Eyskens, Mark

Mark Eyskens was doctor in de rechten en in de economische wetenschappen en werd in 1961 docent en in 1967 gewoon hoogleraar in Leuven. Sinds 1977 was hij Kamerlid voor het arrondissement Leuven van de Christelijke Volkspartij Christen Democratisch & Vlaams
Lees meer (CVP). Hij was opeenvolgend staatssecretaris voor Vlaamse Streekeconomie (1976-1977) en voor Begroting en Vlaamse Streekeconomie (1977-1979), daarna minister van Ontwikkelingssamenwerking (1979-1980), minister van Financiën (1980-1981), eerste minister (1981), minister van Economische Zaken (1981-1985), minister van Financiën (1985-1988) en minister van Buitenlandse Zaken (1989-1992).

Studies en academische loopbaan

In Leuven rondde Eyskens zijn studies rechten en filosofie af met de grootste onderscheiding, waarna hij zich toelegde op een doctoraat in de rechten. Na een studieperiode aan Columbia University in New York, keerde hij terug naar Leuven om ook de titel van doctor in de economische wetenschappen te behalen. Naast zijn studies was Eyskens actief in de katholieke Vlaamse studentenbeweging ( KVHV Katholiek Vlaams Hoogstudentenverbond
Lees meer ), waar hij het studentenblad Ons Leven Ons Leven
Ons Leven (1888) is een Leuvens studententijdschrift en het blad van het Katholiek Vlaams Hoogstudentenverbond (KVHV). Lees meer redigeerde, en trad hij op als voorzitter van het Vlaams rechtsgenootschap.

In 1962 werd Eyskens door zijn alma mater aangesteld als docent aan de faculteit economische wetenschappen. Als gewoon hoogleraar gaf hij vanaf 1967 ‘Inleiding tot de economie’, bovenop collegereeksen over micro-economie en de publieke financiën. Binnen de universitaire gemeenschap sprak hij zich regelmatig uit over de moeilijke toestand van het hoger onderwijs Hoger onderwijs
De evolutie van het Vlaamse hoger onderwijs werd gekenmerkt door een moeizame vernederlandsingspolitiek, gaande van het vroegste verschijnen van Nederlandstalig onderwijs tot de integrale... Lees meer in België, dat in financiële ademnood zat, internationaal achterop dreigde te hinken en maar langzaam democratiseerde. Aan de vooravond van mei ’68 pleitte Eyskens daarom voor een hervormd onderwijslandschap, waarin de universiteiten over de taalgrenzen heen zouden samenwerken, weliswaar zonder hun katholieke of eigenzinnige stempel te verliezen.

Politieke carrière: ‘links van rechts en rechts van links’

Bij zijn stap naar de politiek kon Eyskens rekenen op een uitgebreid netwerk binnen de CVP, resulterend in een eerste aanstelling in 1976 als staatssecretaris in de regering Tindemans Tindemans, Leo
De Vlaamse christendemocraat Leo Tindemans (1922-2014) leidde vier Belgische regeringen. Hij werd nadien CVP-voorzitter en later ook minister van Buitenlandse Zaken. Als minister van Geme... Lees meer II. Kort daarop werd hij verkozen als volksvertegenwoordiger voor arrondissement Leuven en in 1979 volgde de eerste van zes ministerposten.

Hoewel Eyskens zich vooral profileerde binnen sociaaleconomische en internationale thema’s, was ook het communautaire vraagstuk pertinent tijdens zijn vroege mandaten. Als staatssecretaris voor de (regionale) Streekeconomie trok hij bijvoorbeeld buitenlandse investeerders aan voor Vlaamse ondernemingen, terwijl hij binnen de enveloppe ruimtelijke ordening waakte over het Vlaams karakter van de Brusselse rand. Als minister voor Ontwikkelingssamenwerking in de regering Martens Martens, Wilfried
Lees meer I blokkeerde hij voorts enkele benoemingen die de taalpariteit schonden, tot ongenoegen van de Waalse regeringspartners.

Als minister van Financiën werd Eyskens in 1980 geconfronteerd met een bijzonder lage economische conjunctuur, wat de regering ertoe dwong substantiële crisisleningen toe te kennen. Ook in 1981 moest de Belgische regering, nu met Eyskens als eerste minister, bijspringen om de markt competitief te houden. De voorkeur ging daarbij uit naar nieuwere Vlaamse ondernemingen, terwijl de verouderde Waalse mijn- en staalsectoren de verhoopte steun niet kregen. Dat onevenwicht leidde tot communautaire spanningen, vooral bij regeringspartner PS onder leiding van Guy Spitaels, en uiteindelijk tot de val van de regering Eyskens.

Daarop werd Eyskens minister voor Economische Zaken (1981-1985), Financiën (1985-1988) en Buitenlandse Zaken (1989-1992). In 1992 verliet hij de Belgische regering om zijn aanstelling aan de Katholieke Universiteit Leuven terug op te nemen, al bleef hij politiek actief als volksvertegenwoordiger, gemeenteraadslid in Leuven en lid van het CVP-partijbestuur. Bovendien bleef Eyskens ook betrokken op Europees niveau, als lid van de Raad van Europa en binnen verscheidene Europese commissies. Voor zijn politieke verdiensten ontving hij in 1998 de eretitel Minister van Staat.

Schrijver en essayist

Tot op heden bracht Eyskens een vijftigtal boeken uit, gaande van politieke en economische analyses tot filosofische traktaten en poëzie. Ook na afloop van zijn carrière als politicus in 2003 bleef Eyskens een stem in het publieke debat als essayist en schrijver. Zijn bijdragen werden gekenmerkt door een pleidooi voor een hervormde Belgische staatsstructuur, met deconfederalisering en rationalisering als belangrijkste aandachtspunten. In diezelfde lijn bekritiseerde Eyskens meermaals identitair-nationalistische en separatistische strekkingen, van op Vlaams tot op Europees niveau.