Doussy, Gustaaf

Persoon
Sandra Maes (2024, aanvulling), Sandra Maes (1998)

Gustaaf Doussy (1881-1941) was een Vlaamse arts die actief was in de Leuvense Vlaamsgezinde studentenbeweging, het daensisme en het democratisch Vlaams-nationalisme. Tijdens de Eerste Wereldoorlog koos hij voor het activisme en tijdens de Tweede Wereldoorlog was hij betrokken bij het verzet.

Volledige voornaam
Gustave Amand Léopold
Pseudoniem
Gwijde-Gouwelooze
Sporenslag
Zoeti
Alternatieve naam
August Doussy
Gusten
Geboorte
Kortrijk, 5 januari 1881
Overlijden
Gent, 26 november 1948
Leestijd: 4 minuten

Engagement in de scholieren- en studentenbeweging

Gustaaf Doussy was als scholier medestichter van een clandestiene Vlaamse bond aan het Sint-Amandscollege te Kortrijk. Van 1900 tot 1906 studeerde Doussy geneeskunde aan de Katholieke Universiteit Leuven. Hij was er actief in het Vlaamsch Verbond Katholiek Vlaams Hoogstudentenverbond Leuven K
Het Katholiek Vlaamsch Hoogstudenten Verbond (KVHV) werd opgericht in 1902 onder de benaming Vlaamsch Verbond als eerste Vlaamse studentenkoepel aan de Katholieke Universiteit Leuven, een... Lees meer
(bestuurslid in 1904-1905) en schreef voor de flamingantische studententijdschriften De Vlaamsche Vlagge De Vlaamsche Vlagge (1875-1933)
De Vlaamsche Vlagge (1875-1933) was een West-Vlaams scholieren- en studententijdschrift onder wisselende redactie van seminaristen, universiteitsstudenten en priester-leraars. Het ademde ... Lees meer
en Ons Leven Ons Leven
Ons Leven (1888) is een Leuvens studententijdschrift en het blad van het Katholiek Vlaams Hoogstudentenverbond (KVHV). Lees meer
onder de schuilnamen van Gwijde-Gouwelooze, Sporenslag en Zoeti. Samen met hoofdredacteur Jef van den Eynde Van den Eynde, Jef
Jef van den Eynde (1879-1929) was een Leuvens studentenleider in de periode 1899-1908. Hij zorgde voor het zelfbewuster worden van de Vlaamse studenten in Leuven door hen te onderscheiden... Lees meer
zette hij zich onder andere als voorzitter van de Westvlaamse gilde (1902) en preses van Moeder Kortrijkse (1904-1905) in voor de geestelijke verheffing van de studenten door kunstavonden en voordrachten te organiseren. Doussys activiteit in de Sociale studiekring en Sprekersbond vormde de aanzet tot zijn levenslange sociale ingesteldheid e bekommernis. Daarnaast was hij lid van het Sint-Thomasgenootschap Sint-Thomasgenootschap
Het Sint-Thomasgenootschap was in 1897-1975 een godsdienstig genootschap in de Vlaamse universiteitssteden. De dominicaan Jules Callewaert voerde er de strijd aan voor de vernederlandsing... Lees meer
.

Zijn inzet voor de vernederlandsing van het onderwijs, tijdens zijn studietijd en later, was eveneens geïnspireerd door sociale motieven, omdat hij meende dat op die manier de kloof zou worden verkleind door mensen die wel en niet hadden kunnen studeren. In 1902 verdedigde Doussy op het Studentencongres het wetsvoorstel- Edward Coremans Coremans, Edward (1835-1910)
Advocaat Edward Coremans (1835-1910) was politicus voor de Meetingpartij en voorzitter van de Nederduitsche Bond. Gedurende 42 jaar was Coremans als kamerlid een leidende figuur van de Vl... Lees meer
(inzake de vernederlandsing van het vrij middelbaar onderwijs) en bekritiseerde in De Vlaamsche Wacht De Vlaamsche Wacht
De Vlaamsche Wacht, veertiendaagsch tijdschrift voor Nederlandsche letteren, kunst, wetenschap en bibliographie verscheen van 1878 tot 1886. Lees meer
, dat in 1907 mee door hem werd uitgegeven, de bisschoppen en katholieke politici die het voorstel tegenwerkten.

Als pas afgestudeerde werd Doussy in 1907 lid van de tweede Vlaamse hogeschoolcommissie en in 1910 van de Kortrijkse subcommissie, die actievoerde voor een Vlaamse universiteit.

Van daensist naar activist

Omstreeks 1910 nam Doussy, die zich als arts had gevestigd in zijn geboortestad Kortrijk, het voorzitterschap op zich van de daensistische Daensistische beweging
Daensistische beweging is de verzamelnaam voor een geheel van feiten, opvattingen, organisaties, personen en strijdmiddelen die tijdens de late 19de en de vroege 20ste eeuw een onderdeel... Lees meer
Kortrijkse Christene Volkspartij Christene Volkspartij
De Christene Volkspartij (1893-1919) was de eerste daensistische politieke partij. Lees meer
en eind 1913 richtte hij er mee het met die politieke formatie verbonden ziekenfonds Help Elkander op. Ondertussen had hij in 1911 bij de gemeenteraadsverkiezingen in Kortrijk zonder succes gekandideerd op daensistische lijst. Buiten Kortrijk steunde Doussy de radicale daensistische leider Hector Plancquaert Plancquaert, Hector
Hector Plancquaert (1863-1953) was via zijn weekblad Het Recht een spilfiguur binnen de daensistische beweging. Tijdens de Eerste Wereldoorlog was hij als radicale flamingant betrokken bi... Lees meer
. In 1914 was hij bij de parlementsverkiezingen kandidaat op een lijst van onder meer daensisten in het arrondissement, maar hij werd niet verkozen.

