Felibrige

Organisatie
Wido Bourel (2023, aanvulling), Gaston Durnez (1998)

De Felibrige was een literair genootschap dat taalkundige en taalpolitieke activiteiten ontplooide ten gunste van de Provençaalse taal en cultuur.

Oprichting
1854
Leestijd: 3 minuten

Nadat op het einde van de 18de eeuw de belangstelling voor de oude troubadour- literatuur Literatuur
De literatuur heeft een cruciale rol gespeeld in het ontstaan van de Vlaamse ontvoogdingsstrijd en ook in de daaropvolgende fasen van de Vlaamse natiewording zijn schrijvers vaak richting... Lees meer
in Zuid- Frankrijk Frankrijk & Vlaanderen
De verhouding tussen Vlaanderen en Frankrijk werd altijd gekenmerkt door een aanzienlijke dubbelzinnigheid. Hoewel er lange tijd een grote affiniteit met de Franse cultuur bestond, werd d... Lees meer
was gewekt, groeide een nieuwe (literaire) interesse voor de langue d'oc. Onder impuls van Joseph Roumanille ontstond een literair genootschap dat op 21 mei 1854 in Châteauneuf-de-Gadagne nabij Avignon officieel werd gesticht door zeven jonge dichters. Van de stichters genoten Frederic Mistral (1830-1914) en Alphonse Daudet (1840-1897) internationaal de grootste bekendheid. Zij noemden zich félibres, wat 'wijzen' betekent. Omdat de stichting plaatshad op de feestdag van Sint-Estella kozen zij een estello (ster) met zeven punten als hun kenteken. De vereniging groeide uit tot een beweging die literaire, taalkundige en taalpolitiek Taalpolitiek en -wetgeving
Situaties van taalonderdrukking vindt men wereldwijd. Daarom besteedt deze bijdrage eerst aandacht aan gehanteerde taalpolitieke strategieën. Ook in België verzette een gedomineerde taalg... Lees meer
e activiteiten ontplooide, ook in verwante streken als Catalonië (zie Spanje Spanje
De 19de-eeuwse Vlaamse beweging cultiveerde een overwegend negatief beeld van Spanje als vreemde overheerser tijdens de 16de eeuw. In de loop van de 20ste eeuw ontstond daarnaast een acti... Lees meer
).

Contact met de Vlaamse beweging

Sommige Vlamingen zagen al vroeg de betekenis van Mistral en de gelijkenis van de Felibrige met de Vlaamse beweging. Guido Gezelle Gezelle, Guido
Guido Gezelle (1830-1899) was een Vlaamse priester die de Vlaamse volkstaal verdedigde binnen het algemeen Nederlands. Hij verwierf grote bekendheid als lyrisch dichter van religieuze nat... Lees meer
waardeerde zijn werk zeer. Van alle zogenaamde regionale dichtkunst hield hij het meest van de Provençaalse en hij dweepte met Mistral's Mirèio. Hij had zich voorgenomen het meesterwerk te vertalen, maar is niet verder gekomen dan een paar strofen. Zeker heeft Gezelle zich door de taalkundige bedrijvigheid van Mistral laten inspireren of in elk geval aanmoedigen. In het Provençaalse speurwerk naar de volkstaalschat herkende hij zijn eigen opvattingen en doel. Er wordt aangenomen dat hij briefcontact met Mistral heeft gehad, maar sporen zijn daar nog niet van gevonden.

Mistral was in elk geval op de hoogte van de Vlaamse beweging. Op 3 april 1887 schreef hij aan de Frans-Vlaming Lodewijk de Baecker De Baecker, Lodewijk
Lodewijk de Baecker (1814-1896) was een Frans-Vlaamse jurist en schrijver. Hij was medestichter van het Comité flamand de France en de meest Nederlandsgezinde Frans-Vlaming in de 19de eeu... Lees meer
, die in een Gents tijdschrift over Provençaalse dichters had gepubliceerd: ‘Je sais d'ailleurs que les Flandres ont aussi leur Felibrige, et les Flamingants de Belgique fraternisent de loin avec nous’.

Nadat hij in 1904 de Nobelprijs had gewonnen, drongen Mistrals naam en betekenis dieper in Vlaanderen door. De vereniging Pro Westlandia Pro Westlandia
Lees meer
en haar bezieler Hilaire Allaeys Allaeys, Hilaire
Tandarts Hilaire Allaeys (1873-1934) werkte mee aan tal van Vlaamsgezinde periodieken. In Antwerpen was hij medestichter van de Vlaamsche Zangersgilde. Lees meer
nodigden hem uit. In de lente van 1914 zou Mistral in enkele Vlaamse steden komen spreken, maar hij werd ziek en liet zich vervangen door een medewerker. Bij diens aankomst vernam men de dood van de dichter, die in Antwerpen werd herdacht door Pol de Mont De Mont, Pol
Pol de Mont (1857-1931) was een dichter, essayist, folklorist, journalist, kunstcriticus en redenaar. In al zijn activiteiten gaf hij de Vlaamse strijd absolute prioriteit. Decennialang w... Lees meer
. Typerend voor de Gezelliaanse, flamingantische belangstelling voor Mistral was zeker het feit dat Stijn Streuvels Lateur, Frank
Lees meer
, kort na de Eerste Wereldoorlog, bij een tocht in Zuid-Frankrijk contact met de Félibrige had. In 1923 heeft Caesar Gezelle een bundel opstellen genoemd naar een regel van Mistral: ‘Voor onze misprezen moedertaal’; in die bundel spreekt hij onder meer over Gezelles relatie met het Provençaals. De dichter Jan Vercammen (1906-1984), wellicht de enige Vlaming die lid van de Felibrige is geweest, heeft Mirèio in het Nederlands vertaald en in 1962 laten verschijnen.

Literatuur

– G. Gezelle, Wetensweerdigheden, in: Loquela, februari en juni 1889.
– G. Gezelle, Per nosto lengo mespresado, in: Biekorf, jg. 1, 1890, nr. 1.
– G. Gezelle, Lou mège de Cucugnan, in: Biekorf, jg. 1, 1890, nr. 2.
– C. Gezelle, Voor onze misprezen moedertaal. Honig uit den Westvlaamschen Biekorf, 1923.
– A. Viane, Per nosto lengo mespresado. Gezelle en Mistral, in: Biekorf, jg. 60, 1959, nr. 4.
– F. Mistral, Mirèio, vertaling uit het Frans door J. Vercammen (Pantheon der winnaars van de Nobelprijs voor literatuur, 1962).
– R. Guiette, Frederi Mistral (Pantheon der winnaars van de Nobelprijs voor literatuur, 1962).
– H.B. (= Herman Bossier), Mistral en Vlaanderen, in: De Standaard, 1 juni 1964.
– J. Vercammen, Felibrige, in: Moderne Encyclopedie der Wereldliteratuur, dl. 3, 1965.
– B.F. van Vlierden, Gezelles eerste dichterlijk da Capo', in: Gezellekroniek IV, 1967.
– J. Vercammen, Mistral, Joseph Etienne Frédéric, in: Moderne Encyclopedie der Wereldliteratuur, dl. 5, 1968.
– J. Vercammen, Provençaalse literatuur, in: Moderne Encyclopedie der Wereldliteratuur, dl. 7, 1972.
– G. Gezelle, Twee strofen uit "Mirèio" van Mistral", in: Nagelaten dichtwerk, Verzameld Dichtwerk, jg. 8, 1991.

Suggestie doorgeven

1998: Gaston Durnez (pdf)

2023: Wido Bourel

Databanken

Inhoudstafel