Demedts, André

Was de oudste zoon uit een landbouwersgezin. Zijn voorouders vestigden zich reeds in 1626 op de hoeve De Elsbos. Demedts volgde lager secundair onderwijs aan het Sint-Lievenscollege te Gent (1918-1919) en aan de handelsafdeling van het Sint-Amandscollege te Kortrijk (1919-1921). Hij diende toen noodgedwongen thuis te blijven om als landbouwer te werken op de ouderlijke hoeve, maar bekwaamde zich verder door zelfstudie. In die jaren publiceerde hij zijn eerste dichtbundels, verhalen en romans. Via een bekwaamheidsproef voor een Examencommissie werd hij in 1937 leraar aan de Vrije Hogere Technische Handelsschool te Waregem, tot 1949. Daarna was hij tot aan zijn pensionering in 1971 diensthoofd van Belgische Radio en Televisieomroep Vlaamse Radio- en Televisieomroeporganisatie
Lees meer -West-Vlaanderen te Kortrijk, waar hij sinds 1953 woonachtig was.

Demedts was een veelzijdige persoonlijkheid en een ongemeen productief auteur: op zijn naam staan meer dan zeventig publicaties in boekvorm, naast honderden bijdragen in verzamelwerken, tijdschriften, periodieken en kranten. In 1962 werd hij verkozen tot lid van de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde
De Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde (KANTL, 1886) is een instelling die zich in de loop van haar geschiedenis heeft ingezet zowel voor taalculturele, -wetenschappeli... Lees meer en in 1990 werd hem de Driejaarlijkse Staatsprijs ter bekroning van een schrijversloopbaan toegekend. Bovendien was Demedts werkzaam op zovele terreinen van het culturele leven dat hij in Vlaanderen tot een van de belangrijkste cultuurdragers mag gerekend worden in de voorbije halve eeuw.

In zijn autobiografie De dag voor gisteren vertelt hij hoe zijn belangstelling voor de V.B. werd gewekt door de verhalen die hij als knaap hoorde over de vernederende situaties van de Vlaamse soldaten aan het front tijdens de Eerste Wereldoorlog. Hij werd in zijn verontwaardiging en idealisme nog gesteund door de lectuur van Vlaanderens weezang aan de IJzer en Arm Vlaanderen Arm Vlaanderen
Arm Vlaanderen is de titel van verschillende publicaties die een rol hebben gespeeld in de geschiedenis van de Vlaamse beweging: een roman van Reimond Stijns en Isidoor Teirlinck uit 188... Lees meer van Desiderius A. Stracke Stracke, Desideratus
Desideratus (Desideer) A. Stracke (1875-1970) was een jezuïet en literatuurhistoricus, die een invloedrijke rol speelde in de katholieke Vlaamse beweging en het Vlaams-nationalisme. ... Lees meer . Op het college te Kortrijk was hij bevriend met Jozef Devroe Devroe, Jozef
Jozef Devroe (1905-1976) werd in 1936 en 1939 in het arrondissement Brugge tot volksvertegenwoordiger gekozen. Vanaf november 1941 was hij oorlogsburgemeester van Groot-Brugge. Tussen 196... Lees meer , de latere Vlaams-nationalistische volksvertegenwoordiger en werd hij lid van het Algemeen Katholiek Vlaamsch Studentenverbond Algemeen Katholiek Vlaamsch Studentenverbond
Het Algemeen Katholiek Vlaams Studentenverbond (1903-1935) was de organisatorische vormgeving van de katholieke Vlaamse studentenbeweging: een jeugdbeweging met plaatselijke bonden van ka... Lees meer . Hij publiceerde zijn eerste stukjes in het studentenleesblad Die Cnodse. Aanvankelijk kwam zijn betrokkenheid alleen tot uiting in bekend geworden gedichten als Lof van mijn land en vooral Vlaanderen, waarin hij de bereidheid vertolkt van de toenmalige jeugd om zich geheel in te zetten voor de Vlaamse zaak.

Zijn literair werk is niet te scheiden van zijn daadwerkelijke inzet, van zijn sociale, religieuze en volksnationale bewogenheid. In de centrale thematiek van het geluk, die zijn proza domineert, speelt ook de ontvoogdingsgedachte een belangrijke rol. Demedts was van oordeel dat de ontwikkeling van een volksgemeenschap zowel materiële voorwaarden als geestelijke ontplooiing impliceert. Onrechtstreeks verwerkte hij in zijn romans en verhalen deze doelstellingen van de V.B. In zijn eigentijdse romans gebeurt dat tegen de achtergrond van een Vlaanderen waarin de overgang van een agrarische naar een meer geïndustrialiseerde wereld zichtbaar wordt. Meer specifiek vormt het probleem van collaboratie Collaboratie
Collaboratie verwijst naar de samenwerking met de bezetter tijdens de Tweede Wereldoorlog, in casu van het Vlaams-nationalisme en een deel van de Vlaamse beweging. Lees meer en repressie Repressie
Lees meer in Vlaanderen een wezenlijk bestanddeel in De levenden en de doden (1959). Veertien-achttien (1985) brengt in feite een kroniek van de Eerste Wereldoorlog, met onder andere het ontstaan van het activisme Activisme
Het begrip activisme verwijst naar de fractie van flaminganten die tijdens de Eerste Wereldoorlog bereid was om politiek of anderszins samen te werken met de Duitse bezetter en financiële... Lees meer en de Frontbeweging Frontbeweging
Aan het IJzerfront manifesteerde zich tijdens de Eerste Wereldoorlog flamingantisch verzet tegen de taaltoestanden in het leger. Naarmate het zich meer en meer organiseerde en groeide, vo... Lees meer en de toenemende spanning tussen gematigden en radicalen. De dragende gedachte is "dat ieder volk recht op zelfbestuur heeft, van het ogenblik dat het in staat blijkt die verantwoordelijkheid te dragen".

