Limburgsche Maatschappij voor Letterkunde en Wetenschap

In 1892 gesticht door Bonaventuur Buckinx, Jef Cuvelier, Jan Duqué, Camille Huysmans Huysmans, Camille
Camille Huysmans (1871-1968) was een Vlaamsgezinde socialistische politicus, die van 1933 tot 1940 burgemeester van Antwerpen was, tweemaal een ministerpositie bekleedde en een jaar lang ... Lees meer , Lambrecht Lambrechts Lambrechts, Lambrecht
Lambrecht Lambrechts (1865-1932) was leraar en schreef Nederlandstalige liederen. Ook hield hij voordrachten over liedkunst. Tijdens de Eerste Wereldoorlog was hij betrokken bij het activ... Lees meer , Mathias Maesen, Steven Prenau Prenau, Steven
Limburger Steven Prenau (1866-1929) pleitte voor een beschaafde uitspraak van het Nederlands. Tijdens WOI was hij betrokken bij de socialistische stroming binnen het activisme en lid van... Lees meer , Karel Quaedvlieg en Robrecht Schrijvers. Duqué en Prenau waren de eerste voorzitters. Huysmans werd secretaris en Buckinx penningmeester. Men begon meteen een eigen bibliotheek samen te stellen ten dienste van de leden waarvan Cuvelier bibliothecaris werd.

Tussen 1892 en 1897 vergaderde de vereniging twee- tot driemaal per jaar in verschillende plaatsen onder meer te Bilzen, Bree, Genk, Hasselt, Maastricht, Sint-Truiden en Tongeren. Zonder echt antiklerikaal te willen zijn wilde zij zich onafhankelijk opstellen van de groep rond het volkskundige tijdschrift 't Daghet in den Ooste 't Daghet in den Oosten
’t Daghet in den Oosten was een katholiek Limburgs tijdschrift dat verscheen van 1885 tot 1914. Het stond onder invloed van Guido Gezelle en propageerde zijn taalparticularisme. Het evolu... Lees meer n Zij wenste daarentegen eerder aan te leunen bij de Franstalige Melophielen van Hasselt, een brede culturele vereniging met verschillende secties. Haar section littéraire gaf van 1864 tot 1888 een Bulletin uit, dat zich neutraal probeerde op te stellen en dat qua inhoud erg geleek op het door de Limburgsche Maatschappij uitgegeven Limburgsch Jaarboek. Even opvallend was het streven van de maatschappij naar samenwerking met Nederlands Limburg maar niet met de "Hollandsche goeië broeders", die als erg betuttelend werden ervaren. Klaarblijkelijk voelde men meer voor een grotere diversiteit op taal- en letterkundig vlak. In die zin was de Limbursche Maatschappij dan ook voorstander van een zekere vorm van taalparticularisme Taalparticularisme
Lees meer . Ergens op de achtergrond speelde in die periode de Groot-Limburgse gedachte. Zo werd Alexander Schaepkens uit Maastricht bij de tweede vergadering tot erevoorzitter verkozen.

Vanaf 1895 verslapte het verenigingsleven en werd het uitgeven van het Limburgsch Jaarboek de voornaamste bekommernis. Uiteindelijk verschenen vier jaargangen (1892, 1893-1894, 1894-1895 en 1895-1896) terwijl de vijfde jaargang (1897-1898) gedurende jaren onafgewerkt bleef liggen op de zolders van drukkers L. Simoens en J. Bollen te Bilzen.

Van bij de stichting van de maatschappij werd de uitgave van dit jaarboek vooropgesteld dat "de werkkracht van het heden zou verbinden met het volbrachte uit het verleden, dat van karakter en onderwerp populair en onafhankelijk, wetenschappelijk en letterkundig wezen zou". Zowel de wetenschappelijke bijdragen als de fictie hadden immers ten doel de Limburgse eigenheid te belichten. Meer dan twintig Limburgse auteurs schreven voor het jaarboek. Buckinx publiceerde er zijn Volksliedjes en andere poëzie stamt van Duqué, Julius l'Abbé L'Abbé, Julius
Ambtenaar Julius l’Abbé (1874-1931) speelde een rol in het Vlaamsgezinde verenigingsleven van Oostende. Hij was tijdens WOI betrokken bij het activisme aldaar. Lees meer , Lambrechts, Maesen, Prenau, Arnold Sauwen, Schrijvers, Theodoor Sevens Sevens, Theodoor
Onderwijzer Theodoor Sevens (1848-1927) was in Kortrijk actief in het Davidsfonds, stichtte er het tijdschrift De Kouter, was actief in de gemeentepolitiek en schreef over plaatselijke ge... Lees meer , Jacob Stinissen en August Swennen. Adolf Ghinéau schreef een toneelkundige bijdrage. Letterkundig proza van onder meer Martin Brants en de Nederlander Louis Lamberts-Hurrelbrinck werd opgenomen en op literair-historisch gebied zijn de meest opmerkelijke bijdragen deze van Cuvelier, Huysmans en Lambrechts. Cuvelier en Huysmans schreven ook over plaatsnaamkunde.

Het Limburgsch Jaarboek heeft tijdens zijn relatief korte bestaan aan een groep Vlaamsgezinde Limburgers de mogelijkheid gegeven om zich onafhankelijk op te stellen van de romantische en conservatief-katholieke groep die een spreekbuis had gevonden in 't Daghet in den Oosten.