Katholiek Vlaamsch Nationaal Verbond

Organisatie
Bruno De Wever (2023, aanvulling), Bruno De Wever (1998)

Het Katholiek Vlaamsch Nationaal Verbond (1925-1933) was een Vlaams-nationalistische partij in West-Vlaanderen.

Afkorting
KVNV
Alternatieve naam
Katholiek Vlaams Nationaal Verbond
Oprichting
1925
Stopzetting
1933
Leestijd: 3 minuten

De oprichting van het KVNV was het gevolg van de teloorgang van de Godsvredegedachte (zie Godsvrede Godsvrede
Godsvrede is een middeleeuws begrip dat een schorsing van de vijandelijkheden tussen verschillende partijen inhoudt. In de geschiedenis van de Vlaamse beweging werd het begrip op verschil... Lees meer
) in het West-Vlaamse Vlaams-nationalisme onder invloed van het katholiek traditionalisme. Het KVNV was een fusie van de in 1924 opgerichte Roomsch Katholieke Vlaamsch Nationale Vereeniging Roomsch Katholieke Vlaamsch Nationale Vereeniging
De Roomsch Katholieke Vlaamsch Nationale Vereeniging (1924-1925) was een kortstondige formatie onder impuls van Lodewijk Dosfel, die het katholieke nationalisme in Vlaanderen ideologisch ... Lees meer
(RKVNV) onder leiding van onder meer Jeroom Leuridan Leuridan, Jeroom
Jeroom Leuridan (1894-1945), leraar en advocaat, was van 1929 tot 1944 parlementslid van het Vlaams Nationaal Verbond (VNV), en vanaf 1934 VNV-gouwleider van West-Vlaanderen. Hij was een ... Lees meer
en de gelijktijdig ontstane Roomsch Katholieke Vlaamsch Nationale Groep (RKVNG) onder leiding van Joris van Severen Van Severen, Joris
Joris van Severen (1894-1940) is vooral bekend als de oprichter en leider van het fascistisch geïnspireerde Verdinaso (Verbond van Dietsche Nationaal Solidaristen). Medio jaren 1930 verru... Lees meer
. Beide groepen deelden hun confessionele overtuiging, maar werden gescheiden door maatschappelijke ideeën. De RKVNV wenste samen te werken met christendemocratische groepen op basis van een door Lodewijk Dosfel Dosfel, Lodewijk
Lodewijk Dosfel (1881–1925) was een jurist die in de Vlaamse beweging bekendheid verwierf door zijn engagement in de Vlaamse katholieke studentenbeweging en in de campagne voor Vlaamse ta... Lees meer
geïnspireerd gemeenschappelijk programma, de RKVNG zag heil in een rechts-autoritaire en revolutionaire voorhoederol. Van Severen, die al in 1921 voor de Frontpartij Het Vlaamsche Front
Het Vlaamsche Front was een Vlaams-nationalistische partij, die werd opgericht in 1919 en ook bekend stond onder de couranter gebruikte officieuze benaming Frontpartij. Gesticht als een ... Lees meer
in de Kamer werd verkozen, slaagde er mede door zijn herverkiezing in 1925 in om het voortouw te nemen. Hij werd 'Hoofdman' van het KVNV, dat na de verkiezingen zeer moeizaam uit de steigers kwam. De palavers over een organisatie en een programma werden verlamd door de initiële tweespalt.

De organisatie werd in principe geleid door een Gouwraad met een Politieke Commissie als uitvoerend orgaan. Hierin zaten behalve Van Severen en Leuridan: Dries Devos Devos, Dries
Dries Devos (1894-1960) speelde tijdens de jaren 1920 en begin jaren 1930 een prominente rol in het politieke Vlaams-nationalisme. Eind jaren 1930 en tijdens de Tweede Wereldoorlog was hi... Lees meer
('Onderhoofdman'), Odila van den Berghe Vandenberge, Odila
Odila Maréchal-Vandenberge (1881-1956) was sinds de jaren dertig lid van het VNV en werd in 1936 gecoöpteerd tot senator. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd ze leider van de vrouwenbeweg... Lees meer
, Emiel Thiers Thiers, Emiel
Emiel Thiers (1890-1981) was van 1925 tot 1932 provicieraadslid voor het Katholiek Vlaamsch Nationaal Verbond en van 1931 tot 1941 lid van de Raad van Leiding van het Verdinaso, waarvan h... Lees meer
, Antoon Samyn Samyn, Antoon
Lees meer
(secretaris), Hendrik Cayman Cayman, Hendrik
Hendrik Cayman (1894-1946) engageerde zich in het activisme tijdens de Eerste Wereldoorlog. Na de oorlog beheerde hij het Algemeen Vlaamsch Nationaal Secretariaat in Gent en in 1925 lag h... Lees meer
en Kamiel de Vleeschauwer De Vleeschauwer, Kamiel
Kamiel de Vleeschauwer (1873-1975) was een schoolinspecteur voor het lager onderwijs, die zich in de jaren 1920 en 1930 engageerde in het partijpolitieke Vlaams-nationalisme en betrokken ... Lees meer
. Van een werkelijke organisatie kwam niets terecht, onder meer door een gebrek aan eensgezinde en doortastende leiding. De organisatie beschikte over De West-Vlaming De West-Vlaming
Lees meer
als spreekbuis. Dit weekblad, gedomineerd door Van Severen, droeg van 1925 af ‘Orgaan van het KVNV, tak West-Vlaanderen’ als ondertitel. Het weerspiegelde de wens van Van Severen om het KVNV over heel Vlaanderen uit de bouwen. De Frontpartij had in 1924 de feitelijke verzelfstandiging van het West-Vlaamse Vlaams-nationalisme en de teloorgang van het Godsvredeprincipe ondergaan, een proces dat zich na 1925 ook buiten West-Vlaanderen voortzette en tot de feitelijke desintegratie van de Frontpartij leidde.