In september 1914 zette Doussy in Kortrijk een hulpactie op voor inwoners die waren getroffen door de oorlog, die in de loop van 1915 uitgroeide tot de organisatie Volksopbeuring. In navolging daarvan werden tijdens de Eerste Wereldoorlog in Gent, Antwerpen en Brussel gelijkaardige initiatieven gestart, die in 1917 meer en meer in de handen van activisten kwamen. Doussy steunde de vernederlandsing van de Gentse universiteit door de Duitse bezetter en aanvaardde in 1917 een functie als docent gynaecologie aan deze academische instelling. Hij was ook lid van zowel de eerste als de tweede Raad van Vlaanderen en had zitting in enkele subcommissies. Doussy was voorstander van een Groot-Nederlandse staat en zag een autonoom Vlaanderen in een unie met Wallonië als tussenstap.

Interbellum

In 1918 vluchtte Doussy naar Nederland (Zeeuws-Vlaanderen). Hij werd bij verstek door het assisenhof veroordeeld tot vijftien jaar dwangarbeid, maar kon door de Uitdovingswet Uitdovingswet
Lees meer
van 1929 naar Kortrijk terugkeren. Hij er werd opnieuw actief in wat nog restte van het daensisme, dat inmiddels goeddeels was opgegaan in het Vlaams-nationalisme, en werkte mee aan het vrijzinnige tijdschrift De Nieuwe Voorpost.

Eind 1932 stichtte Doussy een eigen blad, De Vlaamsche Volkseeuw (1932-1936), waarin hij het in rechtse en autoritaire zin geëvolueerde Vlaams-nationalisme bekritiseerde. In 1932 voerde hij nog een lijst aan voor de Vlaamsch-Nationale Demokratische Partij Vlaamsch Nationale Demokratische Partij
De Vlaamsch-Nationale Demokratische Partij (1933-1936) was de voortzetting van de Daensistische Vlaamsch-Christene Volkspartij. De partij boekte electoraal geen succes. Lees meer
en in 1936 was hij lijstduwer voor diezelfde partij in Kortrijk-Harelbeke (onder de benaming Vrije Volkspartij van Vlaamsch Nationale Demokraten), tweemaal echter met gering succes.
In 1934 publiceerde Doussy twee brochures, waarin hij zijn toen binnen het Vlaams-nationalisme marginale politiek-maatschappelijke overtuiging samenvatte: Voor Volksgezag. Tegen het aleenheerschend Leidersgezag van Dinaso en andere zoogezegd Nieuw-Rechtssche bewegingen en Vlaamsch Nationalisme. Godsvrede, Volksgezag-Demokratie, Antimilitarisme. Programmaschets voor Vlaamsch-Nationale Demokraten.

Tweede Wereldoorlog en nasleep

In 1937 ging het gezin Doussy in Gent wonen. Een van zijn zonen engageerde zich in de verzetsorganisatie Geheim Leger, werd gearresteerd en overleed in 1942 in het concentratiekamp Neuengamme. Zelf ondersteunde hij het verzet Verzet
Het georganiseerde verzet tijdens de Tweede Wereldoorlog in de Vlaamse provincies was doorgaans altijd Belgisch verzet: zowel op het vlak van de ideologische oriëntatie, de motieven en he... Lees meer
door als medicus hulp te bieden.

In 1946 diende Doussy voor de ter dood veroordeelde August Borms Borms, August
August Borms (1878-1946) speelde een prominente rol in de activistische collaboratie tijdens de Eerste Wereldoorlog en groeide nadien uit tot hét symbool van de amnestiebeweging, die een ... Lees meer
een genadeverzoek in.

Literatuur

– H. Slingeneyer (zijn echtgenote), Ik ben Hyacintha Slingeneyer, 1967.
– W. Deconinck, Het daensisme in het arrondissement Kortrijk tot de Eerste Wereldoorlog, in: De Leiegouw, jg. 26, 1984, nrs. 2-3, pp. 131-170.
– F. van Campenhout, Gustaaf Doussy. Daensistisch strijder uit het Kortrijkse, in: Daensfonds, jg. 13, 1989, nr. 3, pp. 9-10.
– id., De Kortrijkse arts Gustaaf Doussy: daensist, activist, democraat en verzetsman, in: De Leiegouw, jg. 32, 1990.
– id., Gustaaf Doussy, in: NBW, 1990, dl. XIII, kol. 251-256.
– D. Vanacker, Het aktivistisch avontuur, 1991.
– F. van Campenhout, Gustaaf Doussy, in: De Leiegouw, 1991, nrs. 1-2, pp. 49-74.
– Id., ‘Gustaaf Doussy, in: Daens Vandaag, 1998, nr. 4, pp. 6-7.
– B. de Wever, Greep naar de macht. Vlaams-nationalisme en Nieuwe Orde. Het VNV 1933-1945, 1994.
– L. Vos, B. de Wever en W. Weets, Vlaamse Vaandels, rode petten. Honderd jaar Katholiek Vlaams Hoogstudentenverbond, 2002.
– F. van Campenhout, Gustaaf Doussy, in: Id., Daens en het daensistische gedachtegoed. Hernieuwd Lexicon van de Daensistische Beweging, 2006, pp. 86-88.

Suggestie doorgeven

1973: Romain Vanlandschoot (pdf)

1998: Sandra Maes (pdf)

2024: Sandra Maes

Databanken

Inhoudstafel