Claerhout, Juliaan
Juliaan Claerhout (1859-1929) was priester en leraar aan het Tieltse Sint-Jozefscollege, waar hij door zijn Vlaamsgezinde initiatieven al snel in aanvaring kwam met het bisdom. Hij was onder meer betrokken bij de tijdschriften Het Belfort, De Nieuwe Tijd en Biekorf.
Vlaamgezind
Juliaan Claerhout behoorde tijdens zijn humaniorastudies aan het Sint-Amandscollege in Kortrijk tot de eerste generatie van Vlaamsgezinde leerlingen. Aan het Grootseminarie te Brugge was Claerhout een ijverig medewerker van Guido Gezelle Gezelle, Guido
Guido Gezelle (1830-1899) was een Vlaamse priester die de Vlaamse volkstaal verdedigde binnen het algemeen Nederlands. Hij verwierf grote bekendheid als lyrisch dichter van religieuze nat... Lees meer en de Friese geleerde Johan Winkler Winkler, Johan
Johan Winkler (1840-1916) was een Friese dialectoloog en naamkundige die vanaf de jaren 1880 interesse had voor de West-Vlaamse taalbeweging en volkscultuur. Hij sloot vriendschappen met ... Lees meer . Edouard de Gryse De Gryse, Edouard
Edward de Gryse (1848-1909) was een priester, deken en seminarieleraar. Hij combineerde en christelijke, sociale en Vlaamse overtuiging. Lees meer stimuleerde er zijn belangstelling voor de sociale problematiek en Florimond-Alphonse Fonteyne Fonteyne, Florimond-Alphonse
De West-Vlaamse priester Florimond-Alphonse Fonteyne (1856-1923), die vanwege zijn politieke bedrijvigheid door de kerkelijke overheid uit die functie werd geschorst, speelde op diverse p... Lees meer behoorde er tot zijn studievrienden. In 1884 werd hij tot leraar aan het Tieltse Sint-Jozefscollege benoemd, waar hij de in 1878 en 1883 getroffen vernederlandsingsmaatregelen van Mgr. Johannes Faict Faict, Johannes
Johannes Faict (1813-1889) was bisschop van Brugge (1864-1894). In het eerste decennium van zijn episcopaat steunde hij de katholieke Vlaamse beweging. Vanaf 1875 voerde hij een repressie... Lees meer ver vooruitliep. Hij kwam daardoor al snel in aanvaring met het bisdom. Een nieuwe benoeming in 1887 in Torhout veranderde daar weinig aan. In 1889 werd hij onderpastoor te Sint-Denijs, in 1894 directeur van de scholen in Pittem en ten slotte in 1911 pastoor te Kaster.
Vanuit het Tieltse Davidsfonds Davidsfonds
Het Davidsfonds is een katholieke Vlaamse cultuurvereniging, die werd opgericht in januari 1875. Lees meer stimuleerde hij in 1885 de deken Leonardus L. de Bo De Bo, Leonardus
Leonard-Lodewijk de Bo (1826-1885) was een priester, jarenlang leraar aan het Sint-Lodewijkscollege in Brugge en overleden als pastoor-deken van Poperinge. Hij was lexicoloog van het West... Lees meer -herdenking. Hij was actief betrokken bij de stichting en de eerste werkingsjaren van Het Belfort Het Belfort
Het Belfort was een Vlaams katholiek tijdschrift ‘toegewijd aan Letteren, Wetenschap en Kunst’. Het verscheen van 1886 tot 1899. Lees meer en verzorgde onder meer goed leesbare overzichten over de Europese, culturele en wetenschappelijke actualiteit. Hij werd ook een medewerker van Loquela Loquela
Loquela was een dialectlexicografisch tijdschrift van Guido Gezelle, die het zelf omschreef als ‘een blad voor eigen-vlaamsche taalliefhebberije en voor eigenvlaamsche taalgeleerdheid’.... Lees meer en Biekorf Biekorf
Biekorf is een West-Vlaams tijdschrift dat in 1890 werd opgericht door flaminganten uit het milieu van Dietsche Biehalle. In het begin was het een leesblad gericht op taal. Biekorf bestee... Lees meer . In zijn Pittemse jaren steunde hij de Vlaamse werking van de Tieltse vereniging van apotheker Lodewijk Wostyn Wostyn, Lodewijk
Lees meer , de ‘D’Hulsterzonen’ (1886-1914).
