Stock, Gustaaf

Persoon
Nico Van Campenhout (2023, aanvulling), Hendrik Defoort (1998)

De Vlaamsgezinde Bruggeling Gustaaf Stock (1862-1924) sympathiseerde aanvankelijk met het daensisme, maar slot zich later aan bij de katholiek partij. Na de Eerste Wereldoorlog werd hij door deze politieke formatie uitgesloten toen hij de kaart trok van het Belgische ultra-patriottisme.

Geboorte
Brugge, 31 maart 1862
Overlijden
Brugge, 26 juni 1924
Leestijd: 3 minuten

Gustaaf Stock, die in zijn geboortestad Brugge al vroeg betrokken was bij (het bestuur van) diverse Vlaamsgezinde verenigingen en manifestaties, engageerde zich in het begin van de jaren 1890 in De Vrije Vlamingen, een groep van vooruitstrevende katholieken. Aanvankelijk sympathiseerde hij met het daensisme Daensistische beweging
Daensistische beweging is de verzamelnaam voor een geheel van feiten, opvattingen, organisaties, personen en strijdmiddelen die tijdens de late 19de en de vroege 20ste eeuw een onderdeel... Lees meer
en juichte hij in 1894 de verkiezing van priester Adolf Daens Daens, Adolf
Priester Adolf Daens (1839-1907) was de grondlegger en het boegbeeld van de daensistische beweging en van de Christene Volkspartij. Lees meer
tot Kamerlid toe. Toen die later in conflict kwam met de het Belgische episcopaat en het Vaticaan, distantieerde hij zich echter van hem en diens beweging. Als uitgever en hoofdredacteur van de Gazette van Brugge en van de provincie West-Vlaanderen kantte Stock zich scherp tegen de Brugse daensistische Christene Volkspartij Christene Volkspartij
De Christene Volkspartij (1893-1919) was de eerste daensistische politieke partij. Lees meer
en haar leider, (ex-)priester Florimond Fonteyne Fonteyne, Florimond-Alphonse
De West-Vlaamse priester Florimond-Alphonse Fonteyne (1856-1923), die vanwege zijn politieke bedrijvigheid door de kerkelijke overheid uit die functie werd geschorst, speelde op diverse p... Lees meer
, die vanaf 1911 gemeenteraadslid was in Brugge en vanaf 1912 Kamerlid. Stock was ondertussen in Brugge zelf gemeenteraadslid namens de katholieke partij Katholieke partij
De katholieke partij, later CVP (vanaf 1945) en CD&V (vanaf 2001) speelde een cruciale rol in de geschiedenis van de Vlaamse beweging. De partij had een belangrijk aandeel in onder m... Lees meer
, verloor zijn zetel bij de verkiezingen van 1911, maar herwon die in februari 1914 als opvolger na het overlijden van Eugeen van Steenkiste Van Steenkiste, Eugeen
Lees meer
.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog Eerste Wereldoorlog
De Vlaamse beweging is fundamenteel getekend door de Eerste Wereldoorlog. De oorlog maakte een verregaande democratisering onafwendbaar, met wezenlijke gevolgen voor het politieke draagv... Lees meer
keerde Stock zich tegen activisme Activisme
Het begrip activisme verwijst naar de fractie van flaminganten die tijdens de Eerste Wereldoorlog bereid was om politiek of anderszins samen te werken met de Duitse bezetter en financiële... Lees meer
en na 1918 toonde hij zich een aanhanger van de ultra-patriottische Ligue nationale pour l’unité belge Ligue nationale pour l'unité belge
De Ligue nationale pour l'unité belge was een vereniging die koste wat het kost het Franstalig universitair onderwijs in Gent en de positie van het Frans in Vlaanderen wilde veiligstellen... Lees meer
, die zich onder meer verzette tegen de vernederlandsing van de Gentse universiteit (zie Hoger onderwijs Gent Hoger onderwijs in Gent
Met de vernederlandsing in 1930 als hoogtepunt is de Gentse universiteit een belangrijk strijdpunt geweest in de Vlaamse beweging. Van het Latijn uit 1817 tot het Engels van vandaag: het ... Lees meer
). In de aanloop naar de parlementsverkiezingen van november 1919 werd in het arrondissement Brugge een katholieke eenheidslijst van conservatieven, flaminganten en arbeiders(vertegenwoordigers) gevormd. Stock onderschreef in dat kader een motie waarin werd geëist werd dat de bestuurlijke scheiding van België en de splitsing van het leger Leger
Lees meer
in Vlaamse en Waalse eenheden zouden worden veroordeeld en dat zou worden dat de taalkeuze in het onderwijs ondubbelzinnig aan de huisvader zou toekomen. Toen hij zich vanaf eind september 1919 bovendien volledig achter de Ligue nationale pour l’unité belge schaarde, werd hij door de katholieke partij aan de kant gezet en gedwongen om ontslag te nemen als gemeenteraadslid. Ook werd hem een verbod opgelegd om de Gazette van Brugge verder uit te geven.

Vanaf november 1919 gaf Stock de bladen Pro Patria en de Brugsche Eendracht uit en bij de parlementsverkiezingen van de 16de van die maand kandideerde hij zonder succes op de lijst van de Ligue nationale pour l’unité belge. Kort daarna hielden de twee bladen die hij uitgaf op te bestaan.

Literatuur

– R. van Eenoo, Een bijdrage tot de geschiedenis der arbeidersbeweging te Brugge (1864-1914), 1959.
– G. Demarest, De Vlaamse Beweging te Brugge, 1918-1930, licentiaatsverhandeling, Universiteit Gent, 1975.
– A. Osaer, De katholieke partij in een periode van standenvertegenwoordiging. Het arrondissement Brugge, 1918-1936, licentiaatsverhandeling, KU Leuven, 1979.
– K. Rotsaert, Het Daensisme in West-Vlaanderen, 1989.
– F. van Campenhout, Daens en het daensistische gedachtegoed. Hernieuwd lexicon van de daensistische beweging, 2006, p. 185.

Suggestie doorgeven

1998: Hendrik Defoort

2023: Nico Van Campenhout

Databanken

Inhoudstafel