Maes, Wim

Persoon
Nico Van Campenhout (2023, herwerking), Bart De Wever (1998)

Wim Maes (1925-1968) was tijdens de Tweede Wereldoorlog betrokken bij de collaboratie. Hij trad in 1952 toe tot de Vlaamse Militanten Orde en werd een van de leidende figuren. Hij was van bij de oprichting een actieve propagandist van de Volksunie.

Volledige voornaam
Willem Andreas Maria
Geboorte
Antwerpen, 8 augustus 1925
Overlijden
Brasschaat, 3 oktober 1968
Leestijd: 4 minuten

Wim Maes was afkomstig uit een Vlaams-nationalistische familie. Zijn vader was in 1938 medestichter en vervolgens eerste penningmeester van het Vlaamsch Nationaal Zangverbond Vlaamsch Nationaal Zangverbond
Lees meer
en tijdens de Tweede Wereldoorlog Tweede Wereldoorlog
De Tweede Wereldoorlog werd in Vlaanderen getekend door de onvoorwaardelijke collaboratie van het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV). De samenwerking met de bezetter en de bestraffing erva... Lees meer
schepen namens het Vlaamsch Nationaal Verbond Vlaamsch Nationaal Verbond
Het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV) (1933-1945) was een rechts-radicale Vlaams-nationalistische partij die tijdens de Tweede Wereldoorlog collaboreerde met de Duitse nationaalsocialistis... Lees meer
(VNV) in Kontich. Maes was lid van het Algemeen Vlaamsch Nationaal Jeugdverbond Algemeen Vlaamsch Nationaal Jeugdverbond
Het Algemeen Vlaamsch Nationaal Jeugdverbond (AVNJ) was een Vlaams-nationalistische jeugdbeweging en militie ontstaan in 1928. Van 1934 tot 1941 was het de jeugdbeweging van het Vlaamsch ... Lees meer
(AVNJ) en sloot zich tijdens de Tweede Wereldoorlog Tweede Wereldoorlog
De Tweede Wereldoorlog werd in Vlaanderen getekend door de onvoorwaardelijke collaboratie van het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV). De samenwerking met de bezetter en de bestraffing erva... Lees meer
aan bij de Dietsche Militie-Zwarte Brigade Dietsche Militie – Zwarte Brigade
De Dietsche Militie-Zwarte Brigade was de militie van de Eenheidsbeweging-VNV (1941-1943), in november 1943 herdoopt tot Dietsche Militie (1943-1944). Lees meer
en later bij de Fabriekswacht Vlaamsche Wachtbrigade
De Vlaamsche Fabriekswacht was een paramilitaire eenheid die terreinen van de Duitse Luftwaffe bewaakte. Christiaan Turcksin richtte de formatie op in 1941. Later kreeg het de naam Dietsc... Lees meer
, die alle drie een onderdeel vormden van of aanleunden bij het VNV.

De Vlaamse Militanten Orde en de Volksunie

Na de Tweede Wereldoorlog werd Maes veroordeeld tot 3 jaar opsluiting en voor 20 jaar vervallen verklaard van zijn burgerrechten. Hij zat gevangen in het kamp van Beverlo en werd verplicht tewerk gesteld in de steenkoolmijn van Zwartberg. Na zijn vrijlating werkte hij als bakkersknecht en later als verzekeringsagent.

In 1952 sloot Maes zich aan bij de Vlaamse Militanten Orde Vlaamse Militanten Orde (1950-1971)
De Vlaamse Militanten Orde was een Vlaams-nationale militantenorganisatie die werd opgericht in 1950, aanvankelijk ter ondersteuning van de Vlaams-nationale partijpolitiek. Lees meer
(VMO), die twee jaar voordien was opgericht door Bob Maes Maes, Bob
Bob Maes (1924) was nationaal verantwoordelijke van de Vlaamse Militanten Orde (VMO) van de oprichting tot de ontbinding in 1971. Daarna was hij senator voor de Volksunie. Lees meer
. In dezelfde periode trad hij op als propagandist voor de in 1949 opgerichte Vlaamse Concentratie Vlaamse Concentratie
De Vlaamse Concentratie was een naoorlogse Vlaams-nationale politieke partij (1949-1954) met Alex Donckerwolcke als voorzitter. Ze was voornamelijk anti-repressie. Lees meer
en vanaf 1954 voor de Volksunie Volksunie
Tussen 1954 en 2001 bepaalde de Volksunie (VU) als Vlaams-nationalistische partij mee de politieke evolutie in België, van unitaire staat tot federaal koninkrijk. Ze groeide uit tot de tw... Lees meer
(VU). In de aanloop naar de parlementsverkiezingen van juni 1958 werd Maes aangezocht om de VU-propaganda in het arrondissement Antwerpen te coördineren en in september daaropvolgend werd hij er officieel aangesteld als arrondissementeel propagandaleider van de partij. Dat propagandawerk behelsde onder andere plakken bij verkiezingen en colporteren met tijdschriftjes. Ondertussen was hij ook de leider geworden van de VMO in het Antwerpse, die de andere regionale kernen al snel overvleugelde. In het voorjaar van 1958 voerde hij het VMO-uniform in, een grijs hemd met een zwarte das en een zwarte broek.

