Baeck, Camille

Persoon

Camille Baeck (1905-1965) was accountant, arrondissementeel VNV-leider en gemeenteraadslid en oorlogsburgemeester van Mechelen. Vlak voor de bevrijding vluchtte hij naar Argentiniƫ.

Geboorte
Opdorp, 8 januari 1905
Overlijden
Buenos Aires, 19 mei 1965
Leestijd: 3 minuten

Camille Baeck (1905-1965) was accountant. Als arrondissementeel VNV-leider kwam hij bij de gemeenteraadsverkiezingen van 1938 op voor de Vlaamse Concentratie, een gezamenlijke kandidatenlijst van de katholieke partij, het Vlaams Nationaal Verbond (VNV) en Rex-Vlaanderen en hij werd verkozen. In 1941 werd hij door de bezetter als burgemeester aangesteld. Hij behoorde tot de meest radicale Nieuwe Orde-burgemeesters van het land. Vlak voor de bevrijding vluchtte hij met zijn kroostrijk gezin naar Argentiniƫ, waar hij vervolgens zijn brood verdiende als bedrijfsconsulent.

Camille Baeck werd geboren in Opdorp, thans een deelgemeente van Buggenhout. Hij vestigde zich als accountant in Jette, tot hij in maart 1933 naar Mechelen verhuisde. Hij werd er arrondissementeel leider van het Vlaamsch Nationaal Verbond Vlaamsch Nationaal Verbond
Het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV) (1933-1945) was een rechts-radicale Vlaams-nationalistische partij die tijdens de Tweede Wereldoorlog collaboreerde met de Duitse nationaalsocialistis... Lees meer
(VNV). In 1938 werd hij verkozen tot gemeenteraadslid van Mechelen voor de Vlaamse Concentratie Vlaamsche Concentratie
Vlaamsche Concentratie (1935-Ā±1940) was de naam voor de idee en de beweging die streefde naar de hergroepering van alle katholieke Vlamingen. Lees meer
, een kartellijst van de katholieke partij Katholieke partij
De katholieke partij, later CVP (vanaf 1945) en CD&V (vanaf 2001) speelde een cruciale rol in de geschiedenis van de Vlaamse beweging. De partij had een belangrijk aandeel in onder m... Lees meer
, het VNV en Rex Rex
Rex was een Belgische politieke partij (1935-1940) en een collaboratiebeweging in Franstalig Belgiƫ (1940-1944). Lees meer
-Vlaanderen.

Van in het begin van de Tweede Wereldoorlog Tweede Wereldoorlog
De Tweede Wereldoorlog werd in Vlaanderen getekend door de onvoorwaardelijke collaboratie van het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV). De samenwerking met de bezetter en de bestraffing erva... Lees meer
steunde Baeck als nationaalsocialist volop de Duitse bezetter. Al op de gemeenteraad van 29 augustus 1940 zorgde hij voor een incident door fel van leer te trekken tegen de regering-Pierlot en de gemeenteraadsleden die nog steeds op de vlucht waren. Vanaf dan orkestreerde hij de VNV-lastercampagne tegen de zittende burgemeester Charles Dessain, die hij beschuldigde van smokkel in voedingswaren. In het voorjaar van 1941 was Baeck het enige gemeenteraadslid dat geen steun gaf aan het formele protest van het stadsbestuur tegen die beschuldigingen, die overigens weldra vals bleken. Nadat de 69-jarige Dessain op basis van de leeftijdsverordening van de bezetter op 3 juli 1941 afgezet was, werd Baeck op voordracht van het VNV als burgemeester aangesteld (zie Oorlogsburgemeesters- en schepenen Oorlogsburgemeesters
De term ā€˜oorlogsburgemeestersā€™ verwijst naar de collaborerende burgemeesters die tijdens de Tweede Wereldoorlog werden benoemd en de hoeksteen vormden van de machtsgreep van het Vlaamsch ... Lees meer
). Hij probeerde meteen de voedselvoorziening van de Mechelaars veilig te stellen.

