Denys, Edmond

Edmond Denys was afkomstig uit het arbeidersmilieu. Hij studeerde achtereenvolgens aan het Klein Seminarie van Roeselare Klein Seminarie van Roeselaere
In het Klein Seminarie van Roeselare, opgericht in 1806, liepen tal van belangrijke figuren uit de Vlaamse beweging school of gaven er les (Gezelle, Verriest, Rodenbach). In 1875 ontstond... Lees meer en het Groot Seminarie in Brugge. Zijn intentie om missionaris te worden in Afrika kon Denys niet realiseren, maar in 1900 publiceerde hij wel het tweedelige overzichtswerk Onafhankelijk Congoland. Aardrijkskunde, geschiedenis, godsdienst, dat hij – conform de toenmalige tijdgeest – opdroeg aan het ‘grootsch beschavingswerk’ van koning Leopold II van Saksen-Coburg, Leopold II
Leopold II (1865-1909) is vooral bekend gebleven voor zijn bewind over het Congogebied. In de Belgische politiek stond hij neutraal in de levensbeschouwelijke kwesties maar ijverde voor d... Lees meer .

Priester bij de Vlaamse seizoenarbeiders in Noord-Frankrijk

Na zijn priesterwijding was Denys leraar aan het Sint-Lodewijkscollege in Brugge. In 1902 kreeg hij alsnog een ‘missie’ toebedeeld en werd hij door het bisdom Brugge aangesteld als zielenherder in acht noordelijke Franse departementen voor de tienduizenden Vlaamse seizoenarbeiders, meestal uit West- en Oost-Vlaanderen, die er vooral werkzaam waren in de steenbakkerijen en de landbouw, in het bijzonder de bietenoogst. Met het Werk der Vlaamse Arbeiders Werk der Vlamingen
Werk der Vlamingen (19de eeuw-1969) was de benaming voor verschillende organisaties in Wallonië, Noord-Frankrijk en Parijs die onder leiding van de Kerk de Vlaamse arbeiders geestelijk en... Lees meer combineerde hij zijn katholieke zendingsdrang en zijn Vlaamsgezinde overtuiging. Denys, die Noord-Frankrijk ontelbare keren doorkruiste, richtte voor deze arbeiders ook tientallen ziekenfondsen of ‘Franschmangilden’ op en leverde een belangrijke bijdrage tot de arbeidsduurvermindering in de steenbakkerijindustrie in Noord-Frankrijk. Ook via een weekblad, dat van 1902 tot 1904 als De Franschman en van 1904 tot 1913 als De Stem uit het Vaderland verscheen, probeerde hij de Vlaamse seizoensmigranten in Frankrijk te ondersteunen en bij te staan in maatschappelijk en menselijk opzicht. Een van de medewerkers van die bladen was de Vlaamsgezinde gemeenteontvanger van Hooglede en auteur Edward Vermeulen Vermeulen, Ward
Edward Vermeulen (1861-1934), ook wel bekend onder het pseudoniem Warden Oom, was behalve voorzitter van het Werk der Vlaamsche Arbeiders in Frankrijk ook een populaire Vlaamsgezinde roma... Lees meer , alias Warden Oom Vermeulen, Ward
Edward Vermeulen (1861-1934), ook wel bekend onder het pseudoniem Warden Oom, was behalve voorzitter van het Werk der Vlaamsche Arbeiders in Frankrijk ook een populaire Vlaamsgezinde roma... Lees meer , die zijn roman Trimards uit 1911 aan de Vlaamse arbeiders in Noord-Frankrijk wijdde en hem opdroeg aan Edmond Denys.

