Algemene Conferentie der Nederlandse Letteren

Oprichting en doelstelling

In 1951 bestond het Belgisch-Nederlands Cultureel Verdrag Belgisch-Nederlands Cultureel Verdrag
Het Belgisch-Nederlands Cultureel Verdrag regelde van 1946 tot 1995 de politieke en ambtelijke samenwerking tussen enerzijds Nederland en anderzijds België, en vooral Vlaanderen. Lees meer vijf jaar. Op uitnodiging van de Belgische regering kwam toen te Brussel Brussel
In de geschiedenis van de Vlaamse beweging speelde Brussel een unieke rol vanwege haar hoofdstedelijke functies, economische aantrekkingskracht en als symbool van verfransing, die zich v... Lees meer op 6 en 7 oktober een grote groep literatoren uit Noord en Zuid bijeen met het doel de culturele eenheid van het Nederlandse taalgebied te demonstreren, de persoonlijke contacten te versterken en maatregelen te bespreken ten dienste van het boek. Het initiatief was uitgegaan van Herman Teirlinck Teirlinck, Herman
Lees meer en Maurice Roelants Roelants, Maurice
Maurice Roelants (1895-1966) was een Vlaamse literaire auteur en cultuurpromotor. Lees meer . De deelnemers waren niet alleen schrijvers: ook uitgevers, bibliothecarissen en vertegenwoordigers van radio en televisie Televisie
Als geen ander massamedium heeft de televisie bijgedragen aan de vorming van de Vlaamse ‘verbeelde gemeenschap’. Terwijl de staatshervormingen zich voltrokken, werd de Vlaamse natie dagel... Lees meer waren aanwezig. Van 1959 af was er voorts een afzonderlijke sectie voor toneel Toneel
Het Vlaamse toneel onderhield vanaf zijn ontstaan in de 19de eeuw een complexe en gelaagde verhouding met de Vlaamse beweging. Van een belangrijk emancipatorisch instrument en voorwerp va... Lees meer (zie Literatuur, Boekbedrijf Literatuur
De literatuur heeft een cruciale rol gespeeld in het ontstaan van de Vlaamse ontvoogdingsstrijd en ook in de daaropvolgende fasen van de Vlaamse natiewording zijn schrijvers vaak richting... Lees meer , Openbare bibliotheken Openbare bibliotheken
Openbare bibliotheken kennen een lange geschiedenis, die in de Zuidelijke Nederlanden teruggaat tot de 17de eeuw. Ze spelen een rol in de (stedelijke) leescultuur door op een laagdrempeli... Lees meer ).

Het succes van de eerste, feestelijke bijeenkomst leidde ertoe dat men een jaarlijkse conferentie gewenst achtte. Tijdens de vijfde conferentie werd aangedrongen op het instellen van een grote gemeenschappelijke literaire prijs, waarvan de uitreiking met een officiële plechtigheid zou moeten gepaard gaan. Dankzij de medewerking van de beide regeringen kon deze driejaarlijkse Prijs der Nederlandse Letteren al het jaar daarop worden toegekend en in de Ridderzaal te Den Haag aan Teirlinck overhandigd.

Overzicht conferenties

De Conferenties werden achtereenvolgens gehouden in Brussel (1951), Den Haag (1952), Antwerpen (1953), Den Haag (1954), Antwerpen (1955), Den Haag (1956; Prijs: Teirlinck), Antwerpen (1957), Den Haag (1958), Antwerpen (1959; Prijs: A. Roland Holst), Den Haag (1960), Antwerpen (1961), Den Haag (1962: Prijs: Stijn Streuvels Lateur, Frank
Lees meer ), Antwerpen (1963), Den Haag (1964), Brussel (1965; Prijs: J.C. Bloem), Rotterdam (1966), Antwerpen (1967), Amsterdam (1968; Prijs: Gerard Walschap Walschap, Gerard
Gerard Walschap (1898-1989) was een Vlaamse auteur. Lees meer ), Antwerpen (1969), Maastricht (1970), Enschede (1971; Prijs: Simon Vestdijk), Knokke (1972), Gent (1973), Utrecht (1974; Prijs: Marnix Gijsen Goris, Jan-Albert
Jan-Albert Goris (1899-1984) was een veelzijdig schrijver, ambtenaar en diplomaat. Als literator maakte hij naam onder het pseudoniem Marnix Gijsen. Hij debuteerde als expressionistisch d... Lees meer ), Brussel (1975), Groningen (1976), Antwerpen (1977; Prijs: Willem Frederik Hermans), Middelburg (1978), Houthalen (1979), Arnhem (1980; Prijs: Maurice Gilliams), Brugge (1981), Den Haag (1982), Brussel (1983; Prijs: Lucebert).