De jaren 1960

Onder impuls van Maes organiseerde de VMO vanaf het begin van de jaren 1960 protestacties tegen Franstalige missen, eerst in Antwerpen en omgeving en later ook in diverse kuststeden. Hij en een aantal andere VMO’ers kwamen door deze en andere protestacties, waarbij dikwijls Franstalige uithangborden en woningopschriften werden beklad, meermaals in aanraking met de rijkswacht en het gerecht. Ook in de Voerstreek Voeren
Lees meer
, die na de vastlegging van de taalgrens Taalgrens
Het begrip ‘taalgrens’ verwijst in het algemeen naar een grens die twee bevolkingsgroepen die een verschillende taal spreken van elkaar scheidt en in het bijzonder naar de grens tussen he... Lees meer
in 1963 was overgeheveld van Luik naar Limburg, in de Brusselse rand en in het kader van ‘Leuven Vlaams’ Leuven Vlaams
Lees meer
was de VMO geregeld actief met protestmarsen en andere acties.

In de VU was Maes van 1961 tot 1962 voorzitter voor de provincie Antwerpen en van 1962 tot 1964 secretaris voor het arrondissement Antwerpen. ‘Straat en parlement samen kunnen veel’, verklaarde hij over zijn engagement in zowel de VMO als de VU. Maes was een natuurlijke leidersfiguur, mede door zijn persoonlijke, fysieke moed.

Spanningen met de Volksunie

Ondertussen ontstond er zowel binnen als buiten de VU steeds meer kritiek over het soms gewelddadige, agressieve en militaristische optreden van de VMO. Dat leidde ertoe dat de Antwerpse VMO eind 1963 werd omgevormd tot de Volksunie Militanten Vlaamse Militanten Orde (1950-1971)
De Vlaamse Militanten Orde was een Vlaams-nationale militantenorganisatie die werd opgericht in 1950, aanvankelijk ter ondersteuning van de Vlaams-nationale partijpolitiek. Lees meer
(VUM). Maes kondigde als gevolg van die wrijvingen in juni 1964 zijn ontslag uit de VU aan, maar kwam al snel terug op die beslissing. In juni 1966 volgde er een definitieve breuk tussen enerzijds de VU en anderzijds Wim Maes en zijn Antwerpse (voormalige) VMO’ers. Wel bleven er nauwe contacten met de traditionele, rechtse nationalisten in de VU. De VMO ging voortaan verder als Vlaamse Militanten Organisatie Vlaamse Militanten Orde (1950-1971)
De Vlaamse Militanten Orde was een Vlaams-nationale militantenorganisatie die werd opgericht in 1950, aanvankelijk ter ondersteuning van de Vlaams-nationale partijpolitiek. Lees meer
.

Maes overleed onverwacht aan een hartaderbreuk, toen hij bezig was met de voorbereiding van een manifestatie voor amnestie Amnestie
Lees meer
in Antwerpen. Op zijn begrafenis werd het woord gevoerd door Karel Dillen Dillen, Karel
Karel Dillen (1925-2007) was, na een aanloop als radicaal Vlaams-nationalistisch spreker en publicist, de oprichter en eerste volksvertegenwoordiger van het Vlaams Blok. Hij zetelde in de... Lees meer
, Hector Goemans Goemans, Hector
De arts Hector Goemans (1915-1984) was tijdens de Tweede Wereldoorlog actief in de collaboratie. Na de oorlog was hij betrokken bij de Vlaamse Concentratie en de Volksunie, als gemeentera... Lees meer
en Bob Maes.

Literatuur

– L. de Lentdecker, Zorro van de Vlaamse Beweging heeft geen tijd. Wim Maes: ‘In mijn tuin kom ik volledig tot rust’, in: De Standaard, 18 juli 1968.
– L. de Lentdecker, Wim Maes, leider van VMO, overleden na een hartaderbreuk: ‘Een gouden hart achter een kapmes van een stem’, in: Het Nieuwsblad, 4 oktober 1968.
– K. Dillen, Wim Maes, 1970.
– A. de Bruyne, Wim Maes, in: Trouw. Pater Stracke, Borms, Staf De Clercq, Leuridan, Tollenaere, Wim Maes,1973, pp. 143-155.
– R. Verreycken, De VMO van Bob en Wim Maes, 1998.
– F. van Campenhout, Wim Maes, rebel voor Vlaanderen, in: Bormshuis-Broederband, september-oktober 2003, pp. 10-14.
- K. Luyckx, De mannekens van Wim Maes, 2015.
– T. Cobbaert, De nacht van de teerkladders. De Oostendse actie van de VMO en zijn nasleep, in: ADVN-Mededelingen, nr. 67, 2020, pp. 26-29.

Suggestie doorgeven

1975: Erik Vandewalle (pdf)

1998: Bart De Wever

2023: Nico Van Campenhout

Inhoudstafel