Sociaal
Als christen-democraat besteedde Claerhout ook aandacht aan Vlaamse sociale vraagstukken. Hij werd ondanks zijn verdienstelijk werk voor Het Belfort in 1900 niet opgenomen in de redactie van Dietsche Warande en Belfort Dietsche Warande en Belfort
Dietsche Warande en Belfort was een Vlaams tijdschrift voor literatuur- en geestesleven. Het ontstond in 1900 door de samensmelting van de tijdschriften Dietsche Warande en Het Belfort.... Lees meer van Marie Belpaire Belpaire, Marie-Elisabeth
Marie-Elisabeth Belpaire (1853-1948) was een welgestelde Vlaamsgezinde auteur die verschillende projecten realiseerde ter promotie van de literatuur (zoals het tijdschrift Dietsche Warand... Lees meer en Emiel Vliebergh Vliebergh, Emiel
Emiel Vliebergh (1872-1925) was een centrale figuur in de katholieke Vlaamse beweging. Hij stuurde aan op taalwetgeving, culturele ontwikkeling en eenheid onder de katholieke flaminganten... Lees meer . Hij sympathiseerde met de christen-democratische initiatieven die in West-Vlaanderen West-Vlaanderen
Lees meer werden genomen zoals de oprichting door deken De Gryse van de Gilde van Ambachten en Neringen (1891, Kortrijk) en de uitgave van het blad [object=962_634870_1]De Nieuwe Tijd (1896-1901)[/object door Hugo Verriest Verriest, Hugo
De Vlaamsgezinde en progressieve priester en letterkundige Hugo Verriest (1840-1922) was een van de belangrijkste intellectuele inspirators van de katholieke flamingantische scholieren- e... Lees meer . Voor zichzelf zag hij een taak weggelegd in het schrijven van volksopvoedende bijdragen, voornamelijk in De Nieuwe Tijd en in Biekorf.
Vanaf 1895 wendde Claerhout zich langzamerhand af van het West-Vlaamse taalparticularisme Taal
De ontwikkeling van het Nederlands vormde tot diep in de 20ste eeuw een fundamenteel aandachtspunt in de Vlaamse beweging. De wijze waarop het geschreven en gesproken Nederlands gehanteer... Lees meer en door zijn vroegtijdige voorkeur voor algemeen-Nederlands vervreemdde hij enigszins van zijn milieu en van Gezelle. Zijn grote specialiteit en deskundigheid werden paleontologie en archeologie, waarbij hij altijd de ‘oudheid’ van Vlaanderen voor ogen had. Daardoor publiceerde hij nagenoeg alleen nog in het Frans en verkeerde hij veel in Franstalige kringen in Kortrijk en in Brussel. Zijn houding werd echter niet anti-Vlaams, zoals wel beweerd werd. Zijn werk bleef getuigen voor een groot Vlaams verleden en zijn sociaal engagement maakte hem tot een der meest populaire priesters in West-Vlaanderen.
Werken
– Het heidensch kerkhof te Pitthem, Pittem, 1897.
– Guido Gezelle, aandenken, Pittem, 1899.
– Anthropologie de la West-Flandre, in: Annales de la Société d’Archéologie (Brussel), 1906.
– De bevolking van West-Vlaanderen, in: Annales de la Société d’Emulation (Brugge), 1909.
– Oud Vlaanderland. Tien vertellingen, Pittem, 1913.
Literatuur
– P. Allossery, Geschiedkundige boekenschouw, Brugge, 1912, I, p. 482; II, p. 507.
– A. de Loe, Belgique ancienne. Catalogue descriptif et raisonné Musées royaux d’art et d’histoire, 4 dln., (1928-1939): I, 1928-1929, p. 179-181.
– P.P. Debbaut, Esquisse nécrologique. Le révérend monsieur J. Claerhout, in: Handelingen van de Geschied- en Oudheidkundige Kring van Kortrijk (1929), p. 9-16.
– Pastor Claerhout. Een der geleerdste priesters van ons land, in: Ons Volk Ontwaakt, 1929, p. 610.
– E. de Seyn, Dictionnaire biographique des Sciences, des Lettres et des Arts en Belgique, Brussel, I, (1935).
– J. Persyn, De wording van het tijdschrift Dietsche Warande en Belfort en zijn ontwikkeling onder de redactie van Em. Vliebergh en Jul. Persyn 1900-1924, Gent, 1963.
– Id., Claerhout, Juliaan, in: Nationaal Biografisch Woordenboek, 3, 1968.
– Id., Een anonieme krans op Gezelles graf, in: Gezelliana, 3, 1972, p. 92-111.
– Id., Juliaan Claerhout. Gemiste kans of menselijk tekort?, Antwerpen, 1975.
– Id., Raakpunten Guido Gezelle – Juliaan Claerhout, in: Gezellekroniek, 11, 1976, p. 119-126.
– Herdenkingszuil Juliaan Claerhout, Wielsbeke, 1980.
– P. Bonquet, Juliaan Claerhout. Westvlaams priester-archeoloog, licentiaats- verhandeling KU Leuven, 1983.
– M. Baeck & V. De Leeuw, Het Belfort 1889-1899. Bibliografie van de Vlaamse tijdschriften in de negentiende eeuw, Gent, 1985.
– R. Vanlandschoot, Hoogtij in de negentiende eeuw 1848-1914, in: J. Lerouge e.a., 300 jaar college te Tielt. Van Schola Latina tot Sint-Jozefscollege 1698-1986, Tielt, 1986.
– Id., Kapelaan Verschaeve. Biografie, Tielt, 1998, p. 58.
– Id., Hugo Verriest, Henri Rommel, De Nieuwe Tijd en de dood van Gezelle, in: Biekorf, jg. 99, 1999, p. 401-402.
– M. de Schepper & L. Fonteyne, Gezelle beschreven 1899-1999. Selectieve bibliografie van een eeuw Gezellestudie, Gent, 2000.
– J. Pauwels, 'Méér dan een modekoorts’. Guido Gezelle en zijn postume uitgever Lambertus Jacobus Veen, 1901-1919, Leuven, 205, p. 406.
– R. Vanlandschoot, Hugo Verriest. Biografie, Tielt, 2014.