Kiel, Edith

Edith Kiel gebruikte soms ook de familienaam Regelien, naar haar ex-man, tevens de vader van haar na de scheiding geboren dochter. Kiel deed als jonge vrouw ervaring op in de Duitse filmwereld. Vanaf 1931 had ze een relatie met de Vlaamse filmdistributeur Jan Vanderheyden Vanderheyden, Jan
Filmproducent en regisseur Jan Vanderheyden (1890-1961) maakte samen met Edith Kiel De Witte (1934), de eerste succesvolle Vlaams gesproken klankfilm. Vele films volgden, ze bewezen dat e... Lees meer . Omdat Vanderheyden niet kon scheiden van zijn (tweede) echtgenote, die in Parijs woonde, kon Kiel met hem samenwonen in België, maar hem niet huwen.

Kiel en Vanderheyden maakten vanaf De Witte (1931) een hele reeks Vlaamse langspeelfilms. Kiel schreef de scenario’s, regisseerde en overschouwde de montage. Ze kreeg daar amper erkenning voor. Het was commercieel verstandiger om te verzwijgen dat een Duitse, gescheiden vrouw (met een natuurlijk kind) die ongehuwd samenleefde, zo’n belangrijke rol speelde in de productie van Vlaamse films. Kiel aanvaardde dit en zorgde er mee voor dat 'Jan Vanderheyden film' een begrip werd. Met Vlaams gesproken films, soms gebaseerd op het werk van Vlaamsgezinde auteurs ( Ernest Claes Claes, Ernest
Ernest Claes (1885-1968) was een schrijver van volkse romans en verhalen en een leidend ambtenaar in de Kamer van Volksvertegenwoordigers. Na de Tweede Wereldoorlog werd hij vervolgd wege... Lees meer , Felix Timmermans Timmermans, Felix
Felix Timmermans (1886-1947) is de auteur van een omvangrijk en veelgelezen oeuvre. Tot zijn bekendste romans horen Pallieter (1916) en Boerenpsalm (1935). Tijdens de Eerste Wereldoorlog ... Lees meer ) en altijd gesitueerd in een herkenbare, vaak pittoreske Vlaamse omgeving, vormen ‘Jan Vanderheyden films’ een uniek genre.

In 1940-1944 bleef Kiel ook grotendeels in de schaduw van Vanderheyden, die zich opwierp als ‘Leider' van het zogenaamde Filmgilde, dat met de bezetter collaboreerde. Maar ze trad wel voor het eerst officieel op als regisseur, van de film Een aardig geval (1941). Ze sloot zich aan bij de NSDAP en droeg een hakenkruisspeld. In september 1944 vluchtte het gezin naar Duitsland. Kiel en haar dochter bleven daar tot 1951, toen Vanderheyden, veroordeeld wegens collaboratie Collaboratie
Collaboratie verwijst naar de samenwerking met de bezetter tijdens de Tweede Wereldoorlog, in casu van het Vlaams-nationalisme en een deel van de Vlaamse beweging. Lees meer , werd vrijgelaten. Dat Kiel en Vanderheyden in de nasleep van de Tweede Wereldoorlog de auteursrechten op al hun films verloren, was een levenslange bron van frustratie.

Er was na de oorlog nog steeds een markt voor het soort films dat Kiel en Vanderheyden maakten. Financiers richtten in 1952 de Antwerpse Filmonderneming (AFO) op. Kiel en Vanderheyden gingen opnieuw Vlaamse volksfilms maken. Maar nu Vanderheyden veroordeeld was, kon Kiel wel als scenariste en regisseuse worden genoemd. In 1952-1961 maakte ze 16 langspeelfilms. Het ging om goedkope, snel gemaakte producties, die niet langer gericht waren op de (literaire) Vlaamse beweging, maar vooral op de Antwerpse regio. Daar kenden de films, meestal komedies, voldoende succes om rendabel te zijn. Kiels producties vormden een leerschool voor acteurs die later veel bekender werden, zoals Gaston Berghmans en de Woodpeckers. Na het overlijden van Vanderheyden (1961) stopte ze met films maken. Hun invloed op de Vlaamse film Film
Sinds het ontstaan van film eind 19de eeuw evolueerde het filmbedrijf in Vlaanderen van een Belgische, overwegend Franstalige sector naar een steeds meer onderscheidende Vlaamse filmsect... Lees meer en de prille Vlaamse televisie Televisie
Als geen ander massamedium heeft de televisie bijgedragen aan de vorming van de Vlaamse ‘verbeelde gemeenschap’. Terwijl de staatshervormingen zich voltrokken, werd de Vlaamse natie dagel... Lees meer is onmiskenbaar.