Gudrun

Oude Noord-Germaanse sage over liefde en trouw van een maagd, door Albrecht Rodenbach Rodenbach, Albrecht
Albrecht Rodenbach (1856-1880) was een West-Vlaams studentenleider en dichter, die een sleutelrol speelde in het ontstaan van de Blauwvoeterij en de katholieke Vlaamse studentenbeweging. ... Lees meer omgewerkt tot een allegorisch drama. Zo kwam Gudrun in de Vlaamse beweging als symbool van de Vlaamse, de Diets Diets
Het woord ‘Diets’ stamt uit het Middelnederlands. In de context van de Vlaamse beweging dook deze term voor het eerst op in de loop van de 19de eeuw, meestal als equivalent voor Nederlan... Lees meer e, de Noordse jonge vrouw, voorbeeld van heldhaftige trouw.

Rodenbach schreef Gudrun, een drama in vijf bedrijven met een proloog over de zending van de Nationale schouwburg die "den roem van Dietsland zal verkonden". Gudrun, de Noordse heldendochter, is in deze allegorie, die zich afspeelt rond de Noordzee in de derde eeuw, de onverzettelijke trouw aan eigen landaard. Ze wil de hereniging met haar geliefde Herwig. Daarbij zijn Wate, Carausius en Allectus haar voornaamste opponenten. Hoe sterk die tegenstanders ook zijn, uiteindelijk komt zij ongebroken uit de strijd en bereikt haar doel. Deze overwinning van de trouwe liefde krijgt een ruimere draagwijdte doordat die liefde de aanzet wordt voor een herwording van de Germaanse natie op de Noorzeekusten: "Uit houwe trouw wierd Moerenland herboren."

De creatie van Gudrun door Rodenbach stond in vele opzichten boven het gangbare drama in Vlaanderen. Het werk werd in 1878 bekroond met een bijzondere gouden penning. Voor Cyriel Verschaeve Verschaeve, Cyriel
Cyriel Verschaeve (1874-1949) was een West-Vlaamse priester, literair auteur, kunstbeschouwer en publicist, die bekend werd als icoon van de Frontbeweging en het opkomende Vlaams-national... Lees meer betekende het een mijlpaal in de geschiedenis van de Vlaamse literatuur Literatuur
De literatuur heeft een cruciale rol gespeeld in het ontstaan van de Vlaamse ontvoogdingsstrijd en ook in de daaropvolgende fasen van de Vlaamse natiewording zijn schrijvers vaak richting... Lees meer .

Verschaeve en Lodewijk Dosfel Dosfel, Lodewijk
Lodewijk Dosfel (1881–1925) was een jurist die in de Vlaamse beweging bekendheid verwierf door zijn engagement in de Vlaamse katholieke studentenbeweging en in de campagne voor Vlaamse ta... Lees meer hebben de zin van de Gudrun-figuur in de V.B. meer dan eens belicht. In zijn toespraken tot de katholieke Vlaamse meisjesbeweging Katholieke Vlaamse Meisjesbeweging
De Katholieke Vlaamse Meisjesbeweging was een beweging van katholieke, Vlaamsgezinde burgermeisjes en vrouwen ontstaan in 1912 naar het model van de katholieke Vlaamse studentenbeweging, ... Lees meer evoceerde Verschaeve Gudrun als symbool van de liefde die geen grenzen kent en die bereid is alles te verdragen, alles te lijden, alles op te offeren; de liefde die geen weekheid kent, geen aarzeling, geen bevelen. De toespraak die Dosfel op Beloken Pasen 1924 te Roeselare voor de katholieke West- Vlaamse meisjesbeweging hield, was vol verwijzingen naar Gudrun: "Gij zijt Rodenbachzusters! (...) Wat zou de grote broeder van zijn zuster verlangen? (...) Hij zocht in de nevelen der tijden en vond daar Gudrun." Naar Verschaeves woord is Gudrun: "Jonge liefde, zich door lijden versterkend en waardigmakend een koningstam te stichten, zich recht houdend tegen de geweldigste aanvallen door de kracht van haar houwe trouw, die niets is dan de oneindigheid der liefde zelf." Tegenover Gudrun staat de pronkzieke en wellustige Heregard, die bezweek en de liefde van een Galliër beantwoordde, om van de slavendienst ontslagen te worden.

Bij het tienjarige bestaan van het tijdschrift Gudrun Gudrun
Gudrun was het bewegingstijdschrift van de Katholieke Vlaamse meisjes- en vrouwenbeweging tussen 1919-1942 en 1952-1964. Lees meer vertelde Verschaeve de geschiedenis van Rodenbachs Gudrun. Hierbij trok hij duidelijke parallellen met de katholieke Vlaamse meisjesbeweging: "Wiens Geschiedenis heb ik hier verteld? (...) Verdenkt gij mij dat ik de Gudrunhistorie bijwerk, aandik, of er ten minste een duwtje aan geef? (...)En nu zeg ik u: erkent gij uzelf en uw geschiedenis van deze tien jaren niet stap voor stap, woord na woord erin? Proficiat! Gudrun wildet gij heeten en Gudrun zijt gij geweest. Zoo de naam zoo het leven."

Doorheen heel de literatuur van en rond de katholieke Vlaamse meisjesbeweging is de Gudrunfiguur terug te vinden als het beeld van trouwe en dienende liefde. In Rodenbachs Gudrun vond de katholieke Vlaamse meisjesbeweging wat ze zocht in elk Diets meisje: haar jeugdige, frisse schoonheid, haar dromen, liefde voor alles wat schoon en goed is. Maar vooral trouw, die eeuwige liefde is. Er werd de meisjes voorgehouden trouw te zijn aan zichzelf en aan hen die met en rond hen leven. "En denkt vooral aan de onverbreekbare trouw aan Herwig, waardoor ze samen het oude Moerenland konden redden. (...) Vlaanderen heeft nood aan stille helden, aan meisjes en vrouwen die goed en trouw zijn", schreef Lutgart Wouters in een bijdrage voor het tijdschrift Gudrun over "Gudrun, symbool van de trouw". De Gudrunsymboliek werd gretig gebruikt om aan de meisjes duidelijk te maken wat van hen verwacht werd. Ze sluit aan bij de wijze waarop men in de Vlaamse beweging de vrouw Vrouwenbeweging
Binnen de Vlaamse beweging bestond in het algemeen nauwelijks interesse voor vrouwenemancipatie. Toch was er sprake van kruisbestuiving met de vrouwenbeweging. Zo hanteerden vrouwenorgani... Lees meer en haar rol in de Vlaamse beweging zag.

Het Vlaamsch Nationaal Vrouwenverbond Vlaamsch Nationaal Vrouwenverbond
Het Vlaamsch Nationaal Vrouwenverbond (1930-1944) was een Vlaams-nationalistische vrouwenorganisatie die in 1934 deel werd van het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV). Lees meer (VNVV) en de meisjesbeweging vonden bij de oude Germanen het ideaalbeeld van de vrouw. De Germaanse vrouw, nog niet aangetast door de verderfelijke beschaving, vormde het oerbeeld van de sterke vrouw. Haar lot hing samen met dat van de stam. Het welzijn van de stam en de gemeenschap stond boven haar eigen geluk. Ze was dapper, moedig en kon zich totaal inzetten. De ideale Vlaamse vrouw moest een weerspiegeling zijn van dit ideale Germaanse voorbeeld.