Dumon, Amaat

Studieparcours met hindernissen

Amaat Dumon was het zesde en jongste kind uit het huwelijk van een kleermaker en een herbergierster. Hij begon in september 1910, op vijftienjarige leeftijd, aan de moderne humaniora aan het Sint-Leocollege te Brugge. In oktober 1914 moest hij, omwille van de sluiting van het internaat, de school verlaten. Hij behaalde dus geen diploma. Een jaar later kon hij zich, dankzij een ingangsexamen, toch inschrijven aan de Gentse Rijksnormaalschool waar hij de regentaatsopleiding Nederlandse Taal- en Letterkunde volgde en in 1918 afstudeerde. Omdat de lerarenopleiding er in 1917 op Duits bevel, in het kielzog van de Gentse Von Bissing-universiteit, was vernederlandst, werd Dumons diploma na de oorlog niet erkend. Na de bevrijding belandden twee van zijn broers wegens vermeend activisme Activisme
Het begrip activisme verwijst naar de fractie van flaminganten die tijdens de Eerste Wereldoorlog bereid was om politiek of anderszins samen te werken met de Duitse bezetter en financiële... Lees meer in de cel. Vervolgens werd ook Amaat een week opgesloten. Alle drie kwamen ze zonder rechtszaak vrij.
Amaat Dumon had geen diploma oude humaniora en kon dus niet naar de universiteit om er, zoals hij had gehoopt, talen of geschiedenis te studeren. Op aanraden van de Vlaamsgezinde notaris Hendrik Persyn Persyn, Hendrik
Hendrik Persyn (1857-1933) raakte aan het college van Tielt geïnteresseerd in de blauwvoeterij. Hij engageerde zich in verschillende tijdschriften en genootschappen, waaronder Kwaepenninc... Lees meer uit Wingene nam hij deel aan een toelatingsproef die toegang gaf tot een van de ‘speciale scholen’ van de Leuvense universiteit. Zo kon hij in het najaar van 1919 starten aan de École supérieure d’Agriculture. In 1922 behaalde hij de titel van landbouwingenieur en werd assistent van professor Leopold Frateur aan diens Instituut voor Huisdierkunde. Tijdens de academiejaren 1922-23 en 1923-24 was Dumon tevens hoofdredacteur van Ons Leven Ons Leven
Ons Leven (1888) is een Leuvens studententijdschrift en het blad van het Katholiek Vlaams Hoogstudentenverbond (KVHV). Lees meer , het tijdschrift van het Katholiek Vlaams Hoogstudentenverbond Katholiek Vlaams Hoogstudentenverbond
Lees meer (KVHV). In mei 1924 verloor hij zijn assistentschap omdat hij, samen met een twintigtal anderen, een pamflet had ondertekend ter verdediging Gerard Yserbyt, de voorzitter van het KVHV die het verbond in Vlaams-nationalistische richting loodste, inclusief de oprichting van het Kinderen-Bormsfonds Scharpé-fonds
Het Scharpé-fonds, opgericht in 1922, verleende aanvankelijk financiële studiesteun aan de kinderen van de ter dood veroordeelde activist August Borms. Later werd de doelgroep uitgebreid ... Lees meer en een manifestatie pro amnestie Amnestie
Lees meer .

Wetenschapper en academicus

Toch kon Dumon, omwille van zijn wetenschappelijke kwaliteiten, snel opnieuw aan de slag, met name in de Boerenbond Belgische Boerenbond
De Boerenbond is een beroepsorganisatie van en voor landbouwers die tot ver in de 20ste eeuw sterke banden had met de Kerk en de katholieke partij, zich van meet af sterk engageerde in de... Lees meer . Hij organiseerde er de proefveldwerking, reisde naar Duitsland om zich verder te specialiseren in de erfelijkheidsleer en richtte het Veredelingsstation op. Hij ontwikkelde zich snel tot een uitmuntend geneticus die zich toelegde op de veredeling van landbouwgewassen (granen, groenten) en kleinvee (kippen). Toen de Gentse universiteit voorstelde om hem te benoemen aan haar eigen Landbouwhogeschool kreeg Dumon, na aandringen vanuit de Boerenbond en ondanks zijn bezwaard verleden, in 1929 een aanstelling tot docent aan het Leuvense Landbouwinstituut. Zo kon de Boerenbond op hem blijven rekenen als directeur van het Veredelingsstation terwijl de universiteit hem het laboratorium voor Toegepaste Genetica toevertrouwde, beide op hetzelfde terrein in Heverlee. In 1936 volgde Dumons bevordering tot gewoon hoogleraar. Hij doceerde in beide landstalen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werkte het Veredelingsstation van Heverlee, naast dat van de landbouwhogeschool van Gembloux, voor de AKD (de Algemene Keuringsdienst voor zaaizaden en plantgoed) onder de vleugels van de Nationale Landbouw- en Voedingscorporatie. De NLVC werd geleid door Piet Meuwissen Meuwissen, Piet
Piet Meuwissen (1909-1968) hervormde in 1932-34 als preses het Leuvense KVHV, steunde het AKVS bij de bouw van het Studentenhuis in Nijlen en streefde naar een verzoening tussen de Vlaams... Lees meer , een landbouwingenieur, oud-student van Dumon en ook oud-voorzitter van het KVHV.

