Stuiveling, Garmt

Persoon
Jeffrey Tyssens (2023, aanvulling), Pieter Van Hees (1998)

Garmt Stuiveling (1907-1985) was een Nederlandse dichter en letterkundige.

Geboorte
Stroobos, 21 december 1907
Overlijden
Hilversum, 11 mei 1985
Leestijd: 3 minuten

Garmt Stuiveling was een Groninger met Friese invloeden. Hij studeerde Nederlands aan de Rijksuniversiteit in Groningen en promoveerde in 1934, na twee jaar als dienstweigeraar te hebben gewerkt op het Centraal Bureau voor de Statistiek (1932-1934). Stuiveling werd leraar in Hilversum, in 1939 privaatdocent in Utrecht, in 1951 hoogleraar in de taalbeheersing aan de universiteit van Amsterdam en in 1956 tevens hoogleraar in de Nederlandse letteren aldaar. In 1972 nam hij zijn ontslag. Hij was ook stichtend ondervoorzitter van het (Nederlands) Humanistisch Verbond in 1946, stond als lid van de Partij van de Arbeid enige tijd actief in de politiek en was van 1957 tot 1972 voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Letterkundigen.

Stuiveling, die al vroeg actief was in de Sociaaldemocratische Studentenclub en sterk de invloed van Henriëtte Roland Holst onderging, debuteerde in 1931 met de dichtbundel Elementen, waarin socialistische verzen afwisselen met natuurlyriek. In zijn latere poëzie spelen het wereldbeschouwelijke en het rationele element een grote rol, al is de emotie er niet in afwezig. Als literatuur Literatuur
De literatuur heeft een cruciale rol gespeeld in het ontstaan van de Vlaamse ontvoogdingsstrijd en ook in de daaropvolgende fasen van de Vlaamse natiewording zijn schrijvers vaak richting... Lees meer
historicus leverde hij belangrijk werk, zowel door de uitgave van volledige werken ( Multatuli Douwes Dekker, Eduard
Lees meer
, Louis Couperus, Jacques Perk, Herman Gorter, Gerbrand Bredero) als door een groot aantal studies en essays en door een literatuurgeschiedenis, Een eeuw Nederlandse letteren (1946), waarin de scheiding tussen Noord- en Zuid-Nederlandse literatuur werd opgeheven. In Uren Zuid (1960) bundelde hij artikelen over Vlaamse schrijvers en in 1973 schreef hij een magistrale inleiding voor het vierde deel van het Verzameld Werk van Stijn Streuvels Lateur, Frank
Lees meer
, die tot het beste behoort wat er over deze West-Vlaming geschreven is.

Contacten met Vlaanderen

Stuiveling had ook vele andere banden met Vlaanderen. Als literair criticus bij de VARA-radio besprak hij geregeld Vlaams werk en interviewde regelmatig Vlaamse auteurs. Behalve met Streuvels had hij contact met Willem Elsschot De Ridder, Alfons
Alfons de Ridder (1882-1960) verwierf als schrijver grote bekendheid onder het pseudoniem Willem Elsschot. Tijdens zijn school- en studiejaren was hij lid van diverse Vlaamse culturele ve... Lees meer
en met collega’s als Ger Schmook Schmook, Ger
Lees meer
en Antonin van Elslander. Hij onderhield verder betrekkingen met Lou Nagels van uitgeverij Heideland Heideland-Orbis
Heideland was een uitgeverij die in 1945 werd gesticht in Beringen en vanaf 1946 in Hasselt gevestigd was als uitgeverij en boekhandel. Lees meer
in Hasselt, met uitgeverij Manteau Manteau
Lees meer
in Brussel en met Story-Scientia in Gent. Stuiveling stond verder in nauw contact met talrijke Vlaamse vrijzinnig humanisten die na de oorlog vaak lid waren geworden van het Nederlandse Humanistisch Verbond. Door onder meer zijn banden met het Antwerpse schoolhoofd Robert Dille, speelde hij in 1951 een niet te onderschatten rol in de creatie van het – de facto zuiver Vlaamse – Humanistisch Verbond in België.

Zelf hield Stuiveling in Vlaanderen talloze voordrachten en openbaarde hij door zijn welsprekendheid voor tal van Vlamingen de luister van de Nederlandse taal en de eenheid van het Nederlandse cultuurgebied, net zoals Anton van Duinkerken Asselbergs, Willem
Willem Asselberghs (1903-1968), ook bekend onder zijn pseudoniem Anton van Duinkerken, was hoogleraar taalkunde in Nijmegen. Hij ijverde voor de Vlaams-Nederlandse culturele integratie.... Lees meer
dat deed. Zo sprak hij op de Hendrik Conscience Conscience, Hendrik
Hendrik Conscience (1812-1883) was de eerste auteur die het in België aandurfde een roman in het Nederlands te schrijven en te publiceren. Zijn oeuvre van zo’n 65 romans, dat ook een bred... Lees meer
-herdenking in 1962, gaf gastcolleges te Gent in 1963 en werd in dat jaar buitenlands erelid van de Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde
De Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde (KANTL, 1886) is een instelling die zich in de loop van haar geschiedenis heeft ingezet zowel voor taalculturele, -wetenschappeli... Lees meer
. Ook als voorzitter van de Algemene Conferentie der Nederlandse Letteren Algemene Conferentie der Nederlandse Letteren
De Algemene Conferentie der Nederlandse Letteren was een jaarlijkse conferentie, van 1951 tot 1983 belegd om de culturele contacten tussen Nederland en Vlaanderen te bevorderen. Lees meer
ijverde hij steeds voor de culturele integratie van Noord en Zuid (zie Nederland-Vlaanderen Nederland
Nederland is met Vlaanderen verbonden door de economische infrastructuur, de taal en de geschiedenis. Vanaf eind 18de eeuw kreeg die verbondenheid in taal en cultuur op uiteenlopende mani... Lees meer
). Stuiveling was redactielid van het Nieuw Vlaams Tijdschrift Nieuw Vlaams Tijdschrift (NVT)
Lees meer
en buitengewoon lid van de Vereniging van Vlaamse Letterkundigen Vereniging van Vlaamse Letterkundigen
De Vereniging van Vlaamse Letterkundigen (VVL), opgericht in 1907 te Antwerpen, pleitte voor culturele toenadering tussen Noord en Zuid. Tijdens de Eerste Wereldoorlog ontstonden interne... Lees meer
.

Werken

– Bibliografisch overzicht in Weerwerk. Opstellen aangeboden aan prof. dr. G. Stuiveling ter gelegenheid van zijn afscheid als hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam, 1973.

Literatuur

– J. Florquin, Ten huize van..., VII, 1972.
– G.W. Huygens, Garmt Stuiveling, in: Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde te Leiden, 1985- 1986 (1987), pp. 131-155.
– J. Fransen, Het Humanistisch Verbond. Ontstaan, uitbreiding en crisis (1951-1961), in: Belgisch Tijdschrift voor Nieuwste Geschiedenis, XXVIII, 1998, nr. 3-4, pp. 499-525.
– J. Tyssens, Stuiveling Garmt (1907-1985), in: Pol Defosse (red.), Dictionnaire historique de la laïcité en Belgique, Brussel, Pire, 2005, pp. 258-259.

Suggestie doorgeven

1975: Joos Florquin (pdf)

1998: Pieter Van Hees

2023: Jeffrey Tyssens

Databanken

Inhoudstafel