Baeck was een van de meest radicale Nieuwe Orde-burgemeesters van het land (zie Collaboratie Collaboratie
Collaboratie verwijst naar de samenwerking met de bezetter tijdens de Tweede Wereldoorlog, in casu van het Vlaams-nationalisme en een deel van de Vlaamse beweging. Lees meer
). Hij ondersteunde openlijk en met veel repressie de verplichte tewerkstelling in Duitsland. Door zijn eigenzinnig en provocerend pro-Duits handelen kwam hij in conflict met het stadspersoneel, de stadssecretaris en zelfs de VNV-schepenen, nochtans eveneens overtuigde aanhangers van de Nieuwe Orde. Hij belandde even in een moeilijke situatie toen een onderzoekscommissie van de Antwerpse provincieraad in het voorjaar van 1943 diverse wetsovertredingen vaststelde inzake machtsmisbruik, onwettige benoemingen van gelijkgezinden en zwendel van levensmiddelen en brandstof. De deputatie vernietigde een aantal benoemingen, maar de bezetter hield Baeck de hand boven het hoofd en hij ontsnapte aan sancties. Toch deed provinciegouverneur Frans Wildiers Wildiers, Frans
Frans Wildiers (1905-1986) was een advocaat, redacteur en Vlaams-nationalistisch politicus. Tijdens de Tweede Wereldoorlog was hij gouverneur van de provincie Antwerpen. Na de oorlog was ... Lees meer
zijn beklag bij de algemeen secretaris van het VNV, omdat het optreden van de burgemeester kwaad bloed zette bij de publieke opinie. Een zeldzaam protest liet Baeck horen toen de bezetter als represaille voor een verzetsaanslag in februari 1944 radiotoestellen van Mechelaars in beslag nam omdat dit onschuldigen trof in plaats van de echte ondergrondse verzetsmensen Verzet
Het georganiseerde verzet tijdens de Tweede Wereldoorlog in de Vlaamse provincies was doorgaans altijd Belgisch verzet: zowel op het vlak van de ideologische oriƫntatie, de motieven en he... Lees meer
.

Op 4 september 1944, twee dagen voor de bevrijding van Mechelen, vluchtte Baeck met zijn echtgenote en negen kinderen via een tussenstop in Spanje naar ArgentiniĆ«, net als een aantal andere Vlaamse collaborateurs. Op zijn proces door de Belgische Krijgsraad in juni 1946 bevestigden 27 getuigen de beschuldigingen: lidmaatschap van het VNV, de Dietsche Militie Dietsche Militie ā€“ Zwarte Brigade
De Dietsche Militie-Zwarte Brigade was de militie van de Eenheidsbeweging-VNV (1941-1943), in november 1943 herdoopt tot Dietsche Militie (1943-1944). Lees meer
en de Zwarte Brigade, hulp aan en propaganda voor de vijand, verandering van de wettelijke instellingen ten behoeve van de vijand en smaad aan en verklikking van personen. Hij kreeg bij verstek de doodstraf en een geldboete van vijf miljoen Belgische frank. In zijn vluchtoord Buenos Aires werkte hij tot zijn overlijden als zelfstandig bedrijfsconsulent.

Literatuur

ā€” L. Ryckeboer, ā€˜Uit mijn oorlogsdagboekā€™. In: Gazet van Mechelen, 24 oktober 1956 ā€“ 25 januari 1957.
ā€” S. Deboosere, Mechelen in de Tweede wereldoorlog, 1990.
ā€” N. Wouters, Oorlogsburgemeesters 40/44. Lokaal bestuur en collaboratie in BelgiĆ«, 2004.
ā€” H. de Lannoy, Ridder Karel Dessain (1871-1944). Katholiek burgemeester-senator en rots in de woelige Mechelse branding, in: Handelingen van de Koninklijke Kring voor Oudheidkunde, Letteren en Kunst van Mechelen, nr. 108, 2004, pp. 203-250.
ā€” F. Sebrechts en F.-J. Verdoodt, Leven in twee werelden. Belgische collaborateurs en de diaspora na de Tweede Wereldoorlog, 2010.

Suggestie doorgeven

2023: Herwig De Lannoy

Inhoudstafel