Bij het begin van de Eerste Wereldoorlog werd Denys aangesteld tot pastoor van het West-Vlaamse dorp Klerken, maar in maart 1919 werd hij opnieuw belast met de zielzorg voor de Vlaamse arbeidsmigranten die (tijdelijk) in ‘Le Nord’ werkzaam waren. Omdat zijn thuisstad Roeselare zich nog volop in heropbouw bevond, ging hij in Lichtervelde wonen. Drie jaar later moest Denys, oververmoeid en met een kwakkelende fysiek, zijn opdracht teruggeven en een jaar later overleed hij. Een jaar voordien had hij zijn oorlogservaringen te boek gesteld onder de titel Uitgedreven (in 2001 herdrukt als ’t Is oorlog, pastoor).

Postuum

In 1929 werd Denys, die oorspronkelijk in Lichtervelde ter aarde was besteld, herbegraven in zijn geboortestad Roeselare. Op initiatief van een comité van bewonderaars kreeg hij er, met de steun van de Vlaamsgezinde architect en katholieke politicus Alfons van Coillie Van Coillie, Alfons
Alfons van Coillie (1884-1949) was stichtend voorzitter van het Katholiek Vlaams Verbond, dat ijverde voor het minimumprogramma. Hij engageerde zich eveneens in de katholieke middenstands... Lees meer , een grafmonument met het opschrift ’Gezegend die zijn volk bezocht en het verlossing bracht’. Het praalgraf werd ingehuldigd met toespraken van onder meer Filip de Pillecyn De Pillecyn, Filip
Filip De Pillecyn (1891-1962) was schrijver en journalist. Hij was actief in de Frontbeweging, werkte voor De Standaard en De Tijd en stichtte het satirisch weekblad Pallieter. Tijdens de... Lees meer , die in 1927 het boek Pastorke Denys had gepubliceerd.

In 1958 werd aan Denys’ sterfhuis in Lichtervelde een marmeren gedenkplaat ingehuldigd op initiatief van het Algemeen Christelijk Vakverbond Algemeen Christelijk Vakverbond
Het Algemeen Christelijk Vakverbond (1912) is de overkoepelende organisatie van het christelijk syndicalisme in België. Lees meer (ACV), dat in de voetsporen van Denys de belangbehartiging van de Vlaamse seizoenarbeiders in Noord-Frankrijk had overgenomen. In deze gemeente werd ook een straat naar hem genoemd.

Flamingant

Edmond Denys was overtuigd Vlaamsgezind. ‘Ze houden klopjacht op de zoogenaamde Aktivisten en ze laten intussen de Paktivisten loopen, zegge de woekeraars, de schurken die ons binst den oorlog hebben uitgebuit’, zo schreef hij op 26 februari 1919 aan de hem goed bekende Brugse flamingant Arthur Bossier Bossier, Arthur
De Brugse winkelier Arthur Bossier (1869-1951) engageerde zich aanvankelijk in het daensisme en sympathiseerde later met het Vlaams-nationalisme. Hij genoot in de West-Vlaamse provincieho... Lees meer , die als activist in de gevangenis zat. In een brief van 6 december van dat jaar aan deze correspondent toonde hij zich ook enthousiast over de verkiezing van kandidaten van de Frontpartij bij de parlementsverkiezingen kort voordien. Een schrijven van 19 november 1920 aan Bossier, waarin hij Frans van Cauwelaert Van Cauwelaert, Frans
Frans van Cauwelaert (1880-1961) was een Vlaamsgezinde katholieke politicus, die een hoofdrol speelde in de vernederlandsing van het openbare leven in Vlaanderen. Van Cauwelaert lag in 19... Lees meer en Aloïs van de Vyvere Van de Vyvere, Aloïs
Aloïs van de Vyvere (1871-1961) was een advocaat en katholiek politicus. Hij zetelde twintig jaar in de Kamer en vervulde meerdere ministerfuncties. Hij werkte onder andere mee aan initia... Lees meer betitelde als ‘totetrekkers’, besloot Denys aldus: ‘De antiflaminganten moeten razende zijn. Ik heb er toch zoo’n deugd van en velen met mij, dat die kerels gewasschen worden zonder zeep’.