Organisatie

De algemene leiding van de Conferentie berustte eerst bij Teirlinck en bij Martinus Nijhoff, na diens dood, in januari 1953, bij Anton van Duinkerken. Toen Teirlinck overleed, nam Julien Kuypers Kuypers, Julien
Julien Kuypers (1892-1967) was een Vlaamse, socialistische schrijver en ambtenaar. Hij was meerdere malen kabinetschef op socialistische ministeries en bekleedde hoge functies op het depa... Lees meer korte tijd zijn plaats in; daarna werd Albert Westerlinck Aerts, José
De priester José Aerts (1914-1984), beter bekend onder zijn pseudoniem Albert Westerlinck, was dichter, schrijver en literair criticus. Hij was vanaf 1969 hoofdredacteur van het literair ... Lees meer voorzitter aan Vlaamse kant, tot hij in 1982 werd opgevolgd door Antonin van Elslander. Vrijwel terzelfder tijd als Westerlinck kreeg Garmt Stuiveling Stuiveling, Garmt
Garmt Stuiveling (1907-1985) was een Nederlandse dichter en letterkundige. Lees meer de voorzittersfunctie voor het Noorden; in 1981 werd hij als zodanig opgevolgd door Karel Meeuwesse. Een tussentijdse Conferentie in Roosendaal in maart 1978, waarop het Ontwerp voor een Nederlandse Taalunie kritisch onder de loep werd genomen, stond onder voorzitterschap van Ludo Simons Simons, Ludo
Ludo Simons (1939) is emeritus hoogleraar en stond aan het hoofd van het Letterenhuis, de Antwerpse Stadsbibliotheek en de Antwerpse universiteitsbibliotheek. Lees meer .

Blijkens de gepubliceerde resoluties heeft de Conferentie zich beziggehouden met talrijke, zeer uiteenlopende problemen, die echter alle verband houden met wat toen de 'culturele integratie' werd genoemd. Ze betreffen het statuut van de schrijver in Noord en Zuid, de begeleiding van de eigen toneelschrijfkunst, het 'bedreigde' literaire boek, het leenrecht en het reprorecht, de promotie van de Nederlandse taal Taal
De ontwikkeling van het Nederlands vormde tot diep in de 20ste eeuw een fundamenteel aandachtspunt in de Vlaamse beweging. De wijze waarop het geschreven en gesproken Nederlands gehanteer... Lees meer , letteren en cultuur in het buitenland (zowel op het vlak van de lectoraten als op dat van de vertalingen), de gezamenlijke documentatie van de Nederlandse letteren enzovoort. De Conferentie was ook de initiatiefnemer voor het uitgeven van de gemeenschappelijke bloemlezingen Literair Akkoord, Kritisch Akkoord en Dramatisch Akkoord.

Zonder het belang ervan te overschatten mag men toch vaststellen dat de Algemene Conferentie der Nederlandse Letteren zich door haar jaarlijks beraad had ontwikkeld tot een invloedrijke factor in het twee-ene gebied van de Nederlandse literatuur. In 1983 droeg de Conferentie met een Memorie van overdracht de fakkel niet geheel goedschiks over aan de toen operationeel geworden Nederlandse Taalunie Nederlandse Taalunie
Lees meer ; de vroegere meerdaagse en breed georiënteerde Algemene Conferentie der Nederlandse Letteren met haar verschillende secties (letteren, toneel, uitgeverij en boekhandel, radio en televisie, bibliotheekwezen) werd van 1985 af vervangen door eendaagse, thematische Algemene Conferenties van de Nederlandse Taal en Letteren. De uitreiking van de Prijs der Nederlandse Letteren werd ervan losgekoppeld. Hij werd in 1986 toegekend aan Hugo Claus Claus, Hugo
Lees meer , in 1989 aan Gerrit Kouwenaar, in 1992 aan Christine d'Haen, in 1995 aan Harry Mulisch en in 1998 aan Paul de Wispelaere.