Carolus

Publicatie
Redactie (2023, tekstredactie), Marc Somers (1998)

Carolus, ‘het weekblad van de Vlamingen’, verscheen in Antwerpen van 5 januari 1911 tot 10 september 1914. Het werd uitgegeven en gedrukt door Edward Secelle (1876-1961), boek- en papierhandelaar en boekbinder.

Volledige titel
Carolus : het weekblad van de Vlamingen
Periode
1911 -
1914
Leestijd: 2 minuten

Carolus, genoemd naar een klok uit de Antwerpse kathedraal, wilde ‘het bewustzijn van stam, aard en taal (...) aanwakkeren (en) hunne rechtmatige eischen steunen’ (editoriaal in nummer 1). Elk nummer telde minimum vier bladzijden en kostte vijf centiemen. Het blad bood literair en vulgariserend wetenschappelijk werk van Vlaamse origine. De roman Tille (1912) van Lode Baekelmans Baekelmans, Lode
Lode Baekelmans (1879-1965) was een Antwerpse schrijver en bibliothecaris. In 1933 werd hij de eerste conservator van het Museum van de Vlaamsche Letterkunde, nu het Letterenhuis, en werd... Lees meer
verscheen hier in voorpublicatie. De redactie verwees meermaals naar de in Antwerpen levende meetinggedachte ( Meetingpartij Meetingpartij
De Meeting (1862-1914) was een Antwerpse politieke formatie die ontstond uit een coalitie van flaminganten, progressieve liberalen en katholieken. Ze liet zich kenmerken door een uitgespr... Lees meer
) en de nagedachtenis van Edward Coremans Coremans, Edward (1863-1926)
Edward Coremans (1863-1926) werd ambtenaar en bekleedde een hoge functie bij het ministerie van Kunsten en Wetenschappen. Hij zou de hoogste ambtenaar zijn die meeging in de politiek van ... Lees meer
. Men zou geen sectarisme of louter politiek dulden.

De meeste medewerkers van Carolus waren vrijzinnig. Regelmatig verschenen er bijdragen van Franz de Backer, Hendrik Coopman, Fritz Francken Francken, Fritz
Fritz Francken (1893-1969) was een Antwerps dichter en prozaschrijver. Hij was, samen met Daan Boens en August van Cauwelaert, een van de spilfiguren van de generatie frontdichters uit de... Lees meer
, Virginie Loveling Loveling, Virginie
Virginie Loveling (1836-1923) was een Vlaamse, vernieuwende en vaak uitgesproken geëngageerde schrijfster. Ze was de zus van Rosalie Loveling en de tante van Cyriel Buysse. Lees meer
, Ferdinand Rodenbach en René Victor Victor, René
René Victor (1897-1984) was een advocaat en leverde een belangrijke bijdrage aan de vernederlandsing van het rechtsleven in Vlaanderen, voornamelijk via het Rechtskundig Weekblad en de v... Lees meer
in het blad. Enkele correspondenten zorgden voor promotie buiten Antwerpen Antwerpen
Lees meer
.

Inhoud

Rubrieken waren onder meer een kroniek (over het kunst- en letterleven en een tijdschriftenoverzicht) en als mengelwerk gaf men een feuilleton met vertaald of origineel Vlaams proza. De flamingantische actualiteit werd in pluralistische geest op de voet gevolgd. Zo werden bijdragen opgenomen over de Hendrik Conscience-viering en het 32ste Nederlandsch Taal- en Letterkundig Congres Nederlandse Congressen
De Nederlandse Congressen waren gemeenschappelijke (culturele) ontmoetingen van Vlamingen en Nederlanders in Vlaanderen en Nederland die met onderbrekingen werden georganiseerd sinds 1849... Lees meer
(1912), over de loopbaan van de Drie Kraaiende Hanen Drie Kraaiende Hanen
De ‘drie kraaiende hanen’ was de benaming voor de drie volksvertegenwoordigers die in 1910-1911 over de partijgrenzen heen een campagne voor de vernederlandsing van de Rijksuniversiteit G... Lees meer
en de strijd om de vernederlandsing van de Gentse universiteit Hoger onderwijs in Gent
Met de vernederlandsing in 1930 als hoogtepunt is de Gentse universiteit een belangrijk strijdpunt geweest in de Vlaamse beweging. Van het Latijn uit 1817 tot het Engels van vandaag: het ... Lees meer
, over de traditie van de neutraal-Vlaamse Guldensporenvieringen en het Nederlands op de Gentse wereldtentoonstelling (1913). Tevens waren er historische bijdragen over de geschiedenis van de Vlaamse beweging Geschiedenis van de Vlaamse beweging
Het ontstaan en verdwijnen van gemeenschappen is het gevolg van een complex geheel van onbewuste en bewuste processen. De verdediging van het Nederlands in België en van de belangen van d... Lees meer
en de Vlaamse literatuur Literatuur
De literatuur heeft een cruciale rol gespeeld in het ontstaan van de Vlaamse ontvoogdingsstrijd en ook in de daaropvolgende fasen van de Vlaamse natiewording zijn schrijvers vaak richting... Lees meer
in de 19de eeuw. In Carolus debuteerde de jonge dichter Paul van Ostaijen Van Ostaijen, Paul
Paul van Ostaijen (1896-1928) was een schrijver die met zijn poëzie, proza en kritische werk grote invloed heeft uitgeoefend op de Nederlandstalige literatuur. Zijn zoektocht naar een nie... Lees meer
op 9 april 1914 met een verslag over een plastische tentoonstelling van Kunst van Heden.

In de beginmaanden van de Eerste Wereldoorlog Eerste Wereldoorlog
De Vlaamse beweging is fundamenteel getekend door de Eerste Wereldoorlog. De oorlog maakte een verregaande democratisering onafwendbaar, met wezenlijke gevolgen voor het politieke draagv... Lees meer
verdedigde het blad het bestaan van gelijkwaardige naties, wat een veroordeling van de Duitse inval betekende. In het laatste nummer meldde de redactie de stopzetting wegens de onmogelijkheid het blad verder via de post te verspreiden. Begin 1915 koesterde Secelle nog plannen tot heruitgave.

Literatuur

– P. Sterckx, Mevr. Leemans (80), uitgeefster van het strijdblad 'Carolus', in: De Nieuwe Gazet, 18 april 1967.
– F. Francken, Carolus, in: Silhouetten, 1966, pp. 11-15.

Suggestie doorgeven

1973: Frans van der Elst (pdf)

1998: Marc Somers (pdf)

2023: Redactie

Inhoudstafel