Baes, Pieter
Pieter Baes (1848-1907) was priester en diocesaan hoofdinspecteur voor het lager onderwijs in het bisdom Brugge; waar hij een belangrijke bijdrage aan de taalemancipatie leverde.
Pieter Baes was van september 1872 tot april 1879 verbonden aan het Sint-Lodewijkscollege te Brugge. Na een kortstondige benoeming aan de Brugse Rijksmiddelbare School werd Baes ten gevolge van de schoolstrijd directeur van het Sint-Jozefsinstituut in Izegem. Op 30 september 1895 werd hij diocesaan hoofdinspecteur voor het lager onderwijs in het bisdom Brugge.
Zijn betekenis voor de Vlaamse beweging ligt in de taalstrijd. In de op 13 februari 1874 te Brugge opgerichte Gilde van Sinte Luitgaarde Gilde van Sinte Luitgaarde
De Gilde van Sinte Luitgaarde was een in Brugge opgerichte culturele vereniging die vanaf 1874 de rechten van het West-Vlaams verdedigde en een aanval tegen het taalparticularisme trachtt... Lees meer was Baes tot 1883 secretaris. Hij nam een gematigd taalparticularistisch standpunt in (zie Taal Taal
De ontwikkeling van het Nederlands vormde tot diep in de 20ste eeuw een fundamenteel aandachtspunt in de Vlaamse beweging. De wijze waarop het geschreven en gesproken Nederlands gehanteer... Lees meer ). In de lente van 1896 steunde Baes het initiatief van Guido Gezelle Gezelle, Guido
Guido Gezelle (1830-1899) was een Vlaamse priester die de Vlaamse volkstaal verdedigde binnen het algemeen Nederlands. Hij verwierf grote bekendheid als lyrisch dichter van religieuze nat... Lees meer om een nieuwe Sint-Lutgardisgilde Sint-Lutgardisgilde
De Sint-Lutgardisgilde is een culturele gilde naar middeleeuws model die Guido Gezelle in 1862 ter bevordering van de Vlaamse taal- en letterkunde wilde oprichten, maar niet werd gerealis... Lees meer op te richten, maar dit project liep spaak. Baes begreep het belang van het algemeen Nederlands zeer goed, waardoor hij in West-Vlaanderen West-Vlaanderen
Lees meer te vergelijken valt met Juliaan Claerhout Claerhout, Juliaan
Juliaan Claerhout (1859-1929) was priester en leraar aan het Tieltse Sint-Jozefscollege, waar hij door zijn Vlaamsgezinde initiatieven al snel in aanvaring kwam met het bisdom. Hij was on... Lees meer . Zijn latere publicaties, die in het bisdom Brugge een belangrijke bijdrage hebben geleverd tot de taalemancipatie, getuigen alle van deze ruime opvatting.
Werken
– Duitsch en Dietsch, 1884.
– De taalsleutel of Vlaamsche spraakregels. Gewesttaal en Algemeene Taal, in: Belfort, jg. 1, nr. 12 (december 1886), p. 691-643 en jg. 2, nr. 1 (januari 1887), p. 9-18.
– De taalsleutel of Vlaamsche spraakregels. Gewesttaal en Algemeene Taal, in: Belfort, jg. 2, nr. 1, januari 1887, p. 9-18.
Literatuur
– H. Verriest, Aan Eerwaarde Heer Pieter Baes, diocesaan schoolopziener, in: De Nieuwe Tijd, jg. 3 (1899).
– P. Allossery, Kan. Duclos met een blik op den zoogenaamden taalparticularistenstrijd, Brugge, 1930.
– Het Sint-Jozefsinstituut onder de directie van Z.E.H. Pieter Baes, in: De Brug (november 1962), p. 6-10
– J. Geldhof, Pieter Baes en de Gilde van Sint Luitgaarde, in: Biekorf (november 1965), p. 366-384.
– R. Vanlandschoot, Historische Kanttekeningen bij de doorbraak van het Algemeen Nederlands in de Westvlaamse colleges, in: Studiën en Berichten, jg. 54 (1967), p. 66-87.
– id., De Gilde van Sinte Luitgaarde 1874-1875. Westvlaamse aspecten: uitgesproken en onuitgesproken verhoudingen tegenover Guido Gezelle, in: Gezelle-Kroniek, jg. 13 (1978), p. 75-116.
– id., Hugo Verriest, Henri Rommel, De Nieuwe Tijd en de dood van Gezelle, in: Biekorf, jg. 99, 1999, p. 414.
– id., Hugo Verriest. Biografie, Tielt, 2014.