Craeynest, Jan
Jan Craeynest (1858-1929) was een Vlaamsgezinde leraar, die deel uitmaakte van de eerste generatie blauwvoeters en onder meer betrokken was bij de stichting van Het Belfort en de Dietsche Biehalle.
Jan Craeynest behoorde samen met onder anderen Alfons Depla Depla, Alfons
Alfons Depla (1860-1924) was een Vlaamse arts, politicus en activist. Hij was onder meer actief in de Leuvense studentenbeweging en werd tijdens de Eerste Wereldoorlog lid van de Raad van... Lees meer , Alfons Capelle, Lodewijk Wostyn Wostyn, Lodewijk
Lees meer en Hendrik Persyn Persyn, Hendrik
Hendrik Persyn (1857-1933) raakte aan het college van Tielt geïnteresseerd in de blauwvoeterij. Hij engageerde zich in verschillende tijdschriften en genootschappen, waaronder Kwaepenninc... Lees meer tot de eerste generatie blauwvoeters ( blauwvoeterij Blauwvoet
De Blauwvoet werd sinds 1875 een van de meest vertrouwde symbolen van de Katholieke Vlaamse Studentenbeweging en de Vlaamse beweging. Het was ontleend aan Concience’s De Kerels van Vlaan... Lees meer ) van het Sint-Jozefscollege in Tielt. Hij werd in 1883 retoricaleraar aan het Sint-Lodewijkscollege van Brugge en in 1892 benoemd in Moeskroen, maar ook dat kon zijn flamingantische Flamingant
Flamingantisme is een term die met verschillende betekenissen wordt toegekend aan actoren binnen de Vlaamse beweging en het Vlaams nationalisme. Lees meer activiteit niet belemmeren. Hij was samen met Juliaan Claerhout Claerhout, Juliaan
Juliaan Claerhout (1859-1929) was priester en leraar aan het Tieltse Sint-Jozefscollege, waar hij door zijn Vlaamsgezinde initiatieven al snel in aanvaring kwam met het bisdom. Hij was on... Lees meer betrokken bij de stichting van Het Belfort Het Belfort
Het Belfort was een Vlaams katholiek tijdschrift ‘toegewijd aan Letteren, Wetenschap en Kunst’. Het verscheen van 1886 tot 1899. Lees meer (1886) en de Dietsche Biehalle Dietsche Biehalle
Dietsche Biehalle (1887-1890) was een vereniging die werd gesticht door Guido Gezelle. Ze had als doel de ‘Dietsche volkstaal’ te bestuderen en te cultiveren. Lees meer (1887). In het tijdschrift Biekorf Biekorf
Biekorf is een West-Vlaams tijdschrift dat in 1890 werd opgericht door flaminganten uit het milieu van Dietsche Biehalle. In het begin was het een leesblad gericht op taal. Biekorf bestee... Lees meer , orgaan van de Biehalle, pleitte hij voor de term Diets Diets
Het woord ‘Diets’ stamt uit het Middelnederlands. In de context van de Vlaamse beweging dook deze term voor het eerst op in de loop van de 19de eeuw, meestal als equivalent voor Nederlan... Lees meer in plaats van 'Vlaams' of 'Nederlands'. Volgens hem was deze benaming oorspronkelijker en had ze het voordeel ook alle gewesttalen te omvatten.
Na 1890 zou hij in Nederlandse zin evolueren, voortbouwend op het werk van Claerhout en anticiperend op dat van Robrecht de Smet De Smet, Robrecht
Robrecht de Smet (1875-1937) was een West-Vlaamse priester en kapelaan. Hij evolueerde in radicale anti-Belgische en autoritaire richting en was betrokken bij het Verbond van Vlaamsche Na... Lees meer . Het bracht hem wel in conflict met gevestigde namen als Jakob Muyldermans Muyldermans, Jakob
Lees meer . Dat Craeynest de controverse niet schuwde bleek ook reeds uit zijn conflict met de Vlaamsche Academie voor Taal- en Letterkunde Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde
De Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde (KANTL, 1886) is een instelling die zich in de loop van haar geschiedenis heeft ingezet zowel voor taalculturele, -wetenschappeli... Lees meer . Aanvankelijk werkte hij samen met Guido Gezelle aan een van de eerste prijsvragen van deze pas opgerichte instelling, maar later kwam het tot een definitieve breuk omtrent de bekroning en uitgave van een bastaardwoordenboek.
Werken
– Woordkunst van Guido Gezelle, Brugge, 1904.
– Loquela. Woordenboek, Brugge, 1907 (1946³).
Literatuur
– R. Vanlandschoot, Het eerste lustrum van de Davidsfonds-afdeling in de streek van Tielt, in: De Roede van Tielt, jg. 6, 1975, p. 2-96.
– L. en L. Vos-Gevers, Dat volk moet herleven. Het studententijdschrift De Vlaamsche Vlagge 1875-1933, Leuven, 1976, p. 93, 108.
– A. Callens, De Lettergilde van hert Sint-Jozefscollege Tielt 1875-1880, in: De Roede van Tielt, jg. 12, nr. 1, maart 1981, p. 7-27.
– R. Vanlandschoot, Hoogtij in de negentiende eeuw (1848-1914), in: J. Lerouge e.a., 300 jaar college te Tielt. Van Schola Latina tot Sint-Jozefscollege 1686-1986, Tielt, 1986.
– L. Gevers, Bewogen Jeugd. Vlaanderen 1830-1895, Leuven, 1987, p. 79, 120, 122.
– M. de Schepper & L. Fonteyne, Gezelle beschreven 1899-1999. Selectieve bibliografie van een eeuw Gezelleonderzoek, Gent, 2000.
– J.J. Westenbroek, Guido Gezelle (1830-1899) en de West-Vlaamse school, in: A. Deprez, W. Gobbers & K. Wauters, Hoofdstukken uit de geschiedenis van de Vlaamse letterkunde in de 19de eeuw, Gent, 2001, p. 174, 192, 202.
– R. Vanlandschoot, Albrecht Rodenbach. Biografie, Tielt, 2002.