. Vanaf 1941 werd Volkskamp het le... Lees meer
, De Nationaal-Socialist De Nationaal-Socialist
De Nationaal-Socialist (1941-1944) was het weekblad van de collaborerende Eenheidsbeweging-VNV. Lees meer
en Hamer Hamer
Lees meer
, alsook enkele essays over Vlaamse kunstenaars. Na ten gevolge van de naoorlogse berechting een tijdlang in de gevangenis te hebben doorgebracht ( repressie Repressie
Lees meer
), keerde hij terug in 1950 naar Eeklo, waar hij artistiek adviseur werd van de kunstkring Beatrijs. In de jaren 1970 liet hij nog enkele korte monografieën verschijnen over hoofdzakelijk Oost-Vlaamse kunstenaars.

Werken

– Artikelen in Volk en Staat; Volk en Kultuur; Volkskamp; De Nationaal-Socialist; Hamer.
Jan Frans Willems. Een bijdrage tot de ideologie van de Vlaamsche Beweging, 1937.
Kunstenaar en Volk, 1938.
Een nationale cultuurpolitiek tijdens de bezetting, onuitgegeven document, 1950.

Literatuur

– L. Laureyssens, Cultuurleven en Cultuurbeleid tijdens het Duitse bezettingsregime, een verkennend en vergelijkend onderzoek van de Antwerpse casus, RUG, onuitgegeven licentiaatsverhandeling, 1983.
–L. Wils, Honderd jaar Vlaamse Beweging, III, 1989.
– S. Deboosere, Mechelen in de tweede wereldoorlog, 1990.
– H. van de Vijver, Het cultureel leven tijdens de bezetting (België in de Tweede Wereldoorlog, nr. 8, 1990).
– B. de Wever, Greep naar de macht. Vlaams-Nationalisme en Nieuwe Orde. Het VNV 1933-1945, 1994.
– L. Missinne, Kunst en Leven, een wankel evenwicht. Ethiek en esthetiek. Prozaopvattingen in Vlaamse tijdschriften en weekbladen tijdens het Interbellum (1927-1940), 1994.

Suggestie doorgeven

1998: Marnix Beyen

2023: Marnix Beyen

Inhoudstafel