Fonteyne, Florimond-Alphonse

Florimond-Alphonse Fonteyne, wiens voorouders uit Frans-Vlaanderen Frans-Vlaanderen
Dit artikel belicht de belangstelling vanuit de Vlaamse beweging voor de Vlaamse cultuur in Noord-Frankrijk. Lees meer afkomstig waren, werd geboren in een bescheiden en kinderrijk landbouwersgezin in het West-Vlaamse grensdorpje Houtem. Hij doorliep de gemeenteschool in zijn geboortedorp, het bisschoppelijk college der Onbevlekte Ontvangenis in Veurne, het Klein Seminarie in Roeselare Klein Seminarie van Roeselaere
In het Klein Seminarie van Roeselare, opgericht in 1806, liepen tal van belangrijke figuren uit de Vlaamse beweging school of gaven er les (Gezelle, Verriest, Rodenbach). In 1875 ontstond... Lees meer en het Groot Seminarie in Brugge. In 1883 werd hij in de West-Vlaamse provinciehoofdstad tot priester gewijd. Hij was achtereenvolgens leraar aan het Brugse Sint-Lodewijkscollege (1883), plaatsvervangend pastoor in Roeselare (1883) en onderpastoor in Aartrijke (1883-1890), Tielt (1890-1895), Brugge (1895-1897) en Zarren (1897-1900).

Daensisme

In zijn Tieltse periode trad Fonteyne, die contacten onderhield met zijn ambtsgenoot Adolf Daens Daens, Adolf
Priester Adolf Daens (1839-1907) was de grondlegger en het boegbeeld van de daensistische beweging en van de Christene Volkspartij. Lees meer , op als stichter en bestuurder van een Vlaamsgezinde Christene Volksbond, waarin zich een daensistische Daensistische beweging
Daensistische beweging is de verzamelnaam voor een geheel van feiten, opvattingen, organisaties, personen en strijdmiddelen die tijdens de late 19de en de vroege 20ste eeuw een onderdeel... Lees meer kern ontwikkelde.

In Brugge ontpopte Fonteyne zich tot een populaire en graag beluisterde predikant in de volkrijke en arme Sint-Annaparochie, waar hij in de jongelingencongregatie een Vlaams voelende, sociaal bewuste en democratisch ingestelde groep bij elkaar bracht en vormde. Toen er zich in 1896 in Brugge een scheuring voordeed in de katholiek-corporatistische Gilde der Ambachten en er een lokale afdeling van de daensistische Christene Volkspartij Christene Volkspartij
De Christene Volkspartij (1893-1919) was de eerste daensistische politieke partij. Lees meer werd opgericht, werd Fonteyne beschouwd als een van de inspiratoren van de dissidenten. Hij had ook veelvuldige contacten met De Vrije Vlamingen, een flamingantische groep binnen de Brugse katholieke partij en sprak op hun vraag op een meeting ten voordele van de zogeheten Gelijkheidswet, die het Nederlands en het Frans als landstalen wettelijk op voet van gelijkheid wilde stellen.

Na twee jaar in Brugge werd Fonteyne in 1897 door de Brugse bisschop Gustave Waffelaert Waffelaert, Gustave
Gustave Waffelaert (1847-1931) was bisschop van Brugge van 1895 tot 1931. Hij was voorstander van de West-Vlaamse gewesttaal. Ondanks een zekere Vlaamslievendheid kwam hij in conflict met... Lees meer aangesteld in Zarren, een landbouwdorpje bij Diksmuide, volgens hem en zijn medestanders een verbanning omwille van zijn daensistische bedrijvigheid en kritiek op de katholieke partij.
In 1900, 1902 en 1903 kandideerde Fonteyne in Antwerpen, waar hij intussen was gaan wonen, bij de parlements- en gemeenteraadsverkiezingen op een daensistische lijst, maar hij werd niet verkozen. Hij was ondertussen door het bisdom Brugge geschorst als priester, een beslissing die later werd bevestigd door de paus. Na Antwerpen kandideerde Fonteyne bij verkiezingen in Gent (1904) en Brussel (1910), telkens zonder veel succes. Inmiddels had hij in Antwerpen het weekblad Het Vrije Volk gesticht en richtte hij in Brussel De Nieuwe Tijd. op. Fonteyne bepleitte zowel het algemeen enkelvoudig stemrecht, een rechtvaardiger belastingstelsel, een inkomensverhoging voor werknemers en middengroepen als de vernederlandsing van het bestuur, de administratie, het onderwijs en het leger.

In februari 1911 keerde Fonteyne op vraag van de lokale daensisten terug naar Brugge en nam er de leiding op zich van de plaatselijke Christene Volkspartij. In korte tijd verwierf hij een brede aanhang, onder meer dankzij de ruime verspreiding van zijn blad De Volkseeuw De Volkseeuw (1910-1921)
De Volkseeuw was een daensistisch weekblad dat verscheen van 1910 tot 1914 en van 1919 tot 1921. Tot 1920 – toen hij zich uit de politiek terugtrok – was het de spreekbuis van Florimond F... Lees meer , waarin hij zich meer en meer antiklerikaal manifesteerde en alle geledingen van wat hij als het establishment beschouwde de mantel uitveegde. Bij de gemeenteraadsverkiezingen van 1911 veroverden Fonteyne en zijn medestanders - de ‘fonteynisten’ - vier mandaten en het volgende jaar werd hij voor het arrondissement Brugge tot Kamerlid gekozen op een kartellijst van daensisten, progressieve liberalen en socialisten. Zowel in de Brugse gemeenteraad als in het parlement sprak Fonteyne Nederlands.

De Eerste Wereldoorlog

Tijdens de Eerste Wereldoorlog onthield hij zich van politieke activiteiten, maar werd hij om voorlopig onopgehelderde redenen gedurende enige tijd gevangen gezet. Hij werkte in de oorlogsperiode onder meer aan een boek met de ambitieuze werktitel over De opkomst der democratie door de eeuwen heen, waarvan hij in 1919 enkele voorpublicaties uitbracht maar dat hij niet afwerkte.

Laatste levensjaren

Na 1918 sprak Fonteyne in de Kamer Frans en stemde hij tegen de Vlaamsgezinde Interpellatie van de drie Van’s Interpellatie van de drie Van's
De Vlaamsgezinde katholieke parlementsleden Frans van Cauwelaert, Alfons van de Perre en Aloïs van de Vyvere interpelleerden in mei 1919 de regering van nationale unie over de taaltoestan... Lees meer . Hij wees ook de vernederlandsing van de Gentse universiteit, die hij vóór 1914 had bepleit, van de hand en opteerde voor een Nederlandstalige universiteit in Antwerpen. Hoewel hij zich fel keerde tegen het activisme Activisme
Het begrip activisme verwijst naar de fractie van flaminganten die tijdens de Eerste Wereldoorlog bereid was om politiek of anderszins samen te werken met de Duitse bezetter en financiële... Lees meer , pleitte hij voor begrip voor personen die uit financiële nood hadden gecollaboreerd. Bij de eerste naoorlogse parlementsverkiezingen eind 1919 werd hij niet herkozen en verhuisde hij naar Elsene.

Om in zijn bestaan te voorzien nadat hij zijn parlementair mandaat was kwijtgespeeld, probeerde Fonteyne, die eerder al koffie, sigaren en likeuren had verkocht, via Brugse kennissen die er commercieel actief waren in Algerije een fabriekje voor de productie van olijfolie op te starten. Hij werkte er tegelijk als toezichter in een likeurstokerij van een Bruggeling. De precieze omstandigheden van Fonteynes overlijden werden nooit helemaal uitgeklaard. Hij bleef zich overigens tot het eind van zijn leven priester noemen.