Wagemans, Maurits

Persoon
Guy Leemans (2023, tekstredactie), Guy Leemans (1998)

Maurits Wagemans (1922-2001) was betrokken bij de organisatie van de naoorlogse Vlaams Nationale Zangfeesten als bestuurder bij het Algemeen Nederlands Zangverbond. Hij zetelde daarnaast onder meer in het hoofdbestuur van de Vlaamse Volksbeweging.

Volledige voornaam
Maurits Jozef
Alternatieve naam
Maurice Waegemans
Geboorte
Sint-Lambrechts-Woluwe, 15 juni 1922
Overlijden
Antwerpen, 6 april 2001
Leestijd: 4 minuten

Maurits Wagemans was wegens polio verlamd aan de onderste ledenmaten en stond in 1947, als medewerker bij het Christelijk Verbond van Ziekenfondsen te Antwerpen, aan de wieg van de Katholieke Vereniging voor Gehandicapten. Van deze vereniging werd hij zowel (algemeen) penningmeester als voorzitter van de Antwerpse afdeling.

In de Vlaamse beweging was hij van meet af aan betrokken bij de organisatie van het naoorlogse Vlaams Nationaal Zangfeest Vlaams Nationale Zangfeesten
Het Vlaams Nationaal Zangfeest is een Vlaams-nationalistische bijeenkomst die sinds 1933 jaarlijks wordt georganiseerd door het Vlaams Nationaal Zangverbond, later Algemeen Nederlands Zan... Lees meer
(VNZ). De idee daartoe was gerijpt bij zijn broer Herman Wagemans Wagemans, Herman
De advocaat Herman Wagemans (1918-2006) was de eerste voorzitter van het Algemeen Nederlands Zangverbond, Vlaams-nationalistisch politicus, medestichter van de Volksunie en medestichter v... Lees meer
en Willem de Meyer De Meyer, Willem
Willem de Meyer (1899-1983) was een promotor van het Vlaamse volkslied, die een belangrijke rol speelde binnen het Vlaams-Nationaal Zangverbond. Tijdens de Tweede Wereldoorlog was hij bet... Lees meer
. Van bij de herinrichting in 1948 tot en met 1991 maakte Wagemans deel uit van de raad van beheer van het Algemeen Nederlands Zangverbond Algemeen Nederlands Zangverbond
Het huidige Algemeen Nederlands Zangverbond werd in 1933 opgericht onder de naam Vlaamsch Nationale Zangfeesten, als organiserend actiecomité achter het Vlaams Nationaal Zangfeest, dat in... Lees meer
(ANZ), waarin hij tot 1950 en opnieuw tussen einde 1953 en 1958 als secretaris zetelde. Gedurende meerdere jaren behoorde hij ook tot het zogenaamde inrichtend comité van de zangfeesten. Een groot deel van de jaren 1950 was hij voorzitter van de Antwerpse afdeling van het ANZ.

Wagemans was in de voortdurende wrevel tussen Vlaams-nationalisten en de katholieke jeugdbewegingen gewonnen voor een radicale invulling van de zangfeesten en stond dan ook achter de voortzetting in het ANZ van de vooroorlogse VNZ-lijn qua volksnationalistische ideologie en doelstellingen. Tegelijkertijd besefte hij evenwel dat vanuit het belang van het ANZ zelf enige omzichtigheid moest worden betracht om geen gematigde flaminganten Flamingant
Flamingantisme is een term die met verschillende betekenissen wordt toegekend aan actoren binnen de Vlaamse beweging en het Vlaams nationalisme. Lees meer
uit de traditionele katholieke sfeer af te stoten. Daarom steunde hij voluit de eis dat een ANZ-bestuurslid zich diende te onthouden van (partij)politieke activiteiten en ondersteunde hij de opname van katholieke personaliteiten in het bestuur. In het voorjaar van 1958 trad Wagemans terug als algemeen secretaris omdat hij zich niet kon verzoenen met de programmatie van het volgende zangfeest. In zijn ogen was het onverstandig een zangfeest te sterk rond een figuur, in casu Emiel Hullebroeck Hullebroeck, Emiel
Emiel Hullebroeck (1878-1965) was een Vlaamsgezinde componist en dirigent. Hij is van grote betekenis geweest voor de Vlaamse liedbeweging in de 20ste eeuw en voor het sociale statuut van... Lees meer
, op te bouwen, omdat dit het gevaar inhield van heroïsering en eenzijdigheid. Als algemeen secretaris opgevolgd door Piet van den Bossche, bleef Wagemans deel uitmaken van de raad van beheer. Tijdelijk besteedde hij zijn energie vooral aan de afdeling Antwerpen. Einde 1959 trad hij echter terug als voorzitter van de afdeling, officieel ‘wegens te drukke bezigheden en familielast’.