Zijn belangrijkste literaire schepping met betrekking tot de V.B. is de vierdelige romancyclus De eer van ons volk (1973-1978). Demedts plaatst hierin een stuk eigen familiegeschiedenis in de belangrijke periode die volgde op de Franse Revolutie (1789-1815), omdat hier de grondslag werd gelegd van de huidige politieke en sociaal-economische verhoudingen. Met deze romancyclus wou hij de opvatting propageren dat een volk dat zijn geschiedenis niet kent of geen geschiedenis meer maakt, geen volk meer zal blijven of uit de geschiedenis zal verdwijnen. De noodzaak van een zowel materiële als geestelijke ontvoogding heeft hij ook vooropgesteld in Geluk voor iedereen (1981), een roman over de jaren 1840-1848 in West- en Oost-Vlaanderen, "de jaren van onze diepste armoede en vernedering".

Zijn concrete actie begon hij in de Katholieke Arbeidersjeugd Katholieke Arbeidersjeugd
De Katholieke Arbeidersjeugd (KAJ) was een jongerenvereniging van de christelijke arbeidersbeweging en tegelijk een gespecialiseerde Katholieke Actiebeweging, opgericht in 1924 door de pr... Lees meer (KAJ). Van 1927 tot 1937 was hij als bezieler van studiekringen betrokken bij de plaatselijke en gewestelijke werking. In die jaren, onder invloed van Cyriel Verschaeve Verschaeve, Cyriel
Cyriel Verschaeve (1874-1949) was een West-Vlaamse priester, literair auteur, kunstbeschouwer en publicist, die bekend werd als icoon van de Frontbeweging en het opkomende Vlaams-national... Lees meer , maar nog meer in het spoor en naar het voorbeeld van Hugo Verriest Verriest, Hugo
De Vlaamsgezinde en progressieve priester en letterkundige Hugo Verriest (1840-1922) was een van de belangrijkste intellectuele inspirators van de katholieke flamingantische scholieren- e... Lees meer , was hij van oordeel dat de ontvoogding van een volk niet mogelijk is zonder geestelijke en culturele verheffing. Tijdens zijn leraarschap, inclusief de oorlogsjaren, zette hij zijn literaire en culturele bedrijvigheid voort. Hij nam deel aan Cultuurdagen, werkte mee aan bladen als Nieuw Vlaanderen Nieuw Vlaanderen (1934-1944)
Nieuw Vlaanderen (1934-1944) had als uitgangspunt de eentaligheid van Vlaanderen. Door zijn federalistische stellingname midden jaren 1930 was het blad radicaler dan de katholieke partij ... Lees meer en Volk en Kultuur Volk en Kultuur
Volk en Kultuur (1941-1944) was het orgaan van de werkgemeenschap Volk en Kunst, dat behalve door de romantisch-flamingantische traditie ook door het Nieuwe Orde-denken en de collaborati... Lees meer , en werk van hem werd in het Duits vertaald. Dat bezorgde hem bij de bevrijding in 1944 enige moeilijkheden. Demedts werd van 13 tot 24 oktober vastgehouden en nadien weer vrijgelaten. Deze ervaring sterkte hem in zijn inzet voor de Vlaamse strijd.

Via het Stijn Streuvels Lateur, Frank
Lees meer -nummer van Dietsche Warande en Belfort Dietsche Warande en Belfort
Dietsche Warande en Belfort was een Vlaams tijdschrift voor literatuur- en geestesleven. Het ontstond in 1900 door de samensmelting van de tijdschriften Dietsche Warande en Het Belfort.... Lees meer (1946) kwam hij in contact met de Frans-Vlaming Pierre Berteloot. Deze ontmoeting lag aan de basis van zijn blijvende actie voor Frans-Vlaanderen Frans-Vlaanderen
Dit artikel belicht de belangstelling vanuit de Vlaamse beweging voor de Vlaamse cultuur in Noord-Frankrijk. Lees meer . Onder zijn voorzitterschap vond te Waregem op 25 juli 1948 de eerste ontmoetingsdag met Frans-Vlamingen plaats. Deze leidde tot de oprichting van de Frans-Vlaamse Cultuurdagen Frans-Vlaamse Cultuurdagen
Lees meer en van het Komitee voor Frans-Vlaanderen Komitee voor Frans-Vlaanderen
Het Komitee voor Frans-Vlaanderen is een vereniging zonder winstoogmerk, met als doel de bevordering van de Nederlandse taal en cultuur in Frans-Vlaanderen. Lees meer .