Na de oorlog ging de aandacht opnieuw naar de wetenschappelijke prestaties van Dumon. Zijn nieuwe tarwevariëteiten hadden België mee door de periode van acute voedselschaarste geloodst. In 1946 ontving hij de Joseph Schepkensprijs van de Franstalige Académie royale de Belgique en in 1958, als eerste buitenlander, een eredoctoraat van de landbouwuniversiteit van Wageningen. Tijdens de academiejaren 1953-54 en 1954-55 werkte Dumon als voorzitter van het Leuvense Landbouwinstituut en in 1964-65 als voorzitter van de Nederlandstalige afdeling van dat instituut.

Consequent flamingant

Dumon was een strijdend flamingant die zich in een keurig Nederlands bleef engageren voor de vernederlandsing van het hoger onderwijs en de wetenschap, duidelijk vanuit een Vlaams-nationalistische overtuiging maar zonder anti-Belgische attitude. De wortels van zijn flamingantisme gingen terug tot zijn jeugd in Oedelem waar hij en zijn broers actief waren in de katholieke toneel- en zangkring en de studentenbond. In Brugge kreeg hij Nederlands van de Vlaamsgezinde priester-schrijver Arthur Coussens Coussens, Arthur
Arthur Coussens (1883-1926) was een legeralmoezenier, leraar en onderpastoor. Hij droeg bij aan vele tijdschriften en publiceerde over zijn buitenlandse ervaringen. Lees meer , zelf een leerling van Cyriel Verschaeve Verschaeve, Cyriel
Cyriel Verschaeve (1874-1949) was een West-Vlaamse priester, literair auteur, kunstbeschouwer en publicist, die bekend werd als icoon van de Frontbeweging en het opkomende Vlaams-national... Lees meer . In Gent kreeg hij les van de professoren Jozef-Frederik Vercoullie Vercoullie, Jozef-Frederik
Lees meer , een neerlandicus die het ABN promootte, en Caesar De Bruyker De Bruyker, Caesar
Caesar de Bruyker (1878-1924) was een Vlaamsgezinde wetenschapper die na de Eerste Wereldoorlog werd veroordeeld voor activisme. Lees meer , botanicus en de rechterhand van Julius MacLeod die ijverde voor wetenschapsbeoefening in het Nederlands. Dumons eindwerk aan de Gentse Rijksnormaalschool ging nota bene over De Slag der Gulden Sporen.
In Leuven werd Dumon, eerst als student en nogmaals als jonge professor, een van de trekkende krachten van de Vlaamse Landbouwkring, een studentikoos gezelschap dat lezingen koppelde aan ontspanning. Hij trok ook mee aan de kar van de Vlaamse Landbouwkundige Congressen (vanaf 1926) en werd medestichter (naast Frans Daels Daels, Frans
Frans Daels (1882-1974) vormde de spil van de Vlaamsgezinde organisaties aan het IJzerfront en groeide in het interbellum als voorzitter van het IJzerbedevaartcomité en voorvechter van N... Lees meer en Jozef Goossenaerts Goossenaerts, Jozef
Jozef Goossenaerts (1882-1963) was een Vlaams-nationalistische duivel-doet-al, die gedurende meer dan een halve eeuw betrokken was bij uiteenlopende socioculturele, (partij)politieke en i... Lees meer ) van de Vereniging voor Wetenschap Vereniging voor Wetenschap
De Vereniging voor Wetenschap werd in 1935 opgericht met als doel de wetenschapsbeoefening in Vlaanderen te stimuleren. Vanaf 1981 werd de werking beperk tot de wetenschappelijke studie v... Lees meer (VVW, 1935) die drie jaar later de oprichting van de Koninklijke Vlaamse Academie voor Wetenschappen, Letteren en Schone Kunsten Koninklijke Academie voor Wetenschappen, Letteren en Schone Kunsten van België
Lees meer realiseerde. Dumon bleef tot na zijn emeritaat een actief Academielid. We vinden hem ook terug onder de stichters van het katholieke weekblad Nieuw Vlaanderen (1934) dat spoedig een federalistische koers ging varen. In 1959 werd hij gecoöpteerd lid van de Kultuurraad voor Vlaanderen Kultuurraad voor Vlaanderen
De Kultuurraad voor Vlaanderen was een vereniging zonder winstoogmerk opgericht op 21 april 1959, omgevormd tot Interprovinciale Cultuurraad voor Vlaanderen vzw (ICV) op 31 januari 1976 e... Lees meer (KRV) die de culturele autonomie vooropstelde en in 1962 medestichter van de Vereniging van Vlaamse Professoren Vereniging van Vlaamse Professoren
De Vereniging van Vlaamse Professoren (1964-1970) was een drukkingsgroep aan de Nederlandstalige universiteiten. Doel was om de Vlaamse belangen in het universitaire onderwijs en het wete... Lees meer (VVP) die aanstuurde op de splitsing van de Leuvense universiteit.