Valkaert, Emiel

Persoon
Louis Vos (2023, aanvulling), Louis Vos (1998)

Emiel Valkaert (1912-1979) speelde een belangrijke rol als organisatieleider van het AKVS dat in de jaren 1930 had af te rekenen met veroordeling door de bisschoppen en concurrentie van de katholieke actiejeugdbewegingen, de Dinasojeugd en de jeugdbewegingen van het VNV.

Volledige voornaam
Emiel Germaan
Geboorte
Boom, 17 september 1912
Overlijden
Hoboken, 22 september 1979
Leestijd: 4 minuten

Emiel Valkaert deed zijn humaniora aan het Onze-Lieve-Vrouwcollege in Boom en studeerde van 1931 tot 1939 geneeskunde aan de Katholieke Universiteit Leuven. In 1940 vestigde Valkaert zich als arts te Tongerlo (Antwerpen). Tijdens de oorlog was hij naast zijn dokterspraktijk hoofd van de geneeskundige dienst van de Dietsche Militie - Zwarte Brigade Dietsche Militie – Zwarte Brigade
De Dietsche Militie-Zwarte Brigade was de militie van de Eenheidsbeweging-VNV (1941-1943), in november 1943 herdoopt tot Dietsche Militie (1943-1944). Lees meer
en ook ad interim arrondissementscommandant van deze organisatie voor Turnhout. In 1944 werd hij benoemd tot dokter van de Vlaamsche Wachtbrigade Vlaamsche Wachtbrigade
De Vlaamsche Fabriekswacht was een paramilitaire eenheid die terreinen van de Duitse Luftwaffe bewaakte. Christiaan Turcksin richtte de formatie op in 1941. Later kreeg het de naam Dietsc... Lees meer
met standplaats te Vilvoorde, wat verhuizing naar Mortsel noodzakelijk maakte. Na de oorlog werd hij veroordeeld en bracht hij vijf jaar in gevangenschap door. In 1951 werd hij vrijgelaten en hervatte hij zijn praktijk, ditmaal in Hoboken.

Valkaert speelde van 1932 tot 1939 een cruciale rol in het Algemeen Katholiek Vlaamsch Studentenverbond Algemeen Katholiek Vlaamsch Studentenverbond
Het Algemeen Katholiek Vlaams Studentenverbond (1903-1935) was de organisatorische vormgeving van de katholieke Vlaamse studentenbeweging: een jeugdbeweging met plaatselijke bonden van ka... Lees meer
(AKVS), het Algemeen Katholiek Dietsch Studentenverbond Algemeen Katholiek Diets Studentenverbond
Het Algemeen Katholiek Dietsch Studentenverbond (AKDS, 1935-1937) was de organisatorische voortzetting van het intussen sterk gereduceerde AKVS en een erfgenaam van de Katholieke Vlaamse ... Lees meer
(AKDS) en het Dietsch Jeugdverbond Dietsch Jeugdverbond
Het Dietsch Jeugdverbond (1937-1941) was de organisatorische voortzetting van het Algemeen Katholiek Dietsch Studentenverbond (AKDS). De beweging richtte zich niet meer enkel naar katholi... Lees meer
(DJV). Zijn Vlaamsgezindheid had vorm gekregen in de katholieke Vlaamse studentenbond van Boom met kenspreuk ‘Doet wat ge moet’. In 1931 werd hij gewestvoorzitter voor de Rupelstreek en probeerde hij -- onder meer met het door hemzelf gefinancierde ledenblad Het Roer -- het afbrokkelende AKVS te handhaven. Van 1931 af was hij in het bestuur van de Antwerpse gouwbond van het AKVS, waarvan hij eerst secretaris en in 1933 voorzitter werd. Van 1932 tot 1939 was hij ook beheerder van De Blauwvoet De Blauwvoet (1920-1941)
De Blauwvoet (1920-1941) was het orgaan van het Algemeen Katholiek Vlaamsch Studentenverbond (AKVS), en van zijn opvolgers het Algemeen Katholiek Dietsch Studentenverbond (AKDS) en het Di... Lees meer
en zorgde hij ervoor, dat het blad onafgebroken kon blijven verschijnen.

