Biekorf

Publicatie
Sam Van Clemen (2023, aanvulling), Sam Van Clemen (1998, aanvulling)

Biekorf is een West-Vlaams tijdschrift dat in 1890 werd opgericht door flaminganten uit het milieu van Dietsche Biehalle. In het begin was het een leesblad gericht op taal. Biekorf besteedt nog steeds beperkt aandacht aan de Vlaamse beweging.

Volledige titel
Biekorf : West Vlaams Archief van geschiedenis oudheidkunde taal en volkskunde
Periode
1890
Leestijd: 3 minuten

Biekorf is een West-Vlaams tijdschrift dat in 1890 in Brugge werd opgericht. Het verscheen aanvankelijk tweemaal per maand, na de Eerste Wereldoorlog tot 1965 maandelijks, vanaf 1966 tweemaandelijks en sinds 1979 trimestrieel.

Uit de ‘voorboodschap’ bleek de inhoudelijk veelzijdige opzet van het nieuwe tijdschrift: ‘kunst en wetenschap, taalkunde, dicht- en spraakveerdigheid des volks’. In feite kregen volkskunde en volkstaal echter zeer spoedig veel aandacht en droeg zelfs de bellettrie vaak de sporen van de regionalistische gerichtheid.

Biekorf mag beschouwd worden als het tijdschrift van de in 1887 door Guido Gezelle Gezelle, Guido
Guido Gezelle (1830-1899) was een Vlaamse priester die de Vlaamse volkstaal verdedigde binnen het algemeen Nederlands. Hij verwierf grote bekendheid als lyrisch dichter van religieuze nat... Lees meer
gestichte, maar intussen reeds verdwenen Dietsche Biehalle Dietsche Biehalle
Dietsche Biehalle (1887-1890) was een vereniging die werd gesticht door Guido Gezelle. Ze had als doel de ‘Dietsche volkstaal’ te bestuderen en te cultiveren. Lees meer
. Gezelle behoorde niet tot de eigenlijke stichters van Biekorf, in tegenstelling tot een aantal andere meer radicale flaminganten Flamingant
Flamingantisme is een term die met verschillende betekenissen wordt toegekend aan actoren binnen de Vlaamse beweging en het Vlaams nationalisme. Lees meer
als Hugo Verriest Verriest, Hugo
De Vlaamsgezinde en progressieve priester en letterkundige Hugo Verriest (1840-1922) was een van de belangrijkste intellectuele inspirators van de katholieke flamingantische scholieren- e... Lees meer
, Edmond Denys Denys, Edmond
Priester Edmond Denys (1865-1923) verwierf bekendheid als zielenherder van de Vlaamse seizoensmigranten in Noord-Frankrijk. Lees meer
en Alfons Depla Depla, Alfons
Alfons Depla (1860-1924) was een Vlaamse arts, politicus en activist. Hij was onder meer actief in de Leuvense studentenbeweging en werd tijdens de Eerste Wereldoorlog lid van de Raad van... Lees meer
, naast onder anderen ook Edward van Robays, Emiel Demonie Demonie, Emiel
Emiel Demonie (1846-1890) was een Vlaamse Rooms-katholieke priester en maakte deel uit van de blauwvoeterijbeweging. Hij behoorde als leraar tot de kring rond Hugo Verriest en had Albrech... Lees meer
, A. van Speybrouck en Jan Craeynest Craeynest, Jan
Jan Craeynest (1858-1929) was een Vlaamsgezinde leraar, die deel uitmaakte van de eerste generatie blauwvoeters en onder meer betrokken was bij de stichting van Het Belfort en de Dietsche... Lees meer
. Heel wat auteurs uit de beginjaren waren lid geweest van het flamingantische genootschap Swighenden Eede Swighenden Eede
De Swighenden Eede was een geheim eedverbond van priesters en leken dat aan de basis lag van het flamingantische studententijdschrift De Vlaamsche Vlagge. Lees meer
en er bestonden sterke banden met het tijdschrift De Vlaamsche Vlagge De Vlaamsche Vlagge (1875-1933)
De Vlaamsche Vlagge (1875-1933) was een West-Vlaams scholieren- en studententijdschrift onder wisselende redactie van seminaristen, universiteitsstudenten en priester-leraars. Het ademde ... Lees meer
. Depla en Denys werkten aan beide mee. Gezelle was wel een van de tien vaste redacteuren en het tijdschrift is van het begin af sterk van zijn geest doordrongen geweest: niet politiek ageren, maar ijveren voor de herwording van Vlaanderen door waardering van het bezit, studie en bewustmaking van de eigenwaarde. Hoe Vlaams van inspiratie de geest wel was van waaruit dit pionierswerk gebeurde, blijkt van bij de eerste jaargang uit bijvoorbeeld een strofe waarin werd verhoopt dat Vlaanderen zich zou kunnen bevrijden van het Waalse juk. Dit kon toch niet beletten dat er zich geregeld spanningen voordeden tussen Gezelle en andere meer radicale Vlaamsgezinde redactieleden, onder anderen Emiel Lauwers Lauwers, Emiel
Emiel Lauwers (1858-1921) was actief in het Leuvense studentenleven. Hij werkte mee aan verschillende tijdschriften: onder andere De Vlaamsche Vlagge, Kwaepenninck en Onze Vlaamsche Wekke... Lees meer
.

