Boulengier, Jozef

Persoon
Nico Van Campenhout (2023, aanvulling), Karen Van Hoorick / Petra Gunst (1998)

De Vlaamsgezinde Gentse staatsambtenaar Jozef Boulengier (1882-1954) raakte tijdens de Eerste Wereldoorlog betrokken bij het activisme, onder andere als lid van de groep Jong-Vlaanderen.

Geboorte
Gent, 13 september 1882
Overlijden
Amsterdam, 2 juni 1954
Leestijd: 2 minuten

Jozef Boulengier volgde lager en middelbaar onderwijs in zijn geboortestad Gent, waar hij vervolgens ambtenaar was bij het ministerie van Post, Telegrafie, Telefonie en Spoorwegen.

Toen er in 1912 in Gent een afdeling werd opgericht van het Brusselse Vlaamsche Veem Vlaamsche Veem
De Vlaamsche Veem was een geheime organisatie die ijverde voor de vernederlandsing van het openbare leven in Vlaanderen. Tijdens de Eerste Wereldoorlog raakten veel leden betrokken bij he... Lees meer
, werd hij lid van deze flamingantische vereniging. Wat later scheurde hij zich er samen met enkele medestanders van af om met een eigen organisatie te beginnen. In dit milieu raakte Boulengier bevriend met vrijzinnige flaminganten zoals Frans Primo Primo, Frans
Lees meer
, Jules van Roy Van Roy, Jules
Arts Jules Van Roy (1880-1940) was tijdens WOI lid van de Gentse groep van Jong-Vlaanderen en redactielid van De Bestuurlijke Scheiding. Ook was hij actief in de Vlaams Nationale Partij ... Lees meer
en Reimond Kimpe Kimpe, Reimond
Reimond Kimpe (1885-1970) verhuisde na de Eerste Wereldoorlog naar Nederland om te ontsnappen aan gerechtelijke vervolging vanwege zijn activisme. Hij was er werkzaam in de huizen- en weg... Lees meer
.

Activisme tijdens de Eerste Wereldoorlog

Op 24 oktober 1914 was Boulengier in Gent aanwezig op de stichtingsvergadering van de activistische groep Jong-Vlaanderen Jong-Vlaanderen (1914-1918)
Jong-Vlaanderen (1914-1918) was een in Gent opgerichte activistische drukkingsgroep, die tijdens de Eerste Wereldoorlog een radicaal Vlaams-nationalistisch en anti-Belgisch politiek progr... Lees meer
, waar hij aanvankelijk tot de radicale, pangermanistische vleugel behoorde. Onder invloed van Leo Picard Picard, Leo
De vrijzinnige flamingant en journalist-publicist Leo Picard (1888-1981) engageerde zich in het activisme, maar sloeg al in de nazomer van 1915 een andere weg in en verhuisde naar Nederl... Lees meer
zou hij zich echter al snel meer gematigd opstellen. Bij de oprichting van de Jong-Vlaamse krant De Vlaamsche Post De Vlaamsche Post
Lees meer
in 1915 werd Boulengier aangesteld tot financieel beheerder. Zijn gebrek aan ervaring op dat terrein leidde er evenwel toe dat al snel werd uitgekeken naar iemand die hem in deze taak zou bijstaan.

In het conflict binnen Jong-Vlaanderen tussen Jan Derk Domela Nieuwenhuis Nyegaard Domela Nieuwenhuis Nyegaard, Jan
Jan Derk Domela Nieuwenhuis Nyegaard (1870-1955) was predikant en pangermanist. Tijdens beide wereldoorlogen collaboreerde hij met de Duitse bezetter met de bedoeling een zelfstandig Vlaa... Lees meer
en Picard koos Boulengier de zijde van laatstgenoemde. Nadat Picard in de herfst van 1915 naar Nederland was vertrokken, keerde hij Jong-Vlaanderen en De Vlaamsche Post de rug toe. In april 1916 stond Boulengier met Primo en Van Roy alsnog in voor de redactie van één nummer van het blad, dat echter kort daarna door de Duitse bezetter werd verboden. Boulengier maakte van bij de start op 4 oktober 1916 deel uit van de redactie van een andere activistische krant, De Nieuwe Gazet, die later zijn naam wijzigde tot de Nieuwe Gentsche Courant Nieuwe Gentsche Courant
De Nieuwe Gentsche Courant (1916-1918) was een Gents, gematigd activistisch dagblad met Frans Primo als hoofdredacteur en een liberaal-socialistische inslag. In 1918 werd het de spreekbui... Lees meer
. Het blad was van bij de oprichting in mei 1918 de spreekbuis van de Vlaamsch-Nationale Partij Vlaamsch-Nationale Partij (1918)
De Vlaamsch-Nationale Partij (1918) uit Gent ontstond uit onvrede tegen het radicale Jong-Vlaanderen. Ze verdedigde als enige organisatie uit het activisme het Groot-Nederlandse ideaal.... Lees meer
, waarbij Boulengier zich aansloot.

Veroordeling

In mei 1921 werd Boulengier omwille van zijn betrokkenheid bij het activisme door het Oost-Vlaamse assisenhof bij verstek veroordeeld tot tien jaar gevangenisstraf. Ondertussen was hij aan het eind van de Eerste Wereldoorlog uitgeweken naar Nederland, waar hij tijdens het interbellum geregeld aanwezig was op ontmoetingsdagen van uitgeweken activisten, Vlaams-nationalisten en sympathiserende (Groot-)Nederlanders. Verder ging zijn betrokkenheid bij de Vlaamse beweging toen en later echter niet meer.

Literatuur

– A. L. Faingnaert, Verraad of zelfverdediging? Bijdragen tot de geschiedenis van den strijd voor de zelfverdediging van Vlaanderen tijdens den oorlog, 1933.
– D. Vanacker, De Vlaamsche Post, in: Wetenschappelijke Tijdingen, 1986, pp. 1-15.
– Idem, Het aktivistisch avontuur, 1991.

Suggestie doorgeven

1973: Lammert Buning (pdf)

1998: Karen Van Hoorick / Petra Gunst (pdf)

2023: Nico Van Campenhout

Inhoudstafel