Opkijkend naar het gestileerde Verdinaso Verbond van Dietsche Nationaal Solidaristen
Het Verbond van Dietsche Nationaal Solidaristen (Verdinaso) (1931-1941) was een fascistisch geïnspireerde beweging onder leiding van Joris van Severen, die een staats- en maatschappijherv... Lees meer
was hij weinig tevreden met de lakse stijl van het AKVS en zijn democratische procedures en samen met twee andere AKVS gouwvoorzitters – Jef van Bilsen Van Bilsen, Jef
Jef van Bilsen (1913-1996) speelde tijdens de jaren 1930 en in de eerste jaren van de Tweede Wereldoorlog een leidende rol in het Verdinaso en stapte na de ontbinding van deze beweging in... Lees meer
(Brabant) en Jef Werkers Werkers, Jef
Jozef Werkers (1911-2004) was leider in het Algemeen Katholiek Vlaamsch Studentenverbond (AKVS), lid van het Verbond van Dietsche Nationaal Solidaristen (Verdinaso) en naoorlogs medewerke... Lees meer
(Oost-Vlaanderen) nam hij tijdens de grote vakantie 1933 in het AKVS de macht in handen, en riep Edgar Boonen Boonen, Edgar
Edgar Boonen (1912-1993) speelde vooral een rol in de Vlaamse beweging van 1933 tot 1940 als ‘leider‘ van het AKVS, waarvan hij de autonomie wist te bewaren, om een Volksdietse koers te v... Lees meer
uit tot leider van het AKVS. Toen echter bleek, dat enkele collega's aanstuurden op een volledig opgaan van het AKVS in het J ong Dinaso Jong Dinaso
Jong Dinaso (1931-1941) was de jeugdbeweging van het Verbond van Dietsche Nationaal Solidaristen (Verdinaso), aanvankelijk Verbond van Dinaso Knapenvendels (Verdinasok) genaamd. De organi... Lees meer
, wenste Valkaert daar niet aan mee te werken, omdat hij een partijpolitieke indoctrinatie verwerpelijk achtte voor een jeugdbeweging, die naar hij meende zich diende te beperken tot het geven van een Dietse vorming. Hij hield daarom naast leider Edgar Boonen als organisatieleider het AKVS als zelfstandige vereniging overeind te midden van concurrerende jeugdorganisaties die het wilden doen verdwijnen of annexeren, ook al was AKVS op een gegeven ogenblik nog weinig meer dan een naam en een blad.

Na de Nieuwe Marsrichting van het Verdinaso (1934) en de ontbinding van de Jong Nederlandsche Gemeenschap Jong Nederlandsche Gemeenschap
De Groot-Nederlandse en rechts-radicale Jong Nederlandsche Gemeenschap bestond van 1931 tot 1935 en was de laatste poging van priester Robrecht de Smet om impact te hebben in de Vlaamse e... Lees meer
(1935) accepteerden Boonen en Valkaert de steun van volksdietsers die vroeger in deze twee verenigingen hadden geageerd en werkte mee aan de naamsverandering van AKVS naar AKDS en de omvorming tot DJV. In die organisatie werd hij als 'kanselier' de organisatorische spil tussen het leiderskader, de algemene leider Edgar Boonen en de Dienst voor Vorming. Geleidelijk kwam daarbij een verschillende visie op de te gebruiken methode aan het licht tussen Kanselarij en Dienst voor Vorming. Deze laatste stuurde aan op een vormingsbeweging met sterke theoretische grondslag en stond afkerig tegenover elke soldateske stijl, terwijl de 'kanselier' om principiële en pragmatische redenen, onder meer de overtuiging dat een te theoretische activiteit de jeugdigen maar matig kon boeien, een autoritaire militante vormgeving voorstond (gecombineerd met een accentueren van het openluchtleven en uniformen, wedstrijd en spel). Deze tegenstelling -- waarvan trouwens weinig naar buiten bleek - bleef bestaan, tot Valkaert in 1939 bij zijn mobilisatie ontslag nam uit het DJV en de Dienst voor Vorming daardoor het overwicht kreeg in de organisatie. Tijdens zijn militaire dienst en daarna had Valkaert geen functies meer in de Dietse jeugdbeweging.

Literatuur

– L. Vos, Bloei en ondergang van het AKVS. Geschiedenis van de Katholieke Vlaamse Studentenbeweging. 1914-1935., 2 dln. 1982.
– L. Vos, Idealisme en Engagement. De roeping van de Katholieke Studerende Jeugd in Vlaanderen (1920-1940), 2011.
– L. Vos, Strijd om de studerende jeugd (1925-1935). Waarom het AKVS ten onder ging, in: WT. Tijdschrift over de geschiedenis van de Vlaamse beweging, jg. 74, nr. 4, 2015, pp. 124-157.

Suggestie doorgeven

1975: Louis Vos (pdf)

1998: Louis Vos

2023: Louis Vos

Inhoudstafel