In het begin was Biekorf een leesblad gericht op taal: gedichten, toneel, vertalingen, taalkunde en toponymie kwamen aan bod. De redactie wilde aantonen dat elk onderwerp in het ‘Vlaams’ kon beschreven worden.

Onder de redactie van L. de Wolf en zeker onder die van Antoon Viaene Viaene, Antoon
Antoon Viaene (1900-1979) was priester, geschiedkundige en filoloog. Gedurende 25 jaar was hij conservator van het Guido Gezellemuseum en 50 jaar lang was hij hoofdredacteur van Biekorf.... Lees meer
, die sedert 1929 hoofdredacteur was, werd Biekorf niet alleen meer geschiedkundig, duidelijker oudheidkundig en folkloristisch, maar ook duidelijker West-Vlaams. Verder werden vele taalkundige bijdragen gepubliceerd. Hierdoor blijft het bijna honderdjarige tijdschrift (in 1997 bracht het zijn 97ste jaargang) een eigen plaats bewaren. Biekorf besteedt nog steeds aandacht aan bijdragen over de Vlaamse beweging, maar dit onderwerp komt meestal slechts zijdelings aan bod. Sinds 2008 is Ludo Vandamme hoofdredacteur.

Literatuur

– L. de Wolf, Biekorf, vijf-en-twintig jaar!, in: Biekorf, 1914, pp. 1-37.
– A. Viaene, Guido Gezelle en Biekorf, in: Biekorf, 1930, pp. 130-37.
– Biekorf vijftig jaar, in: Biekorf, 1949, pp. 249-264.
– D. Callewaert, Biekorf 1890-1960, in: Nederlandse volkskundige bibliografie, jg. 8,1960.
– A. Lowyck, De breuk tussen Stijn Streuvels en Gezelles Biekorf, in: Album Viaene, 1970, pp. 247-256.
– L. en L. Vos-Gevers, Dat volk moet herleven. Het studententijdschrift De Vlaamsche Vlagge 1875-1933, 1976.
– J. van Iseghem, Bij een eeuw Biekorf. Feestrede op 13 mei 1990, in: Biekorf, 1990, pp. 13-26.
– C. Devyt, De stichters en de eerste drukker van Biekorf. Een gemiste kans, in: Biekorf, 1990, pp. 27-48.
– D. Callewaert, Biekorf 1961-1995, 1997.
– K.Platteau, Het Biekorf-schriftje: op zoek naar de eerste generatie abonnees van Biekorf, n: Biekorf, jg. 115, 2015, nr. 3, pp. 257-276.
– L. van Biervliet, Waar haalde Guido Gezelle ‘zijn’ Biekorf vandaan?, in: Biekorf, jg. 118, 2018, nr. 4, pp. 385-392.

Suggestie doorgeven

1973: Jozef Boets (pdf)

1998: Sam Van Clemen (pdf)

2023: Sam Van Clemen

Inhoudstafel