De Wilde, August

Persoon
Nico Van Campenhout (2023, herwerking), Nico Wouters (1998)

Verzekeringsmakelaar August de Wilde (1902-1947) speelde vanaf het midden van de jaren 1920 een belangrijke rol in het Vlaams-nationalisme in Gent en omgeving, onder meer als schepen van de Oost-Vlaamse provinciehoofdstad van november 1941 tot september 1944.

Pseudoniem
Marnix
Geboorte
Sint-Amandsberg, 16 augustus 1902
Overlijden
Gent, 20 november 1947
Leestijd: 3 minuten

August de Wilde was de zoon van een winkelier in keramiek en porselein, die later actief was in de verzekeringssector. Nadat hij de humaniora had doorlopen aan het Gentse Sint-Lievenscollege en er actief was geweest in de Vlaamsgezinde scholierenbond, was hij eveneens werkzaam in de verzekeringswereld. Na verloop van tijd nam hij de rijkgevulde portefeuille van zijn vader over.

Katholieke-Christene Volkspartij

Bij de parlementsverkiezingen van 1925 kandideerde De Wilde in het arrondissement Gent-Eeklo op de lijst van de Vlaams-nationalistische Katholieke-Christene Volkspartij Katholieke Christelijke Volkspartij voor Vlaanderen
De Katholieke Christelijke Volkspartij voor Vlaanderen (1924-1926) was een Gentse Vlaams-nationalistische partij onder impuls en op initiatief van Frans Daels en Jozef Goossenaerts. Hoewe... Lees meer
van Frans Daels Daels, Frans
Frans Daels (1882-1974) vormde de spil van de Vlaamsgezinde organisaties aan het IJzerfront en groeide in het interbellum als voorzitter van het IJzerbedevaartcomité en voorvechter van N... Lees meer
en Jozef Goossenaerts Goossenaerts, Jozef
Jozef Goossenaerts (1882-1963) was een Vlaams-nationalistische duivel-doet-al, die gedurende meer dan een halve eeuw betrokken was bij uiteenlopende socioculturele, (partij)politieke en i... Lees meer
, die de Frontpartij Het Vlaamsche Front
Het Vlaamsche Front was een Vlaams-nationalistische partij, die werd opgericht in 1919 en ook bekend stond onder de couranter gebruikte officieuze benaming Frontpartij. Gesticht als een ... Lees meer
met de vrijzinnige Boudewijn Maes Maes, Boudewijn
De vrijzinnige en sterk anti-Belgische Gentenaar Boudewijn Maes (1873-1946) was van 1919 tot 1921 Kamerlid namens de Frontpartij. Lees meer
als lijsttrekker beconcurreerde.

Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV)

Na de oprichting van het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV) Vlaamsch Nationaal Verbond
Het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV) (1933-1945) was een rechts-radicale Vlaams-nationalistische partij die tijdens de Tweede Wereldoorlog collaboreerde met de Duitse nationaalsocialistis... Lees meer
in 1933 trad De Wilde toe tot deze partij, waarvan hij vanaf eind 1935 arrondissementeel propagandaleider was voor Gent-Eeklo. Eerder dat jaar had hij onder het pseudoniem J. Derks de brochures Kajotters wat doet gij met uw volk? en Propagandist? Hier! uitgebracht, respectievelijk een oproep om lid te worden van het VNV en een praktische handleiding om er propaganda voor te maken. In 1936 werd hij verkozen tot provincieraadslid. Datzelfde jaar werd hij aangesteld tot secretaris van het Vlaamsch Nationaal Syndicaat (VNS) Vlaamsch Nationaal Syndicaat
Het Vlaamsch Nationaal Syndicaat (1933-1941) was een Vlaams-nationalistische vakbond die deel uitmaakte van de Vlaams-nationalistische partij het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV). Lees meer
in Gent en tot lid van de algemene raad van het overkoepelende syndicaat Arbeidsorde Vlaamsche Arbeidsorde
Vlaamsche Arbeidsorde (1936-1941) werd opgericht onder de leiding van Victor Leemans als een corporatistische organisatie die in theorie de rexistische vakbonden en het Vlaamsch Nationaal... Lees meer
, dat aan het VNV was verbonden.

In 1940 werd hij als opvolger lid van de Gentse gemeenteraad en in 1941 werd hij kabinetschef van de Gentse oorlogsburgemeester en latere VNV-voorzitter Hendrik Elias Elias, Hendrik
Hendrik Elias (1902-1973) was een historicus en Vlaams-nationalistisch politicus die als leider van het Vlaamsch Nationaal Verbond collaboreerde met de Duitse bezetter tijdens de Tweede W... Lees meer
, van wie hij al enkele jaren een vertrouweling was. Na het ontslag van de socialist Edward Anseele jr. (1902-1981) werd De Wilde in november 1941 schepen van de stad Gent, een functie die hij behield tot de bevrijding in september 1944.

Ondertussen protesteerde De Wilde in brieven, tussenkomsten en toespraken tegen de onvoorwaardelijke collaboratie Collaboratie
Collaboratie verwijst naar de samenwerking met de bezetter tijdens de Tweede Wereldoorlog, in casu van het Vlaams-nationalisme en een deel van de Vlaamse beweging. Lees meer
politiek van het VNV, onder meer in een memorandum aan de VNV-leiding (26 februari 1943) en met een interventie op de algemene raad van het VNV (8 mei 1943). De Wilde kantte zich tegelijk tegen het marginaliseren van het Groot-Neerlandisme Groot-Nederland
Groot-Nederland is een politiek en cultureel begrip dat respectievelijk staat voor een staatkundige vereniging van België of Vlaanderen met Nederland en de culturele en taalkundige samen... Lees meer
op last van de Duitse bezetter en tegen de opbodpolitiek van het VNV met de Groot-Germaanse Duitsch-Vlaamsche Arbeidsgemeenschap (DeVlag) Duitsch-Vlaamsche Arbeidsgemeenschap
De Duitsch-Vlaamsche Arbeidersgemeenschap (DeVlag) (1935-1945) was vóór de Tweede Wereldoorlog een organisatie van Vlaamse en Duitse studenten. Tijdens de oorlog ontpopte de DeVlag zich ... Lees meer
, die werd gesteund door de SS.

In januari 1943 stapte hij uit de Dietsche Militie – Zwarte Brigade Dietsche Militie – Zwarte Brigade
De Dietsche Militie-Zwarte Brigade was de militie van de Eenheidsbeweging-VNV (1941-1943), in november 1943 herdoopt tot Dietsche Militie (1943-1944). Lees meer
van het VNV en in juli van dat jaar bood hij zijn ontslag aan als VNV-arrondissementsleider. Dat werd aanvankelijk geweigerd, maar ging twee maanden later toch door, nadat hij die beslissing had geforceerd door te weigeren om een toespraak van Elias te verspreiden.

Het Dietse verzet

De Wilde werd vervolgens actief binnen het zogeheten Dietse verzet, met name binnen Nederland Eén! Nederland Eén!
Nederland Eén! was een geheime organisatie die tijdens de Tweede Wereldoorlog binnen het collaborerende Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV) de Dietse gedachte verdedigde. Lees meer
. Onder het pseudoniem Marnix, dat hij in 1926 voor het eerst had gebruikt bij de uitgave van de brochure Vox Populi, schreef hij respectievelijk in november 1943 en januari 1944 de clandestiene pamfletten Aan de arbeiders van Zuid-Nederland! en Voor de nationale solidariteit in Zuid-Nederland. Op 6 februari 1944 nam De Wilde ontslag uit het VNV.

Op 6 september 1944 werd De Wilde gearresteerd door leden van de verzetsbeweging Onafhankelijkheidsfront en overgebracht naar de Gentse gevangenis de Nieuwe Wandeling. In 1945 werd hij na een proces voor de Gentse krijgsraad ter dood veroordeeld. Ziek geworden overleed hij in november 1947 in het Gentse Bijloke-ziekenhuis.

August de Wilde was de broer van pastoor Jozef de Wilde De Wilde, Jozef
Pastoor Jozef de Wilde (1906-1993) was vanaf de jaren 1930 actief op het terrein van de plaatselijke geschiedschrijving, vooral van het Waasland en het Meetjesland. Lees meer
.

Literatuur

– B. de Wever, Greep naar de macht. Vlaams-nationalisme en Nieuwe Orde. Het VNV 1933-1944, 1994.
– N. Lehoucq en T. Valcke, De Fonteinen van de Oranjeberg. Politiek-institutionele geschiedenis van de provincie Oost-Vlaanderen van 1830 tot nu, dl. 2, 1997.
– P. J. Verstraete, August de Wilde: een gebroken leven, in: Cahiers Staf de Clercq. Bijdragen ter bevordering van de studie van Staf de Clercq en zijn tijdgenoten, dl. 1, 2007, pp. 31-57.
– P. van Windekens, Een eeuw Vlaams Huis in Gent, 1920-2022, 2022.

Suggestie doorgeven

1998: Nico Wouters

2023: Nico Van Campenhout

Databanken

Inhoudstafel