Wagemans trad wel nog toe tot het Vlaams Aktiekomitee voor Brussel en Taalgrens Vlaams Aktiekomitee Brussel en Taalgrens
Lees meer
(VABT) – hij had zitting in het Antwerps Provinciaal Comité van het VABT – en tot de Vlaamse Volksbeweging Vlaamse Volksbeweging
De Vlaamse Volksbeweging (VVB) was een Vlaams-nationalistische drukkingsgroep, die werd opgericht in 1952 en tot het begin van de jaren 1970 een breder publiek mobiliseerde voor Vlaamsge... Lees meer
(VVB). In 1963 maakte hij deel uit van het hoofdbestuur van deze laatste organisatie. Samen met F. Lannoy was hij verantwoordelijk voor de organisatie van het derde algemeen congres van de VVB in Leuven op 9 en 10 maart 1963. Op 2 februari 1963 ontving hij de Visser-Neerlandiaprijs Visser-Neerlandiaprijs
De Visser-Neerlandiaprijzen worden sinds 1955 uitgereikt door de Vlaams-Nederlandse culturele organisatie het Algemeen-Nederlands Verbond en hebben betrekking op de gebieden cultuur, maat... Lees meer
.

Bij de heropstarting van de Antwerpse afdeling van het Algemeen-Nederlands Verbond Algemeen-Nederlands Verbond
Het Algemeen-Nederlands Verbond (ANV) werd in 1895 opgericht. Aanvankelijk behartigde het de belangen van de Nederlandse taal. Later en tot op de dag van vandaag ijvert het voor de brede ... Lees meer
in 1964 was Wagemans dadelijk van de partij. Hij maakte deel uit van het voorlopig bestuurscollege, waarna hij in het uiteindelijke bestuur de functie van penningmeester kreeg toebedeeld. Deze taak nam hij evenwel slechts gedurende een korte periode op.

Bij de evaluatie van het 42ste zangfeest betreurde Wagemans met anderen dat de voorzitter geen rede had gehouden. Zo werd volgens hem teveel verzaakt aan een radicale toonzetting. Om de jeugd aan te trekken pleitte hij voor een vernieuwing qua liedjeskeuze en qua thematiek (waarbij hij bijvoorbeeld dacht aan de integratie van de milieuproblematiek). Na afloop van zijn bestuursmandaat werd Wagemans in 1992 ere-bestuurder van het ANZ.

Werken

– Medewerking aan Harop! (1948-1954) en Onder Ons.
– Kan het niet zo?, z.j.
– Ziek zijn met een roze bril, z.j.
– Dagboek van een Lourdesbedevaarder, 1984.
– Ziek zijn, wat doe je ermee?, 1987.
– met M. Waes, Reisgids voor mensen met beperkingen, 1997.

Literatuur

– H. Croonenborghs, Van het Vlaams Nationaal Zangverbond naar het Algemeen Nederlands Zangverbond (1940-1952), in: Wetenschappelijke Tijdingen, jg. 40, 1981, nr. 3 , pp. 173-186.
– H. Croonenborghs, Het ANZ en de Dag van het Vlaamse Lied, in: Wetenschappelijke Tijdingen, jg. 41, 1982, nr. 1, pp. 38-51.
– L. Schokkaert, De katholieke jeugdbewegingen en de Vlaams-nationale zangbeweging. 1945-1960, in: Wetenschappelijke Tijdingen, jg. 45, 1986, nr. 2, pp. 93-117.
– J. Dewilde en H. Willaert, "Het lied in ziel en mond". 150 jaar muziekleven en Vlaamse Beweging, 1987.
– Maurits Wagemans, in: Bormshuis-Broederband, jg. 38, 2001, nr. 3-4, p. 23.
– H. Portier, In memoriam Maurits Wagemans, in: ’t Pallieterke, 18 april 2001, p. 4.
– P. Cordy, Wij zingen Vlaanderen vrij. Het verhaal achter 75 jaar Vlaams Nationaal Zangfeest, 2012.

Suggestie doorgeven

1975: Albert Goovaerts (pdf)

1998: Guy Leemans

2023: Guy Leemans

Inhoudstafel