Onder impuls van het KVNV kwam het in 1928 tot een samenwerkingsverband van katholieke Vlaams-nationalistische partijen onder de benaming Algemeen Vlaamsch Nationaal Verbond Algemeen Vlaamsch Nationaal Verbond
Het Algemeen Vlaamsch Nationaal Verbond (1928) was een Vlaams-nationalistische partij die kortstondig de versnipperde katholieke Vlaams-nationalistische partijgroeperingen probeerde te v... Lees meer
(AVNV). Door Van Severens onverzoenlijke standpunten, die behalve antidemocraat sedert 1926 ook onverzettelijk Groot-Nederlander Groot-Nederland
Groot-Nederland is een politiek en cultureel begrip dat respectievelijk staat voor een staatkundige vereniging van België of Vlaanderen met Nederland en de culturele en taalkundige samen... Lees meer
was geworden, werd het AVNV een fiasco. Van Severen nam op 3 mei 1930 ook ontslag als Hoofdman van het KVNV om zijn eigen organisatie te vormen. Leuridan nam zijn functie over. Hij was in 1929 verkozen naast de Ieperse KVNV'ers Emile Butaye Butaye, Emile
Emile Butaye (1882-1953) was een leraar, landmeter en Vlaams-nationalistisch politicus. Na de Eerste Wereldoorlog werd hij actief in het Verbond der Vlaamse Oud-Strijders (VOS) en was hij... Lees meer
en Marcel van den Bulcke Van den Bulcke, Marcel
Marcel van den Bulcke (1879-1954) was een Vlaams-nationalistisch politicus. Hij zetelde in de gemeenteraad van Vlamertinge en was volksvertegenwoordiger en senator voor het arrondissement... Lees meer
, terwijl Van Severen zijn zetel verloor. Op 15 september 1931 werd Van Severen geschrapt als lid toen hij de oprichting van het Verbond van Dietsche Nationaal Solidaristen Verbond van Dietsche Nationaal Solidaristen
Het Verbond van Dietsche Nationaal Solidaristen (Verdinaso) (1931-1941) was een fascistisch geïnspireerde beweging onder leiding van Joris van Severen, die een staats- en maatschappijherv... Lees meer
(Verdinaso) aankondigde. Zo leidde de van bij de oorsprong aanwezige tweespalt in het West-Vlaamse Vlaams-nationalisme tot twee elkaar bestrijdende organisaties. Anders dan het Verdinaso wenste het KVNV te blijven deelnemen aan verkiezingen, maar het Groot-Nederlands standpunt en de groeiende afkeer van de democratie lieten zien dat het KVNV gemeenschappelijke kenmerken vertoonde. Het KVNV beschikte na het vertrek van Van Severen over vier regionale weekbladen: Het Leieland, het Westland, het Sinjaal en De Noordzee. Ze werden in 1932 onder de controle van het gouwbestuur geplaatst. Leuridan genoot de steun van Vlaanderen (1922-1933) Vlaanderen (1922-1933)
Vlaanderen was een radicaal Vlaams-nationalistisch weekblad dat verscheen tussen 1922 en 1933. Het stond voor het grootste deel onder leiding van Robrecht de Smet en Josué de Decker. Het ... Lees meer
. Mede onder impuls van dat weekblad en zijn hoofdredacteur Robrecht de Smet De Smet, Robrecht
Robrecht de Smet (1875-1937) was een West-Vlaamse priester en kapelaan. Hij evolueerde in radicale anti-Belgische en autoritaire richting en was betrokken bij het Verbond van Vlaamsche Na... Lees meer
ondernam Leuridan in 1932-1933 pogingen tot de oprichting van een Groot-Nederlandse partij. Als reactie daarop nam een groep Kortrijkzanen rond Tony Herbert Herbert, Tony
Tony Herbert (1902-1959) was een aanvankelijk radicaal Vlaams-nationalistische en vanaf medio jaren 1930 Belgischgezinde ingenieur en textielindustrieel met autoritaire opvattingen. Hij ... Lees meer
en Paul-Felix Beeckman Beeckman, Paul-Felix
Paul-Felix Beeckman (1900-1978) was als student actief in het Algemeen Katholiek Vlaamsch Studentenverbond en het KVHV. Later engageerde hij zich binnen het VNV. Na de Tweede Wereldoorlog... Lees meer
namens het KVNV het voortouw in een parallel initiatief dat in oktober 1933 leidde tot de stichting van het Vlaamsch Nationaal Verbond Vlaamsch Nationaal Verbond
Het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV) (1933-1945) was een rechts-radicale Vlaams-nationalistische partij die tijdens de Tweede Wereldoorlog collaboreerde met de Duitse nationaalsocialistis... Lees meer
(VNV) onder leiding van Staf de Clercq De Clercq, Staf
Staf de Clercq (1884-1942) was een Vlaams-nationalistische politicus, die zijn politieke carrière begon als kamerlid voor de Frontpartij. Hij staat vooral bekend als stichter en eerste l... Lees meer
, waarin het KVNV ten slotte integreerde.

Literatuur

— P. Renard, De ideologische en organisatorische problemen van het Vlaams nationalisme in West-Vlaanderen, 1919-1931, RUG, onuitgegeven licentiaatsverhandeling, 1983.
— B. de Wever, Greep naar de macht. Vlaams-nationalisme en Nieuwe Orde. Het VNV 1933- 1945, 1994.

Suggestie doorgeven

1998: Bruno De Wever

2023: Bruno De Wever

Inhoudstafel