Der Belfried

Publicatie
Winfried Dolderer (2023, aanvulling), Winfried Dolderer (1998, aanvulling)

Der Belfried was vanaf 1916 een cultureel getint propaganda-tijdschrift voor de Flamenpolitik.

Volledige titel
Der Belfried : Eine Monatschrift für Gegenwart und Geschichte der Belgischen Lande
Periode
juli 1916 -
oktober 1918
Leestijd: 2 minuten

Eine Monatsschrift für Gegenwart und Geschichte der belgischen Lande, Duits maandblad dat van juli 1916 tot oktober 1918 verscheen.

Der Belfried werd uitgegeven door de Insel-Verlag in Leipzig. Vanaf 1917 werd het in Brussel gedrukt in de drukkerij van het General-gouvernement. Het blad was het orgaan van de in november 1915 opgerichte Volkswirtschaftliche Gesellschaft in Belgien, maar de redactionele leiding berustte reeds sedert juli 1916 bij de Pressezentrale in Brussel.

Der Belfried was in zekere zin de voortzetting van de Mitteilungen der Volkswirtschaftlichen Gesellschaft, waarvan het eerste nummer op 2 december 1915 verscheen met de opdruk ‘vertraulich’. Volgens het tweede nummer van de Mitteilungen moest de Gesellschaft bepalen ‚waar in het Belgische economische bestel de belangstelling van het Duitse kapitaal wenselijk en mogelijk is’ (vertaling door UB; origineel: wo im belgischen Wirtschaftsleben eine Interessennahme des deutschen Kapitals wünschenswert und möglich ist.). De uitgevers staakten het verschijnen van de Mitteilungen in 1916 en behandelden in het nieuwe Der Belfried, dat uitsluitend aan België was gewijd, behalve economische, ook algemeen-culturele problemen.

Het fraai geïllustreerde tijdschrift trok bewust de lijn door van de negentiende-eeuwse Duitse stroming die voor Vlaanderen grote belangstelling aan de dag legde: het beklemtoonde het gemeenschappelijke Duits-Vlaamse culturele verleden. Der Belfried was in twee opzichten een instrument van de bezetter: enerzijds wat de Flamenpolitik Flamenpolitik
Met het begrip ‘Flamenpolitik’ wordt verwezen naar de politiek die de Duitse bezetter voerde ten aanzien van de Vlaamse beweging tijdens de Eerste en de Tweede Wereldoorlog. Sommige aute... Lees meer
, anderzijds wat de vestiging van de economische overheersing betreft. Aan deze economisch-culturele toenaderingspoging namen onder meer deel: Friedrich von Bissing Von Bissing, Friedrich
De egyptoloog Friedrich von Bissing (1873-1956), zoon van de tweede gouverneur-generaal van België, maakte tijdens de Eerste Wereldoorlog naam als radicaal expansionist en supporter van d... Lees meer
, Robert P. Oszwald Oszwald, Robert P.
Robert P. Oszwald (1883-1945) was een Duits ambtenaar. Hij was betrokken bij de Flamenpolitik tijdens de Eerste Wereldoorlog. Ook tijdens het interbellum en het nationaalsocialistische re... Lees meer
, Rudolf A. Schröder Schröder, Rudolf
Rudolf Alexander Schröder (1878-1962) begon zijn activiteit als vertaler en bemiddelaar van Vlaamse literatuur als censor tijdens de Eerste Wereldoorlog en zou voor dat pionierswerk ook v... Lees meer
, Leo Schwering Schwering, Leo
De katholieke politicus Leo Schwering (1883-1971) was vanaf begin 1915 als publicist, vanaf 1917 in functies in Göttingen en Brussel betrokken bij de Flamenpolitik waar hij met name katho... Lees meer
, Pius Dirr Dirr, Pius
Pius Dirr (1875-1943) was vanaf begin 1915 ‘referent’ voor Vlaamse aangelegenheden in het Duitse bezettingsbestuur in Brussel en had in die hoedanigheid een beslissende invloed op de uitv... Lees meer
en Franz Fromme Fromme, Franz
Franz Fromme (1880-1960) was een Noord-Duitse publicist en bevorderaar van betrekkingen tussen de Vlaamse en Nederduitse beweging. Hij speelde een spraakmakende rol als propagandist van d... Lees meer
. Bijdragen van Vlaamse zijde zijn nauwelijks te vinden. Tegen het einde van de oorlog, in oktober 1918, werd met het vierde nummer van de derde jaargang het verschijnen van Der Belfried gestaakt.

Literatuur

– F. Wende, Die belgische Frage in der deutschen Politik des Ersten Weltkrieges, 1969.
– S, Bischoff, Kriegsziel Belgien. Annexionsdebatten und nationale Feindbilder in der deutschen Öffentlichkeit, 2018.

Suggestie doorgeven

1973: Peter Hans Nelde (pdf)

1998: Winfried Dolderer (pdf)

2023: Winfried Dolderer

Inhoudstafel