Het Nieuws van den Dag

Brussels dagblad opgericht door Jan Huyghe.

Huyghe, die humaniorastudies had gevolgd aan het Sint- Barbaracollege in Gent, was daarna verslaggever geworden bij het in Gent verschijnende katholieke dagblad Le Bien Public. In 1883 vestigde hij zich in Brussel en werd er drukker en uitgever van het weekblad De Vlaming, waarvan de bijval hem deed besluiten tot de oprichting van een dagblad. Als inwijkeling in de hoofdstad had hij de nood van de Vlaamse bevolking onder een Franstalige politieke en industriële bovenlaag begrepen en geconstateerd dat een Vlaamse volkskrant broodnodig was. Die volkskrant moest naar zijn mening strijdend katholiek zijn en een rol spelen in de in 1879 ontstane schoolstrijd tussen vrijzinnigen en klerikalen.

Op 14 augustus 1885 liet Huyghe een proefnummer verschijnen van Het Nieuws van den Dag, "dagblad aan eenen cent". In een inleidend artikel werd verwezen naar de overheersende positie van de "staatstaal", het Frans. "Brussel, de oude vlaamsche stad, wordt door Walen en Fransen overkraaid". De enkele Vlaamse kranten uit de provincie konden de concurrentie met de Brusselse Franse bladen niet aan, terwijl "geheel de werkende klas van het nieuws verstoken" bleef. Het Nieuws van den Dag was het eerste Nederlandstalige dagblad dat in Brussel werd opgericht sinds Vlaemsch België Vlaemsch België
Lees meer , dat in 1844 na amper elf maanden bestaan was verdwenen. Het blad wilde zich niet tot de hoofdstad beperken maar "spreken tot geheel het vlaamsche volk". Terwijl De Vlaming als weekblad bleef bestaan, richtte Huyghe ook meteen Het Nieuws van de Beurs op, een stoutmoedige onderneming, aangezien de financieel-economische wereld volledig in handen van Franstaligen was. Het beursblad bleef vijftien jaar bestaan.

Dankzij onder meer een uitgebreide plaatselijke berichtgeving werd Het Nieuws van den Dag spoedig zeer populair. Jarenlang zou het de voornaamste concurrent zijn van het in 1888 opgerichte liberale en vrijzinnige Het Laatste Nieuws Het Laatste Nieuws
Het Laatste Nieuws was een liberaal en Vlaamsgezind dagblad, waarvan het eerste nummer op 7 juni 1888 verscheen. In 2023 bestaat de krant nog steeds als een populair dagblad voor een bree... Lees meer . Huyghe, die ondertussen in Leuven ging studeren en in 1894 promoveerde tot doctor in de rechten, werd ook actief als medestichter van de Vereniging van Katholieke Dagbladuitgevers. In 1903 vestigde hij zijn zaak in een nieuw opgerichte drukkerij aan de Zandstraat, jarenlang 'de Fleet Street' van Brussel. Na zijn dood in 1906 nam zijn weduwe, Maria de Myttenaere, de leiding van de onderneming over. Zij bleef aan het roer tot haar dood in 1932 en werd op haar beurt opgevolgd door haar zuster, Georgina de Myttenaere. In 1940 kwam de leiding in handen van Marie Huyghe, dochter van de stichter, en van haar zoon, Jan Duplat, die de directie zouden voeren tot het einde van het zelfstandig bedrijf. De oplage bedroeg in het interbellum 70.000 exemplaren in de week en 110.000 op zondag.

Na de Duitse inval verscheen het blad nog tot 14 mei 1940. De publicatie werd, naar het voorbeeld van andere kranten, hernomen op 18 juni 1940, zoals het blad zelf schreef "op aandringen (...) van de meest bevoegde personaliteiten uit de Belgische rechtskundige en geestelijke kringen". Hoofdredacteur René van Haesendonck, tevens ambtenaar in het parlement, was met de regering naar Frankrijk uitgeweken en kreeg bij zijn terugkeer vanwege de bezetter geen toelating om zijn werk voor de krant te hervatten. Hij werd later als verzetsman uit de clandestiene pers aangehouden en is in Duitsland bij een luchtbombardement omgekomen. Zijn werk werd overgenomen door Karel Hendrik (Rik) de Maeyer.

Onder de Duitse bezetting behoorde de krant tot de 'niet- gebonden' bladen die trachtten een min of meer neutrale informatierol te spelen, wat leidde tot verscheidene incidenten en beperking van de oplage. Een tijdlang mocht de directie zich enkel met de technische en commerciële zaken bezighouden. Ten slotte werd eerst De Vlaming opgeheven (op 14 april 1943), daarna het dagblad (op 17 mei 1944).

Na de bevrijding verscheen Het Nieuws van den Dag opnieuw, op 6 september 1944, maar na één nummer werd de publicatie door het gerecht geschorst. Uiteindelijk werden bedrijf en directie niet vervolgd, maar kreeg de gewezen hoofdredacteur een lichte straf. Op 28 mei 1946 herbegon de publicatie.

De schade ingevolge de oorlog en de twee jaar afwezigheid op de markt kon niet meer worden goedgemaakt. Het dagelijks aantal exemplaren daalde tot 30.000. Even leken er nieuwe mogelijkheden te komen dankzij drukorders voor onder meer het weekblad De Vlaamse Linie De Vlaamse Linie
Lees meer en door het feit dat De Gids in het voorjaar 1948 haar onderneming begon af te bouwen en haar dagblad 't Vrije Volksblad (80.000 exemplaren) aan de familie Duplat overdroeg. In datzelfde jaar 1948 werd de drukkerij tot een afzonderlijke naamloze vennootschap (Nevada) omgevormd. De oplage van de twee krantentitels bleef evenwel verminderen en bedroeg nog 80 tot 90.000 toen De Standaard De Standaard (1914-)
Het eerste nummer van het dagblad De Standaard verscheen op 4 december 1918. De krant was gedurende vele decennia hét blad bij uitstek van de katholieke Vlaamse beweging in al haar varian... Lees meer , die een grote concentratiebeweging had ingezet, de twee kranten overkocht en er, begin juli 1957, kopbladen van Het Nieuwsblad Het Nieuwsblad
Lees meer van maakte. De titels verdwenen van 1 januari 1966 af. Nevada bleef bestaan onder leiding van Duplat die tevens beheerder werd bij de De Standaard.

In de naoorlogse jaren berustte de hoofdredactie van Het Nieuws van den Dag in feite bij de directie. Verantwoordelijk uitgever was het CVP-Kamerlid Jan van den Eynde. Invloedrijk was de dominicaan, Constant van Gestel Van Gestel, Constant
Dominicaan Constant van Gestel (1899-1978) was professor in de kerkelijke sociale leer aan de universiteit te Leuven en verwierf bekendheid als radiopredikant. Inzake de Vlaamse kwestie b... Lees meer . Zijn oud-student Frans van Mechelen Van Mechelen, Frans
Frans van Mechelen (1923-2000) was professor aan de faculteit Sociale Wetenschappen van de Katholieke Universiteit Leuven en politicus voor de Christelijke Volkspartij. Hij was volksverte... Lees meer en de Leuvense oud-studentenleider Carlos Gits Gits, Carlos
Advocaat en journalist Carlos Gits (1922-2003) was in 1944-1945 preses van het KVHV-Leuven. Hij bepaalde de naoorlogse koers in meer belgicistische zin. Hierop kwam na enkele jaren protes... Lees meer , traden toen eerder als commentatoren dan hoofdredacteurs op, maar konden geen onafhankelijke koers varen. (Gits was in 1950 laureaat van de Jan en Marie Huygheprijs die door de familie Huyghe aan de Katholieke Universiteit Leuven ter nagedachtenis van de stichter van de krant werd gesticht ter bevordering van studies over het perswezen). Hubert van Herreweghen en Roger Simons waren in de naoorlogse periode redactiesecretaris, P.G. Buckinx en André Demedts Demedts, André
André Demedts (1906-1992) was een Vlaamsgezinde auteur, voordrachtgever en inspirator van literaire organisaties. Zo werd hij in Vlaanderen een belangrijke cultuurdrager. Demedts gold bov... Lees meer de belangrijkste artistieke medewerkers.

De krant bleef haar traditie van nauw bij de Kerk aanleunende katholieke publicatie trouw. Bij verkiezingen werden de lezers opgeroepen voor de katholieke partij te stemmen. De voorkeur van de leiding ging daarbij duidelijk naar de vertegenwoordigers van de middenstand en de landbouwers. In de Koningskwestie Koningskwestie
Constitutioneel, politiek en maatschappelijk vraagstuk rond de persoon en de houding van koning Leopold III tijdens de Tweede Wereldoorlog. Lees meer behoorde de krant tot de onvoorwaardelijke verdedigers van Leopold III van Saksen-Coburg, Leopold III
Leopold III (1901-1983) werd aan de vooravond van en tijdens de Tweede Wereldoorlog het boegbeeld van een autoritaire stroming in de Belgische politiek. Zijn controversiële houding en mee... Lees meer . Pro-westerse buitenlandse kronieken werden geruime tijd geleverd door W. Wachter, pseudoniem van Paul van den Bussche. Inzake amnestie Amnestie
Lees meer en V.B. sloot Het Nieuws van den Dag – 't Vrije Volksblad aan bij de houding van de Vlaamse CVP- vleugel. Verscheidenen van haar redacteurs hebben nadien een rol gespeeld in De Standaard: Jos Dupré, Gaston Durnez Durnez, Gaston
Lees meer , Alfons van Stappen, Guido van Hoof, Tilly Stuckens, Jan Moustie.