In 1952 was hij medeoprichter van het Christelijk Vlaams Kunstenaarsverbond Christelijk Vlaams Kunstenaarsverbond
Het Christelijk Vlaams Kunstenaarsverbond (1951-2003) was een vereniging van kunstenaars, met als voornaamste verwezenlijking de uitgave van het artistieke tijdschrift Vlaanderen (voor 19... Lees meer , dat het tijdschrift West-Vlaanderen (thans Vlaanderen Vlaanderen (1965-2017)
Vlaanderen was een tweemaandelijks tijdschrift voor kunst en cultuur uitgegeven door het Christelijk Vlaams Kunstenaarsverbond (CVKV). Het blad verscheen tussen januari 1954 en december 1... Lees meer ) uitgeeft. In 1957 werd het algemeen-Nederlands cultureel tijdschrift Ons Erfdeel Ons Erfdeel
De Vlaams-Nederlandse vzw Ons Erfdeel werd opgericht in 1957 en informeert via haar tijdschrift over uiteenlopende ontwikkelingen in het Nederlandse taalgebied. De titel van het gelijknam... Lees meer opgericht, waarvan Jozef Deleu Deleu, Jozef
Jozef Deleu (1937) richtte in 1957 het tijdschrift Ons Erfdeel en in 1970 de gelijknamige Vlaams-Nederlandse stichting op. Vooral vanaf de jaren 1980 manifesteerde hij zich als een publie... Lees meer de hoofdredacteur is. Demedts was de inspirator en wordt beschouwd als de geestelijke vader ervan. Door zijn beginselvastheid en zijn onpartijdigheid had hij zich intussen in de V.B. een groot moreel gezag verworven. Als lid (sinds 1959) van de Kultuurraad voor Vlaanderen Kultuurraad voor Vlaanderen
De Kultuurraad voor Vlaanderen was een vereniging zonder winstoogmerk opgericht op 21 april 1959, omgevormd tot Interprovinciale Cultuurraad voor Vlaanderen vzw (ICV) op 31 januari 1976 e... Lees meer zette hij zich onder meer in 1962 effectief in voor het behoud van de streek Komen-Moeskroen Komen-Moeskroen
Beide gemeenten, Komen en Moeskroen, zijn nu gelegen in de provincie Henegouwen, maar behoorden tot 1963 tot de provincie West-Vlaanderen. De overheveling hebben ze te danken aan de resul... Lees meer binnen het Vlaamse landsgedeelte. Toen de faciliteiten er later niet werden toegepast, was hij in 1971 de inspirator van het tijdschrift Ons Kanton Ons Kanton
Lees meer . In 1965 werd hij lid van het IJzerbedevaartcomité IJzerbedevaartcomité
Lees meer en in 1966 schreef hij in Ons Erfdeel in verband met de splitsing van de Leuvense universiteit een zeer vrijmoedig artikel dat een directe invloed had op de verklaring die Mgr. Emiel de Smedt De Smedt, Emiel Jozef
Emiel Jozef de Smedt (1909-1995) was een bisschop van Brugge die de Vlaamse zaak genegen was. Hij speelde een belangrijke rol bij de splitsing van de Leuvense universiteit. Lees meer , bisschop van Brugge, daarna aflegde en die tot een spoedige oplossing zou leiden.

Een niet te (onder)schatten invloed had Demedts met zijn meer dan drieduizend bezielende voordrachten (onder meer voor het Davidsfonds Davidsfonds
Het Davidsfonds is een katholieke Vlaamse cultuurvereniging, die werd opgericht in januari 1875. Lees meer ) over allerlei onderwerpen, inclusief V.B. en Frans-Vlaanderen. Hij hield die zowat overal in Vlaanderen, op culturele congressen in Nederland, Frans-Vlaanderen en Wallonië, in Rome en op rondreizen door het toenmalige Belgisch-Kongo en Zuid-Afrika.

De betekenis van Demedts voor de V.B. ligt vooral op het vlak van de inspirerende kracht die van hem uitging. Ofschoon hij zelf voorzichtig was in zijn optreden, heeft hij zijn streven naar Vlaamse zelfstandigheid toch duidelijk laten blijken. In 1970 werd door de Marnixring Marnixring
De Marnixring is een Vlaamse serviceclub. Vlaamsgezindheid is een essentieel onderdeel van de club, maar ook dienstvaardigheid, vriendschap en dienstbetoon staan centraal. Lees meer Kortrijk-Broel een André-Demedtsprijs in het leven geroepen, die jaarlijks wordt toegekend aan mensen of organisaties die zich in zijn geest hebben verdienstelijk gemaakt voor de Groot-Nederlandse cultuur. In 1983 werd de oude pastorie in zijn geboortedorp als A. Demedtshuis geopend: het is een museum, maar naar de wens van Demedts zelf in de eerste plaats een ontmoetingsruimte voor jong en oud en